Zaułek Świętokrzyski - "(..)są to działki zlokalizowane na zapleczu kamienic przy Rynku, na odcinku pomiędzy kamienicą Rynek 23 i 23a oraz ulicą Różaną. Osią historyczną tego miejsca jest ulica Świętokrzyska, prowadząca przez sklepione przejście w parterze kamienicy Rynek 23a do ulicy Różanej. Do XIX w. przy ulicy Różanej znajdował się kościół i klasztor Dominikanów, a ulica Świętokrzyska była najkrótszą drogą prowadzącą z Rynku do klasztoru. W XIX w. na terenie klasztoru ulokowano więzienie, ogrodzone wysokim ceglanym murem. Z czasem ulica Świętokrzyska utraciła swoją pierwotną funkcję traktu komunikacyjnego. Obecnie jest zaniedbana, nieuporządkowane są także działki na tyłach kamienic przy Rynku. Obszar pomiędzy tymi kamienicami a ulicą Różaną jest silnie zdegradowany, brak jest na nim wyeksponowanych śladów historycznego zagospodarowania. W 1995 r. powstała koncepcja funkcjonalno-przestrzenna, zakładająca przywrócenie ulicy Święto-krzyskiej jej dawnej, historycznej funkcji. Po obu jej stronach planowano wprowadzenie zwartej zabudowy mieszkalno-usługowej, w postaci budynków dwu-kondygnacyjnych z użytkowymi poddaszami. Budynki miały mieć formę zbliżoną do dawnych kamienic mieszczańskich, zamkniętych dwuspadowymi dachami krytymi dachówką, zwróconych szczytami w stronę ulicy Świętokrzyskiej, która miała pełnić funkcję pasażu. Natomiast budynki narożne, przy ulicy Różanej, zaprojektowano jako bryły trzykondygnacyjne, o zróżnicowanej architekturze, bardziej awangardowe, z owalnymi wykuszami w narożach, nawiązującymi do baszt znajdujących się w średniowiecznych murach miejskich5. Pasaż wzdłuż ulicy Świętokrzyskiej miał zaczynać się w bramie kamienicy Rynek 23a. Zaprojektowany został w formie żelbetowych przęseł, nawiązujących do łuków i arkad przyziemia tej kamienicy. Koncepcja ta wprowadzała współczesne rozwiązania przy jednoczesnym poszanowaniu historycznej parcelacji i sposobu zagospodarowania terenu na zapleczu kamienic przy Rynku. Projekt ten nie został jednak zrealizowany, pomimo wydania w 2004 r. pozwolenia konserwatorskie-go na lokalizację nowej zabudowy przy ulicy Zaułek Świętokrzyski.Niedługo potem pojawił się nowy inwestor z nową koncepcją zabudowy. Rok 2007 był to czas rozwoju i rosnącej popularności wielofunkcyjnych galerii handlowych. Z tym właśnie trendem związany był nowy pomysł zaaranżowania zabudowy Zaułka Świętokrzyskiego. Wymogi konserwatorskie nie uległy zasadniczym zmianom: należało udrożnić i zaakcentować ulicę Świętokrzyską, a umiejscowienie nowych obiektów miało odtwarzać dawne linie zabudowy ulicy. Sposób zagospodarowania działek miał nawiązywać do form architektury budynków ongiś tu występujących oraz współgrać z zachowaną zabudową historyczną, zwłaszcza z kamienicami w Rynku. Należało także uwzględnić relikty studni oraz historyczne bruki. Nowa koncepcja zakładała nowoczesne rozwiązanie, łączące historyczne korzenie miejsca, uwarunkowania przestrzenne w układzie urbanistycznym oraz architekturę współczesną, opartą na dużych prze-szklonych połaciach ścian, otwartej przestrzeni wewnętrznej i zróżnicowanych elewacjach, symbolicznie nawiązujących do układu fasad zabytkowych kamienic. Przeszklony pasaż miał prowadzić od zaplecza kamienicy Rynek 23a, poprzez centrum handlowe, jako jego oś, aż do ulicy Różanej. Zaułek miał zostać częściowo zabudowany zwartą kubaturą, stanowiącą galerię handlową ze sklepami, restauracjami i pod-ziemnym parkingiem. Wnętrze galerii miało przypominać zabytkową uliczkę miejską, ze schematycznie odtworzonymi fragmentami fasad świdnickich kamienic mieszczańskich. Otwartej, niezadaszonej przestrzeni nadać miano charakter placu z fontanną i zielenią, będącego miejscem spotkań, spacerów i wypoczynku mieszkańców. (...) " Źródło: Marta Kaluch-Tabisz Przegląd zmian w podejściu do kształtowania zabudowy uzupełniającej na terenie historycznego ośrodka miejskiego w Świdnicy Kurier Konserwatorski nr 9, 41-46 2010 r.