Na obwolucie: Widok Gdańska z Biskupiej Górki. M Deisch ok. 1765 r. W roku 1765 pojawia się w Gdańsku seria albumowa wizerunków wnętrza miasta i jego widoków ogólnych pt. "50 widoków Gdańska" ((50 Prospekte von Danzig) rytowana przez Mateusza Deischa według rysunków Friedricha Antona Lohrmanna. Matthaeus Deisch ( 1724 Augsburg – 1789 Gdańsk) uczeń znakomitych sztycharzy augsburskich. Tworzył również portrety królów: Augusta III i Stanisława Augusta. Friedrich Anton Lohrmann, znakomity dokumentalista epoki (ok. 1735 - 1800). Lata 1759 - 1773 spędził w Gdańsku, następne lata w Warszawie na służbie u króla Stanisława Augusta, a póżniej u księcia Józefa. M. Deisch wydał album z widokami Gdańska tylko pod swoim nazwiskiem, mimo, że autorem rysunków był Lohrmann, którego prace pod względem wartości artystycznej przewyższały dzieła Deischa. Album "50 widoków Gdańska"nie powstał od razu. W miejscowej prasie ukazała się taka notatka: ... "Podaje się do wiadomości szanownym mecenasom sztuki, że Matthaeus Deisch i Friedrich Anton Lohrmann mają zamiar rysować na miedzi wszystkie godne uwiecznienia gdańskie budowle, zarówno w samym mieście, jak i na przedmieściach. Podejmują się dostarczyć każdego miesiąca jeden sztych, co wypadnie sześć sztychów na każde półrocze. Każdy prenumerator otrzyma rycinę drukowaną na królewskim papierze. Odbije się w ten sposób 50 sztuk i nie będzie odbitek więcej niż prenumeratorów". ..... 13 lipca 1761 r. rozpoczęto wydawnictwo, a dnia 5 lipca 1765 r. ukazała się pięćdziesiąta, a zarazem ostatnia rycina z widokiem Gdańska. Nazwisko rysownika Lohrmanna pojawiło się tylko dwukrotnie; po raz pierwszy w ogłoszeniu reklamowym w gdańskiej prasie codziennej, a drugi raz w przedmowie do pierwszego wydania "50 Prospekte von Danzig"... no cóż ...... (Zofia Jakrzewska-Śnieżko - kustosz Gabinetu Rycin Biblioteki Gdańskiej PAN) |