14
 |
 |
||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
W czasie odbudowy prezbiterium po pożarze, który zniszczył kościół w roku 1850, przywrócono gotycki kształt otworów okiennych. Kamienne obramienia do siedmiu okien, z maswerkami i laskowaniem, wykonał Edward Stehlik, stosując się do zalecenia gwardiana o. Damazego Zielewicza. W roku 1853 szklarze przystąpili do szklenia okien. Okna w zamknięciu prezbiterium zostały oszklone barwnymi szkłami czeskimi ułożonymi we wzór geometryczny, w bocznych oknach wzbogacony o niewielkie kwatery witrażowe z przedstawieniami ...
W czasie odbudowy prezbiterium po pożarze, który zniszczył kościół w roku 1850, przywrócono gotycki kształt otworów okiennych. Kamienne obramienia do siedmiu okien, z maswerkami i laskowaniem, wykonał Edward Stehlik, stosując się do zalecenia gwardiana o. Damazego Zielewicza. W roku 1853 szklarze przystąpili do szklenia okien. Okna w zamknięciu prezbiterium zostały oszklone barwnymi szkłami czeskimi ułożonymi we wzór geometryczny, w bocznych oknach wzbogacony o niewielkie kwatery witrażowe z przedstawieniami błogosławionych klarysek, Salomei i Kingi (Kunegundy), czyli siostry i żony księcia Bolesława Wstydliwego, donatora krakowskiej świątyni. Wizerunki te były zapewne namalowane na sześciobocznych plakietach umieszczonych pośrodku okien. Okna w ścianach bocznych prezbiterium zostały oszklone po roku 1850 małymi szybkami ośmiobocznymi z rombowymi cwiklami, być może kolorowymi. Wielkie okno nad chórem muzycznym oszklił około roku 1860 szklarz Tomasz Święcicki. W oknach kaplicy Męki Pańskiej zostały założone szybki kolorowe, których istnienie odnotował Józef Łepkowski w roku 1866, opatrując krytycznym komentarzem. W roku 1878 Koppel Grünwald oszklił okna w kaplicy Matki Boskiej Bolesnej. Ozdobny charakter miało z pewnością oszklenie kolistego okna ponad barokowym ołtarzem w kaplicy bł. Salomei. Wedle wspomnianego inwentarza było ono kolorowe w kształcie gwiazdy ułożone. W następnych latach oszklenie to usunięto, a w jego miejsce o. Duda, gwardian w latach 1889–1891, wstawił witraż św. Eligiego, patrona złotników kosztem tegoż cechu, gdyż po zniesieniu ich kaplicy na krużgankach tu się przenieśli z dorocznymi swymi nabożeństwami.
Pokaż więcej
Pokaż mniej
W trakcie kolejnej fazy restauracji kościoła, przypadającej na przełom XIX i XX wieku, powstały witraże prezbiterium, fasady, nawy i transeptu. W odezwie wystosowanej do wiernych w roku 1893 gwardian Samuel Rajss prosił o wsparcie restauracji kościoła, podnosząc m.in. potrzebę przerobienia wielkich okien kościelnych, które z powodu rozchwiania się opraw ołowianych zasłaniać się muszą na zimę płótnem, dla powstrzymania zbytnich przeciągów. Jako pierwsze, w roku 1899, zostały zrealizowane kompozycje do okien chóru, z czego sześć projektu Stanisława Wyspiańskiego; oszklenie siódmego okna, usytuowanego za głównym ołtarzem, zaprojektował Bernard Rice, artysta zatrudniony w Tiroler Glasmalerei w Innsbrucku, która była wykonawcą wszystkich witraży prezbiterialnych. Rice uzupełnił ponadto kompozycje Wyspiańskiego o brakujące partie w polach maswerków (we wszystkich oknach) i „główki” (poza Żywiołem wody) oraz opracował według obrazu Władysława Rossowskiego karton z przedstawieniem bł. Salomei, które włączono do kompozycji w tym oknie. Dopiero w roku 1908 umieszczono w tym miejscu kwatery z wizerunkiem błogosławionej klaryski autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, zrealizowane w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński. W roku 1904 innsbrucka pracownia dostarczyła witraż Bóg Ojciec do okna nad chórem muzycznym, wykonany również według projektu Wyspiańskiego. W roku 1905 powstały witraże do okien nawy, wykonane w Krakowskim Zakładzie Witrażów Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha według projektu Tadeusza Popiela. Z kolei z zamierzonych w roku 1907 witraży autorstwa Eugeniusza Dąbrowy-Dąbrowskiego przeznaczonych do okien transeptu został zrealizowany tylko jeden. Kompozycja przedstawiała Matkę Bożą Niepokalaną wśród lilii w stylu nowoczesnym, tak że się jednoczy z witrażami Wyspiańskiego. Maria była naturalistycznie ujęta. Projekt Dąbrowy-Dąbrowskiego został przeniesiony na szkło w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński. W roku 1904 innsbrucka pracownia dostarczyła witraż Bóg Ojciec do okna nad chórem muzycznym, wykonany również według projektu Wyspiańskiego. W roku 1905 powstały witraże do okien nawy, wykonane w Krakowskim Zakładzie Witrażów Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha według projektu Tadeusza Popiela. Z kolei z zamierzonych w roku 1907 witraży autorstwa Eugeniusza Dąbrowy-Dąbrowskiego przeznaczonych do okien transeptu został zrealizowany tylko jeden. Kompozycja przedstawiała Matkę Bożą Niepokalaną wśród lilii w stylu nowoczesnym, tak że się jednoczy z witrażami Wyspiańskiego. Maria była naturalistycznie ujęta. Projekt Dąbrowy-Dąbrowskiego został przeniesiony na szkło w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński. Na początku wieku XX wymieniono oszklenie w kolistym oknie kaplicy bł. Salomei. W związku z przekształceniem ołtarza kaplicy według projektu Jana Sas Zubrzyckiego (przed rokiem 1908) okulus, w którym znajdował się witraż ze św. Eligiuszem, został zamurowany, a gwardian Alojzy Karwacki zdecydował o przeniesieniu kompozycji do jednego z okien krużganków, gdzie znajduje się do dziś. 5 czerwca 1927 roku, w wyniku wybuchu prochowni w Witkowicach, w kościele Franciszkanów wypadło szereg oszkleń. Witraże kościoła poważnie ucierpiały w wyniku wybuchu bomby zrzuconej 17 stycznia 1945 na ulicę Bracką i wysadzenia dzień później mostu Dębnickiego. Przejście frontu przetrwały bezpiecznie kompozycje Wyspiańskiego Św. Franciszek, Bł. Salomea i Bóg Ojciec, które wcześniej wymontowano. Całkowitemu zniszczeniu uległy oszklenia okien w kaplicach Matki Boskiej Bolesnej, Męki Pańskiej i bł. Salomei oraz witraż Matka Boska Niepokalana w oknie transeptu od strony ulicy Brackiej. W kolejnych latach wszystkie witraże Wyspiańskiego i witraż za wielkim ołtarzem zostały poddane zabiegom konserwatorskim. W okresie powojennym podgórska pracownia Bracia Paczka szkliła w kościele kilka okien, m.in. w nawie poprzecznej. (Źródło: Corpus Vitrearum Polska, Międzyuczelniane Centrum Badań Witrażowych, Kościół Franciszkanów pw. św. Franciszka w Krakowie, Identyfikator: Krak/KCent/14 ) |
|||||||||||||||||||||||||
/
|
||
|
||
|
||
|
||
|
||
|
|
||
