Piła Główna to największa stacja w północnej Wielkopolsce. Zbiega się tutaj pięć linii kolejowych: LK nr 18 z Kutna, LK nr 203 Tczew - Kostrzyn ("Ostbahn"), nr 354 z Poznania, nr 405 przez Szczecinek do Ustki, nr 374 do Mirosławia Ujskiego, dawniej prowadząca aż do Bzowo Goraj oraz łącznica nr 999 do podg. Piła Północ, gdzie łączy się z linią nr 403 z Ulikowa do Wałcza.

Funkcjonalnie stacja jest podzielona na trzy zasadnicze części. Na wschodzie są dwie grupy torów pasażerskich: północna do obsługi ruchu w kierunku Tczewa (okręgi nastawcze Pł1 i Pł5) oraz południowa na kierunku bydgosko-poznańskim (okręg Pł2). Pomiędzy nimi znajduje się nastawnia Pł3 zawiadująca rejonem dawnych lokomotywowni. Po stronie zachodniej znajduje się grupa torów towarowych (okręg Pł7). Całością steruje obecnie nastawnia dysponująca PłA znajdująca się w punkcie styku grup torowych. Wszystkie nastawnie posiadają urządzenia SRK elektromechaniczne suwakowe z sygnalizacją świetlną. Większość torów na stacji jest zelektryfikowana, w całości lub częściowo. Elektryfikację stacji przeprowadzono w latach 1989-1990. Charakterystyczna numeracja rozjazdów (w kolejności odwrotnej niż wynika z przepisów PKP) jest "pamiątką" z czasów pruskich - gdy główną linią był Ostbahn z Berlina do Królewca.

W części pasażerskiej stacji znajduje się 17 torów głównych oraz szereg torów bocznych. Duży, niedawno wyremontowany dworzec wyspowy zapewnia obsługę podróżnych. Dostać się do niego można w trzech poziomach: poprzez przejście podziemne od strony ul. 14 Lutego, przejazdem kat. A od strony ul. Zygmunta Starego bądź schodami, z wiaduktu ul. Aleja Piastów (wiadukt o długości 230 m przerzucono w 1975 r.). Na kierunku tczewskim znajdują się perony nr 5 i 6, łącznie trzy krawędzie. Na kierunku bydgosko-poznańskim są perony nr 1, 2, 3 i 4, łącznie 7 krawędzi. Dojście na perony jest możliwe poprzez dwa niezależne przejścia podziemne.

W obrębie Pł3 znajduje się wiązka torów trakcyjnych służących do odstawiania lokomotyw. Znajdują się tutaj również dwie hale lokomotywowni. Starsza (tzw. "okrąglak") pochodzi jeszcze z czasów pruskich i jest obecnie zabezpieczoną ruiną docelowo przeznaczoną na cele muzealne. Nowsza jest częściowo wykorzystywana jako bocznica PKP Energetyka, zaś drugą część zajmuje przedsiębiorstwo Interlok - prowadzące do niedawna naprawy kotłów parowych, w szczególności parowozowych. W rejonie dawnych lokomotywowni znajdują się nieczynne urządzenia do obsługi parowozów, m.in. wieża wodna, zasieki i dźwigi węglowe, kanały oczystkowe i rewizyjne. Część osprzętu (np. wywrotnicę) rozebrano.

Na południe od torów pasażerskich znajduje się kolejna grupa torów. Obecnie jest ona wyłączona z eksploatacji.

W szczytowym okresie rozwoju pilskiego węzła znajdowały się tutaj trzy parowozownie, w tym jedna okrągła. Całości dopełniały liczne urządzenia obsługi trakcyjnej parowozów. Ruchem sterowano z nastawni wykonawczej Pł4. Niestety, obecnie po wspomnianych zabudowaniach nie ma nawet śladu - pozostały jedynie tory oraz ruiny zasieków węglowych.

Na północ od torów pasażerskich znajdowała się wiązka torów prowadzących do wagonowni. Prowadziła ona kompleksową obsługę wagonów osobowych. Obecnie większość torów rozebrano, podobny los spotkał hale wagonowni. Pozostawiono jedynie kilka torów stanowiących bocznice stacyjne.

Grupę torów towarowych rozpoczyna rejon ładunkowy, usytuowany w bezpośrednim sąsiedztwie nastawni PłA. Znajduje się tu szereg torów ładunkowych, prowadzących m.in. do magazynów i licznych ramp ładunkowych. W chwili obecnej jest on używany sporadycznie, choć w przeszłości na tzw Güterbahnhof przeładowywano wiele towarów. Dawniej rejon ten posiadał osobną nastawnię Pł6, lecz obecnie jest obsługiwany z PłA. Dalej na zachód znajduje się grupa 11 torów głównych towarowych a także kilkutorowa bocznica do "Konsorcjum gospodarczego". Większość torów towarowych jest obecnie przyporządkowana do nastawni wykonawczej Pł7.

W okresie świetności stacji, część towarowa była znacznie bardziej rozbudowana niż dzisiaj. Obecne tory towarowe stanowią zaledwie jedną z grup odjazdowych, fragment jednej z największych w Polsce stacji rozrządowych. Wzdłuż linii nr 203 znajdowały się kolejno: grupa kierunkowa, górka rozrządowa, grupa przyjazdowa, druga grupa przyjazdowa, druga grupa kierunkowa, druga górka rozrządowa i wreszcie druga grupa odjazdowa. Łącznie do rozrządu i zestawiania składów wykorzystywano blisko sto (!) torów podlegających pod dwie nastawnie dysponujące PłB i PłC. W sąsiedztwie stacji rozrządowej znajdowało się również potężne zaplecze techniczne w postaci umywalni wagonów towarowych, parowozowni towarowej z zapleczem trakcyjnym oraz dużych warsztatów taboru. Dawne Królewskie Warsztaty Naprawy Lokomotyw, późniejsze ZNTK Piła, były jednym z największych tego rodzaju zakładów - zarówno w Prusach jak i w Polsce. Ponad sto stanowisk naprawczych i kilkuset pracowników zapewniało bardzo duże moce przerobowe. Niestety, w chwili obecnej hale warsztatowe są dzierżawione przez prywatne przedsiębiorstwo drukarskie, a rozległe połacie równi stacyjnych zarastają drzewami. Podobny los spotkał tzw Dworzec Celny - grupę torów stacyjnych położonych na wschód od rzeki Gwdy, które w okresie międzywojennym służyły do obsługi granicznej pociągów międzynarodowych z Rzeszy do Polski.

W lipcu 2010 roku nieruchomości stacji Piła Główna wpisano do rejestru zabytków pod nr 796/Wlkp/A . Zespół stacji obejmuje:
- budynek dworca z wiatami, z lat 1851-1900
- trafostację z 1911 r.
- tunel z pawilonem wejściowym od ul. 14 Lutego, 1910 r.
- nastawnia Pł-A z wyposażeniem, 1920 r.
- nastawnia Pł-2, po 1910 r.
- lokomotywownia okrągła, 1870 r.
- wieża wodna (I) ze stacją pomp i kominem, 1870 r.
- wieża wodna (II), 1890-91 r.
- magazyn towarowy, 1912 r.
- tunele międzyperonowe (1-4, 5-6), lata 1910-20
-------------------------------------------------------------------------------
Pierwsze połączenie kolejowe ze strony Krzyża Wielkopolskiego i Berlina, przedłużone w kierunku Bydgoszczy, Piła otrzymała 27 lipca 1851 roku. Dwa lata później rozpoczęła się budowa dworca kolejowego, oddanego do użytku w roku 1876, dworzec jeszcze wielokrotnie przebudowywanego. Kolejne połączenia otwierano: w styczniu 1871 r. do Złotowa, w maju 1879 r. do Poznania i Szczecinka, w listopadzie 1881 r. do Wałcza. 1 października 1907 roku otwarto Królewskie Warsztaty Lokomotyw (Königliche Lokomitivwerkstatt), późniejsze ZNTK. W ciągu trzydziestu lat Piła stała się istotnym węzłem kolejowym; w 1913 roku odprawiono tu 575 tysięcy pasażerów. Do 1914 r. przez Piłę kursował Ekspres Północny (Nord Express) z Paryża do St. Petersburga. W okresie międzywojennym miasto zostało w granicach Niemiec, ale stacja straciła znaczenie; nie uruchomiono połączeń międzynarodowych w kierunku Poznania i rozebrano fragment torów między obecnym przystankiem osobowym Piła Kalina, a stacją Dziembówko. Odcinek został odtworzony po II wojnie światowej.

19 maja 1988 roku na terenie stacji miała miejsce katastrofa kolejowa transportu wojskowego, w wyniku której zginęło 10 żołnierzy, a 28 zostało rannych.

W latach 1989-1990 tory stacyjne zostały zelektryfikowane. W roku 1993 zlikwidowano Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a 25 maja 1994 stację rozrządową. 1 września 2012 roku, po dwunastoletniej przerwie, wznowione zostały przewozy pasażerskie na trasie Piła Główna – Szczecin Główny przez Wałcz, Kalisz Pomorski i Stargard. 16 maja 2014 przedsiębiorstwo SKB rozpoczęło remont dworca na zlecenie PKP. Remont objął m.in. wymianę posadzek i tynków, malowanie, montaż nowych instalacji, wymianę pokrycia dachu wraz z konstrukcją oraz wykonanie nowych stropów. Dworzec został dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zmienił się również teren wokół dworca, zamontowano małą architekturę – kosze i ławki – oraz stworzono parking dla samochodów na 70 miejsc. 26 października 2015 dworzec został ponownie otwarty. W latach 2017-2019 zmodernizowano linię Piła - Poznań z przebudową peronów na tym kierunku.

(moose - różne źródła, głównie A. Karwat - semaforek.org.pl)