Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3) – makroregion geograficzny położony w południowej Polsce. Stanowi wschodnią część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Znajduje się w dorzeczu górnej Wisły oraz górnej Warty. Historycznie Wyżyna Krakowsko-Częstochowska leży w zachodniej Małopolsce przy granicy z Śląskiem. Na Wyżynie zbudowano system średniowiecznych zamków, niegdyś strzegących granicy Królestwa Polskiego przed napadami z Górnego Śląska (tzw. Orle Gniazda).
Obszar Jury stanowił niejednokrotnie dno morza, przez co powstało wiele warstw skał (dolomity, margle, wapienie). Dominują wapienie górnojurajskie tworzące płytę. Charakterystyczne są wystające ponad powierzchnię zrównania liczne wapienne ostańce wznoszące się na wysokość do kilkudziesięciu metrów. Powstały one w wyniku silnych procesów krasowych jakie panowały tutaj w podzwrotnikowym klimacie trzeciorzędu. Wynikiem procesów krasowych są także liczne jaskinie i schroniska ze stalaktytami, stalagmitami oraz stalagnatami.
Wapienna płyta budująca wyżynę opada w kierunku północno-wschodnim, gdzie zapada pod piaskowce i iły z okresu kredy. Teren wznosi się na wysokość około 300 m n.p.m. (po wschodniej stronie Częstochowy) do około 500 m w części południowej. W dwóch miejscach wyżyna wznosi się powyżej wysokości 500 m n.p.m. Najwyższe miejsce znajduje się na terenie wsi Podzamcze w gminie Ogrodzieńca – Góra Janowskiego (inaczej Góra Zamkowa, 515,5 m (na starszych mapach podawana jest niewłaściwa wysokość – 504,5 m). Wyżyna przekracza także 500 m n.p.m. w rejonie wzgórza Skałka 502 (inaczej Grodzisko, 512,8 m) w Jerzmanowicach. Ku zachodowi opada stromo do Wyżyny Śląskiej, na wschodzie przechodzi łagodnie w Nieckę Nidziańską. Południowa część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej tworzy Garb Tenczyński, który jest oddzielony od pozostałej jej części Rowem Krzeszowickim. Rów Krzeszowicki stanowi drogę przejścia ze Śląska do Małopolski.
Wierzchowina pocięta jest dolinami erozyjnymi. Od południa uskok tektoniczny Rów Krzeszowicki oddziela Wyżynę Olkuską. Najwięcej wzniesień jest w okolicach Krakowa.
Góra Zamkowa (515,6 m), Grodzisko (512,8 m), Wielka Skała (512,8 m), Kapucyn (502 m).
Obszar Jury stanowił niejednokrotnie dno morza, przez co powstało wiele warstw skał (dolomity, margle, wapienie). Dominują wapienie górnojurajskie tworzące płytę. Charakterystyczne są wystające ponad powierzchnię zrównania liczne wapienne ostańce wznoszące się na wysokość do kilkudziesięciu metrów. Powstały one w wyniku silnych procesów krasowych jakie panowały tutaj w podzwrotnikowym klimacie trzeciorzędu. Wynikiem procesów krasowych są także liczne jaskinie i schroniska ze stalaktytami, stalagmitami oraz stalagnatami.
Wapienna płyta budująca wyżynę opada w kierunku północno-wschodnim, gdzie zapada pod piaskowce i iły z okresu kredy. Teren wznosi się na wysokość około 300 m n.p.m. (po wschodniej stronie Częstochowy) do około 500 m w części południowej. W dwóch miejscach wyżyna wznosi się powyżej wysokości 500 m n.p.m. Najwyższe miejsce znajduje się na terenie wsi Podzamcze w gminie Ogrodzieńca – Góra Janowskiego (inaczej Góra Zamkowa, 515,5 m (na starszych mapach podawana jest niewłaściwa wysokość – 504,5 m). Wyżyna przekracza także 500 m n.p.m. w rejonie wzgórza Skałka 502 (inaczej Grodzisko, 512,8 m) w Jerzmanowicach. Ku zachodowi opada stromo do Wyżyny Śląskiej, na wschodzie przechodzi łagodnie w Nieckę Nidziańską. Południowa część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej tworzy Garb Tenczyński, który jest oddzielony od pozostałej jej części Rowem Krzeszowickim. Rów Krzeszowicki stanowi drogę przejścia ze Śląska do Małopolski.
Wierzchowina pocięta jest dolinami erozyjnymi. Od południa uskok tektoniczny Rów Krzeszowicki oddziela Wyżynę Olkuską. Najwięcej wzniesień jest w okolicach Krakowa.
Góra Zamkowa (515,6 m), Grodzisko (512,8 m), Wielka Skała (512,8 m), Kapucyn (502 m).
/
