Plan F. H. Vrooma - F. Grossa z 1587 r. (Frederik Hendriks Vroom, Friedrich Gross, Wratislavia [w:] Georg Braun, Franz Hogenberg, Civitates Orbis Terrarum, T. 4, Kolonia 1588)
Dodał:Virzzz° - Data: 2010-01-03 23:24:07
- Odsłon: 11500
Rok 1587
Tak, oczywiście :)
Sposobów na opisywanie bibliograficzne planów jest wiele, powiedzmy, że użyję takiego: Frederik Hendriks Vroom, Friedrich Gross, Wratislavia [w:] Georg Braun, Franz Hogenberg, Civitates Orbis Terrarum, T. 4, Kolonia 1588 - i tak też uzupełnię opis.
Dzięki za przypomnienie, nie wiedzieć czemu przy zamieszczaniu tego planu zapomniałem o podaniu pełnego opisu.... ;)
Otóż to: przy mapach lub widokach mamy do czynienia z aż trzema potencjalnymi przypisaniami autorstwa: po o pierwsze pierwotnemu twórcy samej mapy lub grafiki, po drugie rytownika, po trzecie wydawcy. NO i jeszczemoże być autor szerszego opracownia. [z] Akurat w powyższym wypadku najcześciej się mówi, że to plan Brauna-Hogeberga, co nie do końca oddaje rzeczywistość :) Akurat jestem świeżo po udanych łowach w tym temacie, więc postaram się wkrótce uzupelnić ten dział...:)
Dokładnie, bałagan panujący przy nazewnictwie planów z tego okresu jest całkiem spory... Aspekt "wtórnej twórczości" (czyli jaśniej mówiąc - kto kogo "przerysowywał" i na ile wiarygodnie uaktualniał) to już temat na odrębną dyskusję... ;))
Po łowach... zapowiada się ciekawie :)))
Oczywiście jak masz coś w lepszej jakości od moich to "tnij" bez skrępowania :)
Dodam jeszcze, że przypisanie autorstwa planu z książki Brauna i Hogenberga parze Vroom-Gross, było do niedawna powszechne w literaturze przedmiotu (z nowszych opracowań: Dworsatschek (Imago Silesiae), Wytyczak (Śląsk w dawnej kartograii) - ale zostało zakwestionowane przez Bogusława Czechowicza (Historia kartografii Śląsla XII-XIX wieku, W-w 2004). Czechowicz wskazuje na podstawą różnicę, jaką jest aksonometryczność wcześniejszego planu Vrooma-Grossa (użycie rzutu równoległego z wykorzystaniem prostokątnego układu osi), a także liczne szczegóły topograficzne np. brak wieży kościoła św. Ducha (która zapewne została rozebrana między powstaniem obu planów), czy diametralnej różnicy między szerokością Sukiennic i Przejścia Garncarskiego. Na cały cytat nie ma niestety miejsca w komentarzu, ale p. Czechowicz jest według mnie bardzo rzetelny i dokładny, więc zapewne ma rację :)
Jest to o tyle istotne, że plan Brauna-Hogenberga był pierwszym planem, jaki się ukazał drukiem (plan Vrooma-Grossa był malowany na płótnie, a dziś jest znany jedynie z fotografii). Dostępność planu Brauna-Hogenberga sprawiła, że był on powszechnie kopiowany (przeważnie w pomniejszeniu) aż do połowy XVIII wieku - czyli prawe przez 200 lat!.
Na nim oparto m.in. znany plan Meriana (W Topografii Czech Moraw i Śląska), a także liczne małe plany, będące elementami map Śląska lub Księstwa Wrocławskiego (wykorzystali go na swoich mapach m.in. Homann, Weigel, Suetter oraz Covens i Mortier).
Warto więc zerknąć do jego nowszej Visus... [Bogusław Czechowicz, Visus Silesiae. Treści i funkcje ideowe kartografii Śląska XVI-XVIII wieku, Wrocław 2008], bankowo tam pisał o powyższym planie, lecz z uwagi na ograniczenia czasowe z w/wym pozycji dokładniej analizowałem jedynie Contrafactur... 1562.
Oczywiście mam "Visus Silesiae " i już zajrzałem :)
P. Czechowicz określa tam powyższy plan z "Civitates Orbis Terrarum" jako anonimowy, powołując się w przypisie właśnie na przytoczoną wyżej argumentację z "Historii... " z roku 2004.
Cytat: "Opatrzone datą 1587 i herbem ówczesnego burmistrza Abrahama Jenkwitza dzieło zatytułowane skromnie WRATISLAVIA pozostaje realizacją anonimową. Nie znamy ani grafika, ani autora wzoru - inwertora [przypis: Krytyczne uwagi wobec dotychczasowych stwierdzeń rozważania na ten temat w: Czechowicz 2004a, s. 33-34].
Dalej autor skupia się na nieco późniejszym na planie Hayera [Urbis Wratislaviae Silesiorum Metropolis Genvina Descriptio] - który był zresztą również umieszczany w Civitates Orbis Terrarum. Ale to już inna historia :)
Mój Visus... leży w drugim (beznetowym) mieszkaniu, więc zweryfikować mógłbym dopiero wieczorem, ale w zasadzie to po co miałbym się "wcinać się" w wątek Tobie, skoro od razu widać, że masz znacznie większe rozeznanie w planach z tego okresu... :D
Pozdrawiam i dziękuję za uzupełnienie mego skromnego opisu do powyższego planu :))))
/
