MENU
Pałacyk myśliwski Radziwiłłów (ob. Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii) w Klenicy. [Robert Weber. Schlesische Schlösser. Dresden-Breslau 1909] Biblioteka Cyfrowa

Dodał: TW40° - Data: 2010-08-04 16:01:19 - Odsłon: 2974
Lata 1905-1909


Pałac usytuowany jest w południowo-zachodniej części wsi, po południowej stronie dro­gi lokalnej z Trzebiechowa do Bojadeł. Rezydencja stanowi główny element zespołu par­kowo-folwarcznego, rozplanowanego na osi wschód-zachód. Wokół pałacu założony jest park krajobrazowy, za którym po zachodniej stronie położony jest folwark.

W 1787 roku książę kurlandzki – Ernest Johan Biron kupił od kamery królewskiej otyń­skie dobra z Klenicą. Osiem lat później majątek odziedziczył jego syn Piotr książę żagań­ski, który zmarł w 1800 roku. Sukcesorem Klenicy została najmłodsza córka, zaledwie siedmioletnia Dorota, która w 1809 roku weszła w związek małżeński z Edmundem de Talleyrand-Perigord księciem Dino. Podczas jej nieobecności nadzór nad majątkiem pro­wadzili Henneberg, a po nim Wrumb. W 1862 roku córka Doroty – Paulina markiza de Castellane, mieszkająca w rezydencji Rochecotte pod Paryżem objęła wydzielony z dóbr otyńskich majątek klenicki wraz ze Swarzenicami i Karszynem. Po jej śmierci w 1891 roku zarząd nad dobrami sprawował jej zięć Antonii Wilhelm książę Radziwiłł. Podjął on w la­tach 1883-1884 budowę zespołu rezydencjonalnego na terenie założonego rok wcześniej parku. Równocześnie z pałacem wzniesiono nieduży budynek gospodarczy, usytuowany od północy z aneksem po południowej stronie. W 1891 roku dobra przeszły we władanie Marii Doroty – żony księcia Radziwiłła, córki Pauliny de Castellane, a wnuczki księżnej żagańskiej Doroty de Talleyrand-Perigord. 16 grudnia 1904 roku zmarł książe Radziwiłł. Wiosną 1905 roku z inicjatywy Marii Radziwiłł przeprowadzono rozbudowę pałacu. Przez kolejne dziesięć lat pałac klenicki pełnił funkcję letniej rezydencji księżnej, na stałe miesz­kającej w Berlinie. Księżna Maria Dorota Radziwiłł umarła 11 lipca 1015 roku w Kleni­cy i tu została pochowana. Szczątki jej przewieziono później do Nieświeża i tam spoczęły w Mauzoleum rodziny Radziwiłłów. Na mocy testamentu właścicielem majątku został Sta­nisław Wilhelm książę Radziwiłł, który mając rosyjskie obywatelstwo nie mógł przejąć po­łożonych w Państwie Pruskim dóbr. Posiadłość oddana została pod przymusowy zarząd nadleśniczemu Bläschke z Bojadeł, a następnie hrabiemu Hatzfelde ze Żmigrodu. Książę Radziwiłł poległ 28 kwietnia 1920 roku podczas walk o Malin na Ukrainie. Po jego śmier­ci pałac przeszedł na niepełnoletnią córkę – Annę Marię. W 1922 roku dobra sprzedano Śląskiemu Towarzystwu Ziemskiemu we Wrocławiu, które po parcelacji zbyło ich część wraz z rezydencją Johanowi Jacobowi Bowinckel z Berlina, właścicielowi firmy handlującej drewnem. Pozostał on właścicielem majątku do końca II wojny światowej.

Wzniesiony w 1884 roku dwukondygnacyjny budynek składał się z korpusu, mieszczą­cego apartamenty i przylegającego do niego zachodniego skrzydła, gdzie w przyziemiu usytuowano mieszkania dla służby, a na piętrze salę myśliwską. Od północy zaprojek­towano wtopiony między korpus i skrzydło czterokondygnacyjny, czworoboczny ryza­lit, z nadbudowanym drewnianym belwederem. Na górnej partii prostokątnego ryzali­tu, wsparta na kroksztynach spoczywała górująca nad pałacem drewniana „altana”, przy­kryta czterema dwuspadowymi daszkami o krzyżujących się kalenicach. Każda z czte­rech ścian „altany” przepruta była dużym oknem. Wnętrze pałacu dostosowane zosta­ło do potrzeb przyjeżdżającego na polowania księcia Radziwiłła. Prócz tego w obiek­cie znajdowało się mieszkanie prowadzącego majątek urzędnika, pomieszczenia biurowe i archiwum majątku. Dzisiejsza forma architektoniczna została ukształtowana w trakcie przebudowy przeprowadzonej przez budowniczego Dimkę w 1905 roku według planów Marii Radziwiłł. Zrealizowany projekt nawiązywał do rozwiązań stosowanych w latach 60. XIX wieku przez berlińskiego architekta A. Schulza oraz dzieł H. Muthesiusa. Rozbudowa objęła skrzyło zachodnie, które przedłużono o jeden człon. Dobudowana część zwieńczo­na została od strony parku szczytem nakrytym dwuspadowym dachem. Na skraju skrzydła dostawiono nieznacznie dominującą nad kalenicą dachu wieżę zamkniętą stożkowym heł­mem. Rozebrano drewniany belweder i postawiono na jego miejscu ośmioboczny tambur zakończony hełmem z latarnią. Architektura rozbudowanych partii nawiązywała do istnie­jącej formy budynku ukształtowanej w 1884 roku, a wykorzystującej elementy stylu kla­sycystycznego i Rundbogen.

Po 1945 roku rezydencję przejął Skarb Państwa. Obiekt mieścił w latach 1946-1958 biu­ra PGR. W 1958 roku w pałacu utworzono Lubuski Uniwersytet Ludowy. W związku z wprowadzeniem nowego przeznaczenia wykonano remont budynku. Na początku lat 90. XX wieku w budynku utworzono Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, następ­nie Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapeutyczny, który funkcjonował do końca 2006 roku. Przeprowadzone po wojnie remonty zubożyły wygląd elewacji przez usunięcie ozdobnych drewnianych elementów szczytów i balkonów oraz wysuniętych połaci dachów. Wewnątrz wprowadzono wtórne podziały i nowy wystrój zakłócający pierwotny charakter pałacu. Obecnie pozostaje nieużytkowany.
Opis zaczerpnięto ze strony Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Swe dziecięce lata spędziła tu laureatka nagrody Nobla – Olga Tokarczuk.

  • /foto/6385/6385461m.jpg
    1882
  • /foto/9540/9540073m.jpg
    1899
  • /foto/329/329651m.jpg
    1900 - 1906
  • /foto/6328/6328337m.jpg
    1900 - 1910
  • /foto/6385/6385467m.jpg
    1905
  • /foto/6385/6385591m.jpg
    1905
  • /foto/245/245097m.jpg
    1907
  • /foto/6385/6385448m.jpg
    1910
  • /foto/9572/9572847m.jpg
    1910 - 1912
  • /foto/355/355718m.jpg
    1910 - 1925
  • /foto/5654/5654246m.jpg
    1914
  • /foto/10050/10050091m.jpg
    1914
  • /foto/4957/4957407m.jpg
    1915 - 1930
  • /foto/5258/5258245m.jpg
    1917
  • /foto/283/283081m.jpg
    1920 - 1935
  • /foto/5203/5203210m.jpg
    1928
  • /foto/5501/5501424m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/8332/8332271m.jpg
    1935 - 1940
  • /foto/185/185187m.jpg
    2007
  • /foto/185/185188m.jpg
    2007
  • /foto/185/185189m.jpg
    2007
  • /foto/185/185190m.jpg
    2007
  • /foto/185/185191m.jpg
    2007
  • /foto/6194/6194324m.jpg
    2016
  • /foto/6387/6387219m.jpg
    2016

Internet (źródło w likwidacji)

Poprzednie: Pałac Woskowice Małe Strona Główna Następne: Schronisko na Hali Szrenickiej