MENU
Elektryczny wagon silnikowy EKD 17 i autobus EKD nr 3 na ulicach powojennej Warszawy.

Dodał: MacGyver_74° - Data: 2019-02-03 18:24:05 - Odsłon: 1109
Lata 1945-1946

Data: 2012:09:18 06:56: 2   Aparat: HP Scanjet 4370  

Warszawska Kolej Dojazdowa sp. z o.o. – warszawski regionalny przewoźnik kolejowy obsługujący przewozy pasażerskie na wydzielonej linii kolejowej łączącej Śródmieście z Grodziskiem Mazowieckim, z odgałęzieniem do Milanówka. Potocznie zwana wukadką (dawniej ekadką).

Historia: Warszawska Kolej Dojazdowa jest przedsiębiorstwem mającym historię sięgającą początków XX wieku. Linia została uruchomiona 11 grudnia 1927 roku jako pierwsza normalnotorowa kolej elektryczna, zbudowana od podstaw w odrodzonej Polsce pod nazwą Elektryczne Koleje Dojazdowe. Jej ówczesnym właścicielem była powstała w 1918 roku spółka „Siła i Światło” S.A., w której wiodącym kapitałem był kapitał angielski. Spółka ta była inicjatorem budowy, inwestorem i właścicielem EKD. Pierwszy pociąg wyjechał na linię 11 grudnia 1927 roku. Budowę linii rozpoczęto w Komorowie i prowadzono równocześnie w obu kierunkach, tj. w kierunku Warszawy oraz w kierunku Grodziska Mazowieckiego. Pierwotny przebieg linii na terenie Warszawy różnił się istotnie od obecnego. Linię poprowadzono w oddaleniu od torów PKP. Początkową stacją była Warszawa Marszałkowska, dalej biegła ulicą Nowogrodzką, poprzez pl. Zawiszy, przecinała ul. Grójecką, dalej Tarczyńską, Niemcewicza, Szczęśliwicką aż do granic miasta, skąd do Grodziska z odgałęzieniem do Milanówka.

Energii elektrycznej dostarczała elektrownia w Pruszkowie, której budowę zaczęło w 1913 niemieckie towarzystwo Gesellschaft f. el. Unternehmungen i od którego koncesję odkupiło „Siła i Światło”, kontynuując przerwane wojną prace instalacyjne. Na całej sieci EKD, aż do 27 maja 2016 r. stosowano zasilanie tramwajowe 600 V prądu stałego, co niekiedy wykorzystywano do przemieszczania się po torach kolejki tramwajów w pierwszych latach po wyzwoleniu miasta. Także przez rok (1946-1947) korzystano z wypożyczonych z Berlina 6 wagonów, a niekiedy posługiwano się nawet trakcją parową. Wszystkiemu sprzyjał normalnotorowy prześwit toru kolejki (1435 mm).

W latach 1925-1927, tj. przy budowie linii EKD wykorzystano najnowocześniejsze wówczas rozwiązania techniczne. Linia została wyposażona w nowoczesny system prowadzenia pociągów oparty na automatycznej sygnalizacji świetlnej sprowadzonej ze Szwecji, zapewniającej wysoki poziom bezpieczeństwa ruchu pociągów oraz nieosiągalną na kolejach państwowych częstotliwość kursowania pociągów. Poza sygnalizacją zachwyt wzbudzały wagony silnikowe i doczepne sprowadzone z Anglii, rozwijające zawrotną jak na owe czasy prędkość 70 km/h, wyposażone w hamulce powietrzne Westinghouse’a. Dojazd do centrum Warszawy miał zapewnić wysoką frekwencję i odpowiednio wysokie wpływy.

Rozkwit EKD przypada na ostatnie lata przedwojenne, chociaż sukcesywna rozbudowa i modernizacja prowadzona była do 1989 roku. Tuż przed wybuchem II wojny światowej osiągano przewóz na całej linii ok. 4000 pasażerów dziennie. Całość zajętych pod budowę terenów była do 1947 roku notarialną własnością spółki, poza miejskimi odcinkami linii w Warszawie, Milanówku i Grodzisku Mazowieckim.

W październiku 1947 roku rozpoczęto proces upaństwowienia spółki akcyjnej EKD. Przejęcie przez PKP sfinalizowano w 1951 roku, przekazując linię Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie i zmieniając nazwę z Elektrycznych Kolei Dojazdowych na Warszawską Kolej Dojazdową. Upaństwowiona WKD nadal niezmiennie zapewniała doskonałą i tanią komunikację. Po 1960 roku w miarę nasilania się ruchu samochodowego, rozpoczęto likwidację odcinków miejskich w Grodzisku Mazowieckim (1966) i Milanówku (1972) oraz między Włochami i Warszawą (1971). W samej Warszawie W 1963 roku zlikwidowano część miejskiego odcinka linii WKD na ulicach Nowogrodzkiej i Tarczyńskiej, wprowadzając w zamian do wykopu linii średnicowej w pobliżu stacji Warszawa Zachodnia. Wybudowana została także nowa stacja Warszawa Śródmieście WKD, na poziomie torów linii średnicowej przy ul. Chałubińskiego, która do dnia dzisiejszego pozostaje stacją końcową linii WKD.

W 1972 roku ostatecznie wycofano stary, liczący 45 lat tabor produkcji angielskiej i zastąpiono go elektrycznymi zespołami trakcyjnymi serii EN94 wyprodukowanymi we wrocławskim Pafawagu. W ostatnim dniu 1974 roku, w godzinach popołudniowych 31 grudnia, po raz ostatni zmieniono przebieg linii na miejskim odcinku w Warszawie, wycofując ją z ulicy Szczęśliwickiej i prowadząc w kierunku linii średnicowej już od przystanku Warszawa Raków.
W nocy z 27 na 28 maja 2016 r. WKD przełączyła się na standardowe dla kolei w Polsce napięcie 3000 woltów - cały proces adaptacyjny trwał 4 lata, tj. od 2012 r., co wiązało się z modernizacją linii zasilających, unowocześnienie dyspozytury zasilania, a także przebudowę podstacji trakcyjnych i likwidację zbędnych - z 7 na 3 - w Grodzisku Mazowieckim, Pruszkowie i Warszawie.

W ostatnich latach zmieniono tabor: w związku ze zmianą napięcia zasilającego wycofano po 44. latach służby wrocławskie EN94, zastępując je nowocześniejszymi, niskopodłogowymi składami z bydgoskiej Pesy: EN95 i EN97 oraz z nowosądeckiego Newagu EN100.
Warszawska wukadka po prawie 100 latach eksploatacji ma się cały czas bardzo dobrze w związku z rozrostem aglomeracji i zwiększającą się liczbą pasażerów, tym bardziej, że WKD oferuje pasażerom cztery parkingi Park&Ride usytuowane przy przystankach w Pruszkowie, Komorowie i dwóch w Grodzisku: przystankach Okrężna i Piaskowa.
Źródła: , ; Wikipedia i Warszawikia
Opr. Festung

  • /foto/7783/7783858m.jpg
    1930
  • /foto/7783/7783746m.jpg
    1935

Wikimedia Commons commons.wikimedia.org

Poprzednie: Warszawska Kolej Dojazdowa (WKD) Strona Główna Następne: Wodospad Wielka Siklawa