Zamek w Bezławkach wybudowano około roku 1377. Pełnił rolę strażnicy krzyżackiej na pograniczu ziem państwa zakonnego. W latach 1402-1404 w zamku rezydował książę Bolesław Świdrygiełło, najmłodszy brat króla Władysława Jagiełły. Zakon ugościł Świdrygiełłę ponieważ był on przeciwnikiem unii polsko-litewskiej.
Budowla powstała na planie czworokąta o wymiarach 52,7 na 42,1 metra. Z trzech stron stanowiły go mury obwodowe z basztami w narożach i półbasztami pośrodku linii murów. Czwarty bok to część mieszkalna. Mury wzniesiono z kamienia i w górnej ich część z cegły. Po wojnie 1409-1411 zamek stopniowo tracił na znaczeniu militarnym. Na początku XVI wieku (w roku 1513) budowlę przekształcono w kościół, który krótko wykorzystywała parafia katolicka, a następnie, do lat 70 XX wieku wspólnota protestancka. Jako datę przejęcia kościoła przez zbór ewangelicko-augsburski Wikipedia podaje rok 1525, inne publikacje rok 1583. Dziedziniec zamkowy przeznaczono na cmentarz. W latach 1726-1730 do zachodniego szczytu dawnej części mieszkalnej dobudowano sporą wieżę z ostrosłupowym hełmem. Obniżono również mury obwodowe - być może część cegły z murów została wykorzystana do budowy wieży. Podczas kolejnych prac przebito bramę od strony wschodniej. W roku 1883 zabudowano we wnętrzu kolebkę sklepienia, potem również dobudowano kruchtę i zakrystię (1884 r.). W tym też czasie powiększono cmentarz poza mury dawnego zamku. Budynek pełnił rolę świątyni protestanckiej do momentu, kiedy zabrakło wiernych tego wyznania. Opuszczony, zniszczony kościół został przekazany parafii rzymsko-katolickiej i jest teraz kościołem filialnym parafii w Wilkowie.
Dawny zamek, a obecny kościół oraz otaczająca go nekropolia były obiektem dwóch ważnych projektów naukowych: interdyscyplinarnego „Bezławki – ocalić od zniszczenia” oraz późniejszego "Bezławki Bioarchaeology" poświęconego badaniom dawnej nekropolii. Więcej informacji o projektach:
i
. Pod adresem
można obejrzeć krótszą wersję rekonstrukcji 3D budowli powstałą w oparciu o badania z pierwszego z wymienionych powyżej projektów.
[kk2020]