Cmentarz św. Bernarda jest zagadką. Na mapie z 1898 r. ( tu---> ) wyraźnie widać, że były 3 cmentarze ( przedzielone torami do Brochowa): dwa św. Bernarda i jeden Odkupiciela. Sądzę, że ten ostatni był cmentarzem luterańskim. Podobna sytuacja jest na planie z 1911 r. ---> . Na mapie miasta z 1930 r. cmentarza Odkupiciela już nie ma. Na planie z 1932 r.---> cmentarze nazwano starym i nowym. Nowy to ten uwieczniony dzięki uprzejmości kol. GD. Na kolejnym planie ( 1936 r.) zauważalna pewna różnica: nowy cmentarz sięga u. Pięknej---> , zaś w 1946 r. skurczony został prawie o połowę---> . Proszę zwrócić uwagę, że niektórych planach widać na nim kościół. Pamiętam jeden i drugi cmentarz. Nowy nie sięgał ul. Pięknej- przedzielony był ścieżką i kilkumetrowym pasem zieleni, od południa prawie dotykał nieistniejącej ulicy Radkowskiej. Na starym cmentarzu była afera, o której pisałem na stronie ze dwa lata temu. Upamiętnienie miejsca istnienia cmentarza uważam za bardzo piękny gest. Kto był jego autorem? Niewykluczone, że cmentarz powróci kiedyś do swojej funkcji.