Przełęcz Karkonoska (1198 m n.p.m.) – przełęcz w głównym grzbiecie Karkonoszy, nad miejscowością Przesieka, pomiędzy Małym Szyszakiem a Śląskimi Kamieniami. Biegnie nią granica polsko-czeska. W Czechach nosi nazwę Slezské sedlo.
Wyraźne obniżenie w połowie Śląskiego Grzbietu składa się z dwóch przełęczy. Pierwszą od zachodu i głębszą jest Przełęcz Dołek (1178 m n.p.m.), a za Ptasim Kamieniem (1213 m n.p.m.) znajduje się właściwa Przełęcz Karkonoska na wysokości 1198 m n.p.m., do której zarówno od czeskiej, jak i od polskiej strony prowadzi asfaltowa droga. Jej polski odcinek jest bardzo zniszczony i zamknięty dla ruchu motorowego. Biorąc pod uwagę różnice nachyleń, która od dołu podjazdu z Podgórzyna (347 m n.p.m.) na przełęcz wynosi 891 m (na długości 12,44 km), jest to najtrudniejszy asfaltowy podjazd w Polsce. Jej nachylenie miejscami dochodzi do 29%, a średnia najbardziej stromego odcinka – 16%. Nad przełęczą znajduje się polskie schronisko Odrodzenie a na samej przełęczy czeski hotel Špindlerova bouda oraz dawny budynek straży granicznej. Po czeskiej stronie, około 300 metrów niżej do Špindlerovej boudy mieści się także wojskowy ośrodek wypoczynkowy VS Malý Šišak, który powstał w okresie międzywojennym i nosił wówczas nazwę Adolf-Baude. W pobliżu, przy drodze prowadzącej do Szpindlerowego Młyna, znajduje się jeszcze kilka innych obiektów turystycznych. Po wojnie funkcjonowała nazwa "Przełęcz Szpindlerowska".

Najniższe obniżenie w głównym grzbiecie Karkonoszy znane było już w średniowieczu jako droga handlowa (Śląska Droga) z Vrhlabi do miast śląskich. Na trasie Śląskiej Drogi do Śląskiej Przełęczy powstała na początku XVI w. osada górników w Szpindlerowym Młynie gdzie były dobywane rudy srebra i miedzi. Przez przełęcz przechodziło wielu górników, ale także wielu uciekinierów religijnych kiedy wybuchła wojna 30-letnia. W 1740 roku powstała pierwsza gospoda na przełęczy (Alte Erlebachbaude), która już odnowiona była w 1784 po zakończeniu pierwszej wojny śląskiej. W 1824 została zbudowana dzisiejsza Szpindlerowa Buda na wysokości 1202 m npm. W 1811 roku powstała druga największa buda na przełęczy - Adolfova Bouda, która pierwotnie nazwana była Alte Spindlerbaude, zbudowana przez Franza Spindlera, potomka młynarza Franza Spindlera od którego nazwiska kurort wziął swoją nazwę. Dziś dawna Adolfova Bouda to Lužická bouda. W 1924 roku powstała nowa Erlebachova bouda, która od nazwiska właścicielki Gabrieli Erlebach nazwana była także Gabibaude. W 1929 roku powstało natomiast po niemieckiej stronie duż schronisko młodzieżowe Jugendkammhaus Rübezahl - dzisiejsze schronisko Odrodzenie. W roku 1914 rozpoczęto budowę drogi asfaltowej ze Szpindlerowego Młyna na Przełęcz. Budowę ukończono dopiero w 1923 r. Po stronie niemieckiej planowano już w 1930 budowę odgałęzienia od Autostrady Sudeckiej na Przełęcz, a jeszcze wcześniej, bo w 1925 r. powstał projekt przedłużenia tramwajów jeleniogórskich z Przesieki na Przełęcz. Główną blokadą była jednak niechętna postawa rodu v. Schaffgotsch, którzy co prawda w latach 1902-1904 zbudowali istniejącą do dziś drogę z Przesieki na Przełęcz (wyasfaltowana w 1937 r.). Wraz z zajęciem Sudetów Czeskich przez Niemcy rozpoczęto budowę połączenia z Borowic na Przełęcz Karkonoską. Do 1940 roku zbudowano nieutwardzoną drogę z Przesieki na Przełęcz Karkonoską (6 km). W 1941 roku droga była już przejezdna dla aut. Pracę wykonywali jeńcy wojenni z komanda w Borowicach - w bardzo trudnych warunkach zginęło wg różnych szacunków od 800-1000 więźniów. Drogi ostatecznie nie ukończono. W latach siedemdziesiątych projektowano dokończenie budowy Drogi Sudeckiej, która poprzez Przełęcz Karkonoską utworzyłaby kołową arterię komunikacyjną między Polską i Czechosłowacją. Projekt ten został zaniechany. W tym czasie jedynie pokryto nawierzchnię istniejącego odcinka Drogi Sudeckiej asfaltem. /moose - różne źródła, głównie wikipedia )