MENU
ZNACZNIKI
Gmach Warszawskiej Dyrekcji Kolei Państwowych w budowie. Widoczny fragment Dworca Wileńskiego. Ciekawe, że uliczka rozdzielająca oba obiekty, dziś ogromna arteria - al. Solidarności, na przedwojennych planach Warszawy jest nieoznaczona, jakby jej wcale nie było.
Proszę porównać ze zdjęciem

Dodał: Festung° - Data: 2019-06-29 16:24:57 - Odsłon: 729
Lata 1929-1931


Budowa: marzec 1928 - lipiec 1931.
Oddanie do użytku (poświęcenie gmachu): 19.11.1931.
Podczas przebudowy warszawskiego węzła kolejowego (linia średnicowa) nastąpiła konieczność rozebrania pięciu budynków Dyrekcji Kolei przy Dworcu Wiedeńskim. Zdecydowano się wybudować jeden nowoczesny gmach, skupiający biura Dyrekcji rozproszone dotychczas w 10 punktach miasta. Z uwagi na brak miejsca w Śródmieściu wybrano teren przy Dworcu Wileńskim. Program gmachu ułożono w 1925 r.: w budynku miało mieścić się prezydium dyrekcji oraz 12 wydziałów.
Projekt został wykonany przez prof. Mariana Lalewicza w 1927 r. i po modyfikacjach zatwierdzony. Budynek składa się z czterech bloków mieszczących biura dla wydziałów oraz centralnego budynku, w którym znajdowały się: dyrekcja, sale posiedzeń wielka i mała, bank kolejowy ze skarbcem (wejście od strony ul. Wileńskiej), stołówka, szatnia, archiwum, biblioteka oraz 2 piony komunikacyjne składające się z klatki schodowej oraz dwóch wind każdy. Bloki z biurami zostały tak połączone z budynkiem głównym, aby piony komunikacyjne obsługiwały całe założenie i aby zapewnić wygodne połączenie wydziałów z dyrekcją.
W zewnętrznej szacie architektonicznej gmachu Marian Lalewicz zastosował elementy porządku doryckiego: dwa portyki doryckie prowadzące na dziedzińce ulokowane pomiędzy blokami wydziałowymi. Dolną partię gmachu, parter i pierwsze piętro, opina rząd pilastrów doryckich. Powyżej gzymsu wieńczącego belkowanie nad pilastrami, ściany górnych pięter zostały potraktowane w oszczędny sposób, bez detali architektonicznych. Cztery bloki nakryto dachem czterospadowym, dach budynku głównego - wyższego od bloków - jest płaski.
Okna dolnych pięter zabezpieczone są kratami z literami „WDKP” oznaczającymi skrót od Warszawskiej Dyrekcji Kolei Państwowych
Gmach Dyrekcji oraz kamienica pracowników PKP przy Targowej 70 o zbliżonych gabarytach od strony ul. Targowej, tworzyły harmonijne założenie. Pomiędzy nimi znajdował się tymczasowy dworzec Wileński, natomiast Lalewicz planował wybudowanie alei (istniejące obecnie pod nazwą al. Solidarności) przedłużenie Zygmuntowskiej do Radzymińskiej) z pomnikiem ku czci bohaterów bitwy pod Radzyminem 1920, w formie triumfalnego łuku.
Za gmachem WDKP, od strony wschodniej, Lalewicz zaprojektował dwa budynki mieszkalne dla wyższej rangi urzędników Dyrekcji, ulokowane symetrycznie do wschodnich skrzydeł gmachu.
W okresie II wojny światowej budynek nie został uszkodzony w znaczący sposób. W 1945 w gmachu mieścił się Tymczasowy Rząd Rzeczypospolitej Polskiej - organ powstały w miejsce PKWN. W obiekcie siedzibę miało także wiele innych urzędów.
Chronologicznie mieściły się:
1931-1939 – Warszawska Dyrekcja Kolei Państwowych
1939-1944 – m.in. jednostki Wehrmachtu, Komenda Dzielnicowa (Abschnittswache Praga (lub Ost)) Policji Porządkowej (Ordnungspolizei – Orpo)
1944 – władze stołeczne
1944-1945 - Miejski Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, ul. Wileńska 2/4, pierwsza siedziba
1944 - Życie Warszawy, ul. Wileńska 2/4, pierwsza redakcja
1945 – pierwsza siedziba w zdobytej przez Armię Czerwoną Warszawie centralnych władz państwowych (Krajowej Rady Narodowej oraz Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej, a następnie przekształconego w Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, oraz wielu resortów)
1945-1975 – Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych
1945 – Biuro Kontroli, ul. Wileńska 2/4
1949-1989 - Komitet PZPR Warszawskiego Węzła Kolejowego, ul. Wileńska 2/4; od 1973 jako Komitet Dzielnicowy PZPR Warszawskiego Węzła Kolejowego
1964 - Centrala Eksportu i Importu Taboru Kolejowego i Urządzeń dla Kolejnictwa
1975-1998 – Centralna Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych
1998-2001 – Sektor Infrastruktury Kolejowej PKP
1998-2001 – Dyrekcja Okręgu Infrastruktury Kolejowej
od 2001 – Centrala spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
od 2002 – Oddział Regionalny PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
W kompleksie mieścił się też Centralny Zarząd Przemysłu Motoryzacyjnego (do 1952 ?)

Za: Warszawikią i Wikipedią opr. Festung

  • /foto/8079/8079658m.jpg
    1931
  • /foto/10903/10903539m.jpg
    1931
  • /foto/9395/9395711m.jpg
    1932 - 1939
  • /foto/10461/10461607m.jpg
    1935
  • /foto/10481/10481645m.jpg
    1948 - 1950
  • /foto/8650/8650213m.jpg
    1957 - 1966
  • /foto/7609/7609906m.jpg
    2013
  • /foto/7609/7609961m.jpg
    2013
  • /foto/7609/7609965m.jpg
    2013
  • /foto/7555/7555200m.jpg
    2018
  • /foto/7555/7555237m.jpg
    2018
  • /foto/8126/8126218m.jpg
    2018
  • /foto/7555/7555261m.jpg
    2018
  • /foto/8126/8126243m.jpg
    2018
  • /foto/7609/7609833m.jpg
    2018

Narodowe Archiwum Cyfrowe NAC , Warszawa

Poprzednie: ul. Robotnicza Strona Główna Następne: Dom nr 31b