MENU
Zamek w Niedzicy widziany od strony przystani.

Dodał: krzych[k]° - Data: 2022-01-14 22:03:00 - Odsłon: 287
31 lipca 2013


Zamek Dunajec (łac. Castrum de Dunajecz, węg. Nedecvár lub Nedec-Vár, słow. Nedeca, niem. Sub-Arx Unterschloss, Arx Dunajecz, Netzer lub Niestner Schloß, Netz Schloss[1]) – średniowieczna warownia znajdująca się na prawym brzegu Zbiornika Czorsztyńskiego we wsi Niedzica-Zamek, na obszarze Polskiego Spisza lub Zamagurza (Pieniny Spiskie). Zamek ten został wzniesiony najprawdopodobniej w początkach XIV wieku przez Kokosza Berzeviczego, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej budowli obronnej. W okresie średniowiecza i później na uposażenie właścicieli zamku składały się dobra wchodzące w skład Zamagurza.
Historia
Pierwszy raz nazwa zamek Dunajec (łac. novum castrum de Dunajecz) pojawiła się w dokumencie z 1325 roku. Zamek został zapisany jako własność rodu Jana i Rykolfa Berzeviczych, panów na Brzozowicy. Byli to wnukowie komesa spiskiego Rudygera z Tyrolu, który za nadaniem króla Węgier Andrzeja II w roku 1209 lokował Niedzicę[2]. Po Berzeviczych jako panowie zamku w Niedzicy wymieniani są w roku 1330 Wilhelm Drugeth, żupan spiski, a po nim jego brat Mikołaj. W 1425 r. cały tzw. klucz dunajecki był w ręku Piotra Schwarza z Berzeviczych, który był podskarbim Zygmunta Luksemburskiego[3]. Feudalne „państwo niedzickie” (dobra zamku niedzickiego) rozciągało się na całe Zamagurze Spiskie. Początkowo zamek ten stanowił węgierską strażnicę na granicy z Polską.
Do roku 1470 zamek pozostawał w rękach potomków Rudygera, a następnie stał się własnością komesa spiskiego Emeryka Zapolyi, żupana spiskiego, dziadka Barbary, królowej polskiej, pierwszej żony Zygmunta Starego. Wnuk jego brata, Jan Zápolya, hrabia spiski i wojewoda siedmiogrodzki, został w 1526 r. królem węgierskim. Zwycięstwo w walce o tron zawdzięczał on w dużej mierze dyplomacji Hieronima Łaskiego, któremu w dowód wdzięczności w 1528 r. darował żupanat spiski z Kieżmarkiem, Gelnicą i kluczem dunajeckim wraz z Niedzicą[3].
Przez 60 lat zamek był w posiadaniu Łaskich: Hieronima, a później jego syna Olbrachta. Znany z hulaszczego trybu życia Olbracht Łaski zamek najpierw zastawił, a później sprzedał Jerzemu Horváthowi, który starannie go odbudował, przekształcając przy okazji w okazałą renesansową rezydencję (w znacznej części w takiej postaci zachował się po dziś dzień)[4]. Następnie zamek został wydzierżawiony włosko-węgierskiej rodzinie Giovanellich. Była to rodzina bardzo pobożna, która większość swoich pieniędzy przekazywała na budynki sakralne. Zamkiem się nie interesowali, więc zaczął popadać w ruinę. Po wymarciu rodu Giovanellich zamek przeszedł w ręce Andrzeja Horvatha. Nowy właściciel odbudował salę balową, która rozsławiła zamek na całe Węgry, ponieważ urządzał w niej liczne i huczne bale. W 1858 zamek przejął kolejny węgierski ród – Salamonowie.
Po zakończeniu I wojny światowej zamek znalazł się na terytorium Polski. Własnością Salamonów pozostawał aż do 1945 roku. Natomiast ostatnia właścicielka, hrabina Ilona Betheln Salamon, wyjechała z niego po raz ostatni w 1943 roku. Istotny fakt z tego okresu to zachowanie w dobrach zamkowych aż do 1931 roku (najdłużej w Europie) szczątkowych form pańszczyzny. Od 1948 prowadzono na zamku prace restauracyjne i częściową odbudowę. W części pomieszczeń utworzono dom pracy twórczej Stowarzyszenia Historyków Sztuki, inne udostępniono do zwiedzania, tworząc muzeum wnętrz i historii regionu spiskiego. W 1960 w baszcie urządzono stację sejsmologiczną Zakładu Geofizyki PAN.
Jedną z najbardziej tajemniczych kart w historii zamku jest odnalezione, podobno tuż po II wojnie światowej, inkaskie kipu – rodzaj zapisu informacji pismem węzełkowym, które zawiera ponoć informacje o ukrytym skarbie.
Zamek niedzicki był plenerem wielu filmów. Od marca 1955 r. kręcono tutaj zdjęcia do filmu Zemsta na podstawie komedii Aleksandra Fredry z 16-letnią Beatą Tyszkiewicz w roli Klary. W 1967 r. w pomieszczeniach i najbliższej okolicy zamku powstał polski film wojenny Zwariowana noc, który został zrealizowany na podstawie powieści Natalii Rolleczek. W 1975 r. powstał na zamku film Mazepa, zrealizowany na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego. Zamek był również miejscem realizacji zdjęć m.in. do seriali telewizyjnych Janosik oraz Wakacje z duchami. Obiekt jest również miejscem akcji w książce przygodowej Agi Paszkot Ciotka, licho i niedzickie zamczycho. W 2011 roku był też siódmym postojem w The Amazing Race Australia 2.
Po przeciwległej stronie Dunajca nad skarpą jeziora wznoszą się ruiny zamku w Czorsztynie
Za wikipedią

  • /foto/7577/7577025m.jpg
    1823
  • /foto/8751/8751753m.jpg
    1840
  • /foto/7576/7576937m.jpg
    1858
  • /foto/7577/7577050m.jpg
    1904
  • /foto/7600/7600713m.jpg
    1920 - 1925
  • /foto/7576/7576986m.jpg
    1925 - 1928
  • /foto/7576/7576916m.jpg
    1927
  • /foto/7577/7577005m.jpg
    1927
  • /foto/7576/7576931m.jpg
    1927 - 1932
  • /foto/7576/7576924m.jpg
    1929
  • /foto/7576/7576984m.jpg
    1929
  • /foto/8409/8409231m.jpg
    1930
  • /foto/7576/7576917m.jpg
    1938
  • /foto/8993/8993213m.jpg
    1938
  • /foto/8993/8993242m.jpg
    1938
  • /foto/7200/7200375m.jpg
    1947
  • /foto/7500/7500211m.jpg
    1950 - 1960
  • /foto/7205/7205039m.jpg
    1954
  • /foto/8591/8591486m.jpg
    1955
  • /foto/7345/7345607m.jpg
    1955 - 1958
  • /foto/7345/7345635m.jpg
    1955 - 1958
  • /foto/8771/8771051m.jpg
    1958
  • /foto/7966/7966088m.jpg
    1958 - 1960
  • /foto/7212/7212331m.jpg
    1960 - 1965
  • /foto/9111/9111736m.jpg
    1960 - 1965
  • /foto/9468/9468196m.jpg
    1960 - 1965
  • /foto/8290/8290937m.jpg
    1962 - 1964
  • /foto/9316/9316869m.jpg
    1964
  • /foto/10203/10203191m.jpg
    1964
  • /foto/7212/7212495m.jpg
    1965
  • /foto/8044/8044870m.jpg
    1967
  • /foto/10533/10533111m.jpg
    1967
  • /foto/8123/8123486m.jpg
    1969
  • /foto/8191/8191986m.jpg
    1973
  • /foto/7627/7627230m.jpg
    1974
  • /foto/10257/10257508m.jpg
    1975
  • /foto/7969/7969883m.jpg
    1976
  • /foto/7969/7969885m.jpg
    1976
  • /foto/7212/7212435m.jpg
    1982
  • /foto/7212/7212436m.jpg
    1982
  • /foto/7535/7535962m.jpg
    1985 - 1988
  • /foto/8736/8736984m.jpg
    1986
  • /foto/7631/7631044m.jpg
    1987
  • /foto/7861/7861793m.jpg
    1988
  • /foto/10606/10606471m.jpg
    1989
  • /foto/10606/10606472m.jpg
    1989
  • /foto/10606/10606473m.jpg
    1989
  • /foto/10511/10511600m.jpg
    1990 - 1999
  • /foto/10570/10570987m.jpg
    1990 - 1999
  • /foto/10570/10570988m.jpg
    1990 - 1999
  • /foto/9254/9254661m.jpg
    1992
  • /foto/7646/7646513m.jpg
    1998
  • /foto/9701/9701306m.jpg
    1999
  • /foto/7644/7644394m.jpg
    2001
  • /foto/10777/10777526m.jpg
    2007
  • /foto/10777/10777528m.jpg
    2007
  • /foto/10777/10777530m.jpg
    2007
  • /foto/10777/10777533m.jpg
    2007
  • /foto/10777/10777534m.jpg
    2007
  • /foto/9171/9171431m.jpg
    2009
  • /foto/9177/9177675m.jpg
    2009
  • /foto/7865/7865475m.jpg
    2013
  • /foto/9676/9676143m.jpg
    2013
  • /foto/9676/9676154m.jpg
    2013
  • /foto/9676/9676232m.jpg
    2013
  • /foto/7754/7754482m.jpg
    2015
  • /foto/9676/9676177m.jpg
    2016
  • /foto/7206/7206084m.jpg
    2016
  • /foto/8209/8209852m.jpg
    2019
  • /foto/8209/8209853m.jpg
    2019
  • /foto/8209/8209854m.jpg
    2019
  • /foto/8209/8209856m.jpg
    2019
  • /foto/8217/8217294m.jpg
    2019
  • /foto/8880/8880501m.jpg
    2020
  • /foto/9754/9754543m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754545m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754551m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754555m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754558m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754560m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754561m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754562m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754564m.jpg
    2021
  • /foto/9754/9754565m.jpg
    2021
  • /foto/10029/10029229m.jpg
    2022
  • /foto/10029/10029236m.jpg
    2022
  • /foto/10530/10530440m.jpg
    2022
  • /foto/10531/10531952m.jpg
    2022

krzych[k]°

Poprzednie: al. Ujazdowskie Strona Główna Następne: pl. Pokoju