Niedługo po uchwaleniu przełomowej tzw. ustawy o kolejkach ("Das Gesetz über Kleinbahnen und Privatanschlußbahnen“) z 28 lipca 1892 r. otwierającej możliwość budowania i eksploatacji linii o znacznie złagodzonych parametrach technicznych, z możliwością wejścia prywatnego i samorządowego kapitału - Landtag rejencji wrocławskiej uchwalił w 1893 r. wspacie finansowe dla budowy "Małej Kolei" ze Żmigrodu, przez Milicz do granicy rejencji poznańskiej, z odgałęzieniem do Prusic, o długości łącznej 75 km, w wysokości 1,6 mln marek (Zeitschrift fur Transportwesen u. Strassenbau, 1893, vol. 30, s. 484). 8 grudnia 1894 roku została otwarta wąskotorowa linia kolejowa Żmigród-Przedkowice-Prusice (22,5 km), a 1 października 1895 r. otwarto główny odcinek linii od węzłowej stacji Przedkowice na wschód przez Milicz do Sulmierzyc (53,4 km). Linię zbudowano dla powiązania terenów bogatych rolniczo z liniami magistralnymi: Wrocław - Poznań, Grabowno - Krotoszyn, czy z Wrocławiem przez Trzebnicę. Linię obsługiwała berlińska spółka Allgemeine Deutsche Kleinbahn AG. Z całej długości linii 67,2 km (z torami bocznymi 74,429 km) z przesłanek oszczędnościowych 28,9 km torów prowadziło wzdłuż dróg publicznych, a 37,3 km po nasypach. Zgodnie z planem przedstawionym w 1893 r. przez starostę wrocławskiego Georga v Heydebrandt und der Lasa budowa linii miała kosztować 1,6 mln marek, ostatecznie koszt jej budowy wyniósł 1,89 mln marek. Budowę zrealizował w ciągu 5 miesięcy (!) wrocławski oddział berlińskiej firmy Kommandit–Gesellschaft für den Bau und Betrieb von Kleinbahnen Schneege & Co (Spółka Komandytowa Budowy i Eksploatacji Kolejek Schneege & Co). Kapitał akcyjny na budowę kolejki wyłożył powiat milicki, powiat ostrowski (wówczas miastem powiatowym był Odolanów) gdzie znajdowały się Sulmierzyce, państwo pruskie i rejencja śląska. W 1907 r. kolejka zatrudniała 17 urzędników i 30 robotników, a w 1911 odpowiednio 23 i 32. W 1907 r. tabor kolejki składał się z 5 lokomotyw parowych (3 parowozy prod. Hagans z 1894 r., 1 maszyna prod. Gustrow z 1895 i 1 maszyna prod. Krauss z 1898), 6 wagonów osobowych (w trzech! klasach), jednego wagonu bagażowego, jednego pocztowego i 120 wagonów towarowych. W 1911 r. praca przewozowa wyniosła 104 tys. pasażerów (średnio 285 dziennie) i 71 tys. ton towarów (średnio 240 ton dziennie). W 1935 r. było to następująco 37 tys. pasażerów (103) i 45 tys. towarów (153). W 1938 r. 111 pasażerów dziennie (czyli średnio 27 osób na pociąg) i 202 tony towarów średniodziennie. Ilość wagonów towarowych wzrosła do 147. Kapitał zakładowy wynosił 1,62 mln marek.
Budowę kolejki podrażała ilość konstrukcji mostowych w dolinie Baryczy w okolicach Gądkowic. Konieczne było wybudowanie tam 37 mostów stalowych oraz dwóch łukowych murowanych przepustów, w tym m.in. mostu nad Sąsiecznicą o długości przęsła 21,7 m, kolejnego nad Baryczą o długości przęsła nurtowego 26 m i przęsła suchego dł. 5 m, kolejnego od długości 13 m nad Polską Wodą koło Bracławia, kolejny nad Baryczą z dwoma przęsłami nurtowymi każdy po 21,7 m i przęsło zalewowe 13 m, jeden most 13 m nad Starą Młynówką koło Potaszni i wiele innych mniejszych mostów.
W Żmigrodzie znajdowała się siedziba Spółki i główne warsztaty. Dworzec osobowy kolejki znajdował się w pobliżu dworca kolei państwowej (linia Wrocław - Poznań). Kolejka oprócz parowozowni miała również wagonownię. W Prusicach kolejka miała powiązanie z kolejką Wrocław - Trzebnica - Prusice (przed wojną odrębne przedsiębiorstwa), skąd można właśnie było dojechać do Wrocławia, a codziennie były tam wysyłane frachty.
W 1911 r. kursowały dziennie 3 pary pociągów obsługiwane przez 3 parowozy. Jedna para dziennie obsługiwała odgałęzienie do Prusic. Pozostałe dwie pary ruszały z krańcowych stacji w jednym czasie i krzyżowały się w Sułowie, lub w Przedkowicach. Dwa pociągi dziennie obsługiwały pocztę kolejową. W czasie wojny zawieszono kurs pasażerski z Przedkowic do Prusic z powodu słabej frekwencji. W 1939 r. w dni robocze kursowały 2 pary w niedzielę 1 para Żmigród - Ostrowąsy, w środy i soboty 1 para Żmigród - Prusice. W 1944 r. w dni robocze 2, w niedziele 1 para Żmigród - Ostrowąsy, w niedzielę 1 para Wziąchowo - Milicz.
Po zakończeniu I wojny światowej powiat odolanowski przypadł Polsce razem z Sulmierzycami, zatem stacją graniczną stały się Ostrowąsy (Wiesenthal). Kolejka kursowała tylko do maja 1920 r., po czym 3,9 km torów rozebrano. W czasie kryzysu inflacyjnego kolejka zwana Bähnle była dotowana, mimo to była traktowana z estymą jako ważne osiągnięcie w dziejach powiatu milickiego. Była to jedna z niewielu kolejek wąskotorowych w rejencji wrocławskiej prowadząca kursy pasażerskie. Dla podróżnych przesiadających się w Żmigrodzie, czy w Miliczu z kolei normalnotorowych kolej żmigrodzka wyglądała jak zabawka. Prędkość maksymalna pociągu wynosiła 25 km/h, na odcinku Przedkowice - Prusice 20 km/h.
Na przełomie czerwca i lipca 1945r., po zakończeniu działań wojennych i wcieleniu wszystkich poniemieckich linii kolejowych pod zarząd PKP, z obu kolejek wąskotorowych (tej i Wrocław - Trzebnica - Prusice) utworzono Wrocławską Kolej Dojazdową. Do przewozów pasażerskich i towarowych wykorzystano ocalały z pożogi wojennej tabor, odbudowano najważniejsze urządzenia oraz zniszczone fragmenty torów. Parowozownię (a później lokomotywownię przeniesiono do Trzebnicy (Gaj). Ponownie ułożono tor między Ostrowąsami a Sulmierzycami nie uruchamiając przystanku Gołkowo (do 1918 r.). Kursy wznowiono w listopadzie 1945 r. Od 1 października 1946 r. weszła druga para pociągów na trasie Wrocław-Sulmierzyce. W 1946 r. planowano połączenie kończącej się w Sulmierzycach linii z istniejącą w Krotoszynie trasą wąskotorową prowadzącą do Pleszewa. Wykonano nawet prace pomiarowe wytyczające przebieg kolejowego szlaku. Do jego budowy jednak nie przystąpiono. Od 25 marca 1947 r. wprowadzono bezpośrednie pociągi Wrocław - Żmigród i Żmigród - Sulmierzyce. Do połowy XX w. wagoniki jeżdżącej do Sulmierzyc ciągnięte były przez parowozy (polskie Px 48). W składzie znajdowało się najczęściej 4-5 wagonów towarowych oraz 3-4 osobowych. Z czasem (l. 70/71) pojawiły się wagony motorowe. W grudniu 1951 r. zlikwidowano końcową stację kolejki we Wrocławiu. Pociąg dojeżdżał jedynie do Karłowic. W 1967 r. zawieszono ruch na odcinku Wrocław - Trzebnica. Na trasie tej zdemontowano tory kolejowe.
W 1963 r. kursowały 3 pary Trzebnica - Prusice - Sulmierzyce i 4 pary Trzebnica - Przedkowice - Żmigród. Na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku systematycznie zmniejszało się zainteresowanie kolejką, w transporcie towarowym rezygnowano z tego środka lokomocji. W 1982 r. kolejka przewiozła jeszcze tysiąc ton różnego rodzaju artykułów, rok później – ani jednej tony. Linia kolejowa stawała się deficytowa, wpływy z przejazdów osobowych były niewielkie. W 1986 r. kursowały jeszcze 3 pary Trzebnica - Sulmierzyce, dodatkowo 2 pary Milicz - Sułów oraz 5 par Trzebnica - Przedkowice - Żmigród. Po 1989 r. koszty utrzymania trasy wielokrotnie przewyższały wpływy. Wówczas zarządzający kolejką ZDOKP Zarząd Kolei Dojazdowych w Poznaniu (!) zaproponował gminom przez które przebiegała linia kolejowa przejęcie wąskotorówki. Żaden z samorządów nie wyraził na to zgody. Kolej między Sulmierzycami a Miliczem kursowała do 14 września 1991 r. Ostatni pociąg z Trzebnicy do Prusic prowadzony był wagonem motorowym serii MBxd1-203. Bardzo szybko rozpoczęto likwidację kolejki - w 1993 r. wywieziono cały tabor i rozpoczęto niemalże grabieżczą rozbiórkę torów i infrastruktury (przęsła mostów, a nawet nasypy bez żadnych uzgodnień), pozostawiając na pastwę złodziei obiekty w Żmigrodzie, a zwłaszcza w Miliczu, gdzie z powodu skali zniszczeń trzeba było rozebrać dworzec i budynki towarzyszące.
Od 2010 roku prowadzone były ze wsparciem funduszy unijnych prace nad utworzeniem ścieżki rowerowej śladami kolejki ze stacji Sułów przez Pracze, Kaszewo, Milicz do Grabownicy (17 km). W trzech miejscach na trasie utworzono mini-skanseny taboru (Sułów, Milicz Wąskotorowy i Milicz Zamek).
(moose, m.in. za P. Dost "Die Privateisenbahnen und Kleinbahnen Schlesiens" w: Boettchers Kleine Eisenbahnschriften, Heft 48, 1970; G.Guersch "Mit der Eisenbahn durch Niederschlesien", 1992; kleinbahn.prv.pl)
Kilometraż stacji (st.), przystanków (po.), przystanku/ładowni (poł.) liczony był za czasów niemieckich od stacji Żmigród Wąskotorowy. Od powstania WKD i połączenia dwóch kolejek w jedną całość kilometraż do Sulmierzyc podawano od stacji Wrocław Wąskotorowy (w nawiasie), a do Żmigrodu od Przedkowic. Z punktu widzenia historii linii podane kilometry są wg pierwotnego pikietażu:
- , Żmigród Wąskotorowy, po., km 0,0 (km 7,5 - kilometraż od Przedkowic)
- , Żmigród Miasto, st., km 1,1 (km 6,6)
- , Grądzik, po., km 3,0 (km 4,5)
- , Kanclerzowice, po., km 4,9 (km 2,6)
- , Powidzko, po., km 6,1 (km 0,9)
- , Przedkowice, st., km 7,5 (km 0,0 do Żmigrodu , km 43,31 - od Wrocławia Wąsk.)
------------
- , Dobrosławice, po., km 9,0 (km 41,79)
- , Ligotka, po., km 12,5 (km 38,34)
- , Pietrowice Małe, poł., km 14,3 (km 36,55)
- , Prusice, st, km 15,0 (km 35,85)
------------
- , Sieczków, po., km 9,0 (km 44,82 - kilometraż od Wrocławia Wąsk.)
- , Bukołowo, ład., km 9,4 (km 45,20)
- , Osiek, poł., km 10,5 (km 46,31)
- , Książęca Wieś, poł., km 14,5 (km 49,33)
- , Przewory Milickie, poł., km 17,4 (km 52,22)
- , Gruszeczka, po., km 22,4 (km 57,27)
- , Sułów Milicki, st., km 24,9 (km 59,86)
- , Pracze, poł., km 28,1 (km 63,03)
- , Postolin, poł., km 30,7 (km 65,49)
- , Karmin, ład., km 31,3 (km 65,90)
- , Kaszowo, po., km 33,4 (km 68,22)
- , Milicz Zamek, po., km 36,0 (km 70,82)
- , Milicz Wąskotorowy, st., km 37,5 (km 72,39)
- , Ruda Milicka, poł., km 41,2 (km 76,21)
- , Grabownica, poł., km 43,8 (km 78,84)
- , Bracław, poł., km 49,6 (km 84,52)
- , Gądkowice, poł., km 53,0 (km 87,83)
- , Wziąchowo Wielkie, poł., km 54,3 (km 89,09)
- , Ostrowąsy Milickie, poł., km 57,0 (km 91,92)
- , Gołków, po., km 58,4 (km 93,30)
- dawna granica państwowa Niemcy / Polska, (km 93,37)
- , Sulmierzyce, st., km 60,9 (km 94,45)
Budowę kolejki podrażała ilość konstrukcji mostowych w dolinie Baryczy w okolicach Gądkowic. Konieczne było wybudowanie tam 37 mostów stalowych oraz dwóch łukowych murowanych przepustów, w tym m.in. mostu nad Sąsiecznicą o długości przęsła 21,7 m, kolejnego nad Baryczą o długości przęsła nurtowego 26 m i przęsła suchego dł. 5 m, kolejnego od długości 13 m nad Polską Wodą koło Bracławia, kolejny nad Baryczą z dwoma przęsłami nurtowymi każdy po 21,7 m i przęsło zalewowe 13 m, jeden most 13 m nad Starą Młynówką koło Potaszni i wiele innych mniejszych mostów.
W Żmigrodzie znajdowała się siedziba Spółki i główne warsztaty. Dworzec osobowy kolejki znajdował się w pobliżu dworca kolei państwowej (linia Wrocław - Poznań). Kolejka oprócz parowozowni miała również wagonownię. W Prusicach kolejka miała powiązanie z kolejką Wrocław - Trzebnica - Prusice (przed wojną odrębne przedsiębiorstwa), skąd można właśnie było dojechać do Wrocławia, a codziennie były tam wysyłane frachty.
W 1911 r. kursowały dziennie 3 pary pociągów obsługiwane przez 3 parowozy. Jedna para dziennie obsługiwała odgałęzienie do Prusic. Pozostałe dwie pary ruszały z krańcowych stacji w jednym czasie i krzyżowały się w Sułowie, lub w Przedkowicach. Dwa pociągi dziennie obsługiwały pocztę kolejową. W czasie wojny zawieszono kurs pasażerski z Przedkowic do Prusic z powodu słabej frekwencji. W 1939 r. w dni robocze kursowały 2 pary w niedzielę 1 para Żmigród - Ostrowąsy, w środy i soboty 1 para Żmigród - Prusice. W 1944 r. w dni robocze 2, w niedziele 1 para Żmigród - Ostrowąsy, w niedzielę 1 para Wziąchowo - Milicz.
Po zakończeniu I wojny światowej powiat odolanowski przypadł Polsce razem z Sulmierzycami, zatem stacją graniczną stały się Ostrowąsy (Wiesenthal). Kolejka kursowała tylko do maja 1920 r., po czym 3,9 km torów rozebrano. W czasie kryzysu inflacyjnego kolejka zwana Bähnle była dotowana, mimo to była traktowana z estymą jako ważne osiągnięcie w dziejach powiatu milickiego. Była to jedna z niewielu kolejek wąskotorowych w rejencji wrocławskiej prowadząca kursy pasażerskie. Dla podróżnych przesiadających się w Żmigrodzie, czy w Miliczu z kolei normalnotorowych kolej żmigrodzka wyglądała jak zabawka. Prędkość maksymalna pociągu wynosiła 25 km/h, na odcinku Przedkowice - Prusice 20 km/h.
Na przełomie czerwca i lipca 1945r., po zakończeniu działań wojennych i wcieleniu wszystkich poniemieckich linii kolejowych pod zarząd PKP, z obu kolejek wąskotorowych (tej i Wrocław - Trzebnica - Prusice) utworzono Wrocławską Kolej Dojazdową. Do przewozów pasażerskich i towarowych wykorzystano ocalały z pożogi wojennej tabor, odbudowano najważniejsze urządzenia oraz zniszczone fragmenty torów. Parowozownię (a później lokomotywownię przeniesiono do Trzebnicy (Gaj). Ponownie ułożono tor między Ostrowąsami a Sulmierzycami nie uruchamiając przystanku Gołkowo (do 1918 r.). Kursy wznowiono w listopadzie 1945 r. Od 1 października 1946 r. weszła druga para pociągów na trasie Wrocław-Sulmierzyce. W 1946 r. planowano połączenie kończącej się w Sulmierzycach linii z istniejącą w Krotoszynie trasą wąskotorową prowadzącą do Pleszewa. Wykonano nawet prace pomiarowe wytyczające przebieg kolejowego szlaku. Do jego budowy jednak nie przystąpiono. Od 25 marca 1947 r. wprowadzono bezpośrednie pociągi Wrocław - Żmigród i Żmigród - Sulmierzyce. Do połowy XX w. wagoniki jeżdżącej do Sulmierzyc ciągnięte były przez parowozy (polskie Px 48). W składzie znajdowało się najczęściej 4-5 wagonów towarowych oraz 3-4 osobowych. Z czasem (l. 70/71) pojawiły się wagony motorowe. W grudniu 1951 r. zlikwidowano końcową stację kolejki we Wrocławiu. Pociąg dojeżdżał jedynie do Karłowic. W 1967 r. zawieszono ruch na odcinku Wrocław - Trzebnica. Na trasie tej zdemontowano tory kolejowe.
W 1963 r. kursowały 3 pary Trzebnica - Prusice - Sulmierzyce i 4 pary Trzebnica - Przedkowice - Żmigród. Na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku systematycznie zmniejszało się zainteresowanie kolejką, w transporcie towarowym rezygnowano z tego środka lokomocji. W 1982 r. kolejka przewiozła jeszcze tysiąc ton różnego rodzaju artykułów, rok później – ani jednej tony. Linia kolejowa stawała się deficytowa, wpływy z przejazdów osobowych były niewielkie. W 1986 r. kursowały jeszcze 3 pary Trzebnica - Sulmierzyce, dodatkowo 2 pary Milicz - Sułów oraz 5 par Trzebnica - Przedkowice - Żmigród. Po 1989 r. koszty utrzymania trasy wielokrotnie przewyższały wpływy. Wówczas zarządzający kolejką ZDOKP Zarząd Kolei Dojazdowych w Poznaniu (!) zaproponował gminom przez które przebiegała linia kolejowa przejęcie wąskotorówki. Żaden z samorządów nie wyraził na to zgody. Kolej między Sulmierzycami a Miliczem kursowała do 14 września 1991 r. Ostatni pociąg z Trzebnicy do Prusic prowadzony był wagonem motorowym serii MBxd1-203. Bardzo szybko rozpoczęto likwidację kolejki - w 1993 r. wywieziono cały tabor i rozpoczęto niemalże grabieżczą rozbiórkę torów i infrastruktury (przęsła mostów, a nawet nasypy bez żadnych uzgodnień), pozostawiając na pastwę złodziei obiekty w Żmigrodzie, a zwłaszcza w Miliczu, gdzie z powodu skali zniszczeń trzeba było rozebrać dworzec i budynki towarzyszące.
Od 2010 roku prowadzone były ze wsparciem funduszy unijnych prace nad utworzeniem ścieżki rowerowej śladami kolejki ze stacji Sułów przez Pracze, Kaszewo, Milicz do Grabownicy (17 km). W trzech miejscach na trasie utworzono mini-skanseny taboru (Sułów, Milicz Wąskotorowy i Milicz Zamek).
(moose, m.in. za P. Dost "Die Privateisenbahnen und Kleinbahnen Schlesiens" w: Boettchers Kleine Eisenbahnschriften, Heft 48, 1970; G.Guersch "Mit der Eisenbahn durch Niederschlesien", 1992; kleinbahn.prv.pl)
Kilometraż stacji (st.), przystanków (po.), przystanku/ładowni (poł.) liczony był za czasów niemieckich od stacji Żmigród Wąskotorowy. Od powstania WKD i połączenia dwóch kolejek w jedną całość kilometraż do Sulmierzyc podawano od stacji Wrocław Wąskotorowy (w nawiasie), a do Żmigrodu od Przedkowic. Z punktu widzenia historii linii podane kilometry są wg pierwotnego pikietażu:
- , Żmigród Wąskotorowy, po., km 0,0 (km 7,5 - kilometraż od Przedkowic)
- , Żmigród Miasto, st., km 1,1 (km 6,6)
- , Grądzik, po., km 3,0 (km 4,5)
- , Kanclerzowice, po., km 4,9 (km 2,6)
- , Powidzko, po., km 6,1 (km 0,9)
- , Przedkowice, st., km 7,5 (km 0,0 do Żmigrodu , km 43,31 - od Wrocławia Wąsk.)
------------
- , Dobrosławice, po., km 9,0 (km 41,79)
- , Ligotka, po., km 12,5 (km 38,34)
- , Pietrowice Małe, poł., km 14,3 (km 36,55)
- , Prusice, st, km 15,0 (km 35,85)
------------
- , Sieczków, po., km 9,0 (km 44,82 - kilometraż od Wrocławia Wąsk.)
- , Bukołowo, ład., km 9,4 (km 45,20)
- , Osiek, poł., km 10,5 (km 46,31)
- , Książęca Wieś, poł., km 14,5 (km 49,33)
- , Przewory Milickie, poł., km 17,4 (km 52,22)
- , Gruszeczka, po., km 22,4 (km 57,27)
- , Sułów Milicki, st., km 24,9 (km 59,86)
- , Pracze, poł., km 28,1 (km 63,03)
- , Postolin, poł., km 30,7 (km 65,49)
- , Karmin, ład., km 31,3 (km 65,90)
- , Kaszowo, po., km 33,4 (km 68,22)
- , Milicz Zamek, po., km 36,0 (km 70,82)
- , Milicz Wąskotorowy, st., km 37,5 (km 72,39)
- , Ruda Milicka, poł., km 41,2 (km 76,21)
- , Grabownica, poł., km 43,8 (km 78,84)
- , Bracław, poł., km 49,6 (km 84,52)
- , Gądkowice, poł., km 53,0 (km 87,83)
- , Wziąchowo Wielkie, poł., km 54,3 (km 89,09)
- , Ostrowąsy Milickie, poł., km 57,0 (km 91,92)
- , Gołków, po., km 58,4 (km 93,30)
- dawna granica państwowa Niemcy / Polska, (km 93,37)
- , Sulmierzyce, st., km 60,9 (km 94,45)
