MENU
Fabryka sody w Montwach

Dodał: t.ziemlicki@wp.pl° - Data: 2021-09-20 22:53:44 - Odsłon: 355
Rok 1915

Data: 2021:09:20 22:49:45  


Przedsiębiorstwo pod firmą Chemische Fabrik Montwy, Robert Suermondt und Co. zostało założone w 1879 roku z inicjatywy niemieckiego bankiera Roberta Suermondta. Założenie przedsiębiorstwa miało związek z rozwojem przemysłu solnego w Inowrocławiu (od 1871), gdzie już w 1884 roku działały: państwowa kopalnia i warzelnia soli oraz prywatna kopalnia Friedricha Grundmanna (zał. 1873), która otrzymała zlecenie na dostawy solanki do nowo budowanej fabryki sody. Już w 1882 roku ruszyła produkcja sody bezwodnej z wydajnością 10 ton na dobę.
Lokalizacja w Mątwach nad Notecią umożliwiała dostęp do niezbędnych do produkcji sody surowców: wody, solanki (z kopalni Grundmanna) oraz wapienia z kamieniołomów w Piechcinie i Wapiennie (późniejsza cementownia Kujawy)[6]. Do wytwarzania sody początkowo wykorzystywano metodę okresową Hoenigmanna. W latach 90. XIX wieku dzienna produkcja fabryki pokrywała roczne zapotrzebowanie na sodę w całej Prowincji Poznańskiej.
W 1904 prywatną kopalnię soli F. Grundmanna w Inowrocławiu („Steinsalzbergwerk Inowrazlaw”) i fabrykę sody połączono w spółkę akcyjną „Steinsalz und Soda Werke” (Zakłady soli kamiennej i sody). W 1907 roku przedsiębiorstwo przeszło na własność belgijskiego koncernu Solvay, do którego należały też zakłady sodowe w Borku Fałęckim (zob. Kalendarium historii Krakowa) oraz kopalnia soli w Wapnie. Podjęto wówczas produkcję sody kaustycznej (5 ton na dobę) oraz sody krystalicznej (1 tona na dobę). Zatrudnienie sięgało 250 pracowników.
Przy pomocy belgijskich specjalistów zmodernizowano fabrykę i wprowadzono nową technologię produkcji sody, tak zwaną amoniakalną, bardziej ekonomiczną, wynalezioną przez twórcę koncernu – Ernesta Solvaya. Wskutek rabunkowej eksploatacji podziemnych złóż soli, w 1907 kopalnie w Inowrocławiu zostały zalane przez wody podziemne, co spowodowało w konsekwencji zapadliska gruntu (zniszczone zostały m.in.: fragment kościoła Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, linii kolejowej do Kruszwicy oraz domy mieszkalne). W tej sytuacji pobierano solankę z zatopionych kopalń, a po 1920 roku z odwiertów na zachód od ul. Poznańskiej o głębokości 400–700 m.
W latach 1921–1939 fabryka wchodziła w skład oddziału „Zakłady Solvay w Polsce”. W 1923 zakłady podjęły budowę nowej kopalni, zlokalizowanej na polu „Solno” w południowej części Inowrocławia. W 1929 oddano do użytku szyb „Solno I”, w którym wydobywano solankę od 1932 roku (był to zaczątek nowej kopalni soli w Inowrocławiu istniejącej do 1986 roku). W 1921 zatrudnienie w zakładzie sięgało 367 pracowników, a w 1938 – 633. W czasie wielkiego kryzysu (1929-1933) zamknięto oddział sody kaustycznej oraz ograniczono liczbę godzin pracy. Głównymi produktami zakładu były: soda amoniakalna ciężka, krystaliczna i oczyszczona. Odbudowa potencjału produkcyjnego trwała w latach 1935–1939.
W czasie II wojny światowej fabryka znalazła się pod zarządem niemieckim. Zatrudnienie w listopadzie 1939 sięgało 540 osób.
Fabryka nie została zniszczona w czasie wojny, więc produkcję wznowiono już w maju 1945 roku[6]. Początkowo dyrektorem był Ernest Pischinger, kierownik Katedry Chemii Technicznej na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UMK w Toruniu (wcześniej – pracownik zakładów w Borku Fałęckim, później – rektor Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy). Więcej na:

  • /foto/10129/10129796m.jpg
    1900
  • /foto/10129/10129799m.jpg
    1902
  • /foto/10130/10130804m.jpg
    1906
  • /foto/10129/10129810m.jpg
    1910
  • /foto/10130/10130808m.jpg
    1911
  • /foto/10130/10130739m.jpg
    1912
  • /foto/9175/9175013m.jpg
    1933
  • /foto/10437/10437803m.jpg
    2016
  • /foto/10671/10671215m.jpg
    2023

Aukcje internetowe

Poprzednie: Teatr Zdrojowy - scena animacji Strona Główna Następne: Two Towers