Początki Muzeum Budownictwa Ludowego – Parku Etnograficznego w Olsztynku sięgają 1909 roku, kiedy to w Królewcu, ówczesnej stolicy Prus Wschodnich, zapadła decyzja o utworzeniu muzeum architektury wiejskiej.
Na jego siedzibę wybrano teren Królewieckiego Ogrodu Zoologicznego. Plan zabudowy zakładał przeniesienie na teren muzeum obiektów najbardziej charakterystycznych dla każdego z regionów wchodzących w skład Prus Wschodnich. W związku ze złym stanem budynków przeznaczonych do translokacji zdecydowano o wybudowaniu kopii. W latach 1910-1913 wybudowano ok. 20 obiektów z XVIII-XIX w., reprezentujących budownictwo mieszkalne, sakralne, przemysłowe oraz gospodarcze. Na terenie muzeum znajdowały się także dwa obiekty archeologiczne.
W 1937 roku ze względu na ograniczoność terenu Królewieckiego Ogrodu Zoologicznego zdecydowano o przeniesieniu obiektów do Olsztynka, w którego okolicach znajdowało się Mauzoleum prezydenta Rzeszy, feldmarszałka Paula Hindenburga i które stało się miejscem licznych wycieczek z Niemiec. Muzeum architektury wiejskiej miało podnieść atrakcyjność okolicy. Translokacji dokonano w latach 1938-1942. Nie wszystkie obiekty udało się przenieść. Z pierwotnego założenia zachowało się 12 budynków.
Po wojnie przystąpiono do zabezpieczania obiektów. Prace wykonywane były pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Pod koniec lat pięćdziesiątych rozpoczęła się rozbudowa muzeum. W 1962 r. nadano mu nazwę Park Etnograficzny, który funkcjonował jako oddział Muzeum Mazurskiego w Olsztynie. W 1969 r. Park Etnograficzny uzyskał status samodzielnej placówki pod nazwą Muzeum Budownictwa Ludowego-Park Etnograficzny. W 1985 r. w jego struktury organizacyjne włączono 2 obiekty w centrum Olsztynka: Salon Wystawowy w dawnym kościele ewangelickim oraz basztę na linii miejskich murów obronnych, w której mieści się obecnie muzeum poświęcone życiu i działalności Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza - obrońcy języka polskiego i polskiej tradycji kulturowej na Mazurach.
Od 1998 r. muzeum jest instytucją kultury Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, a w roku 2008 zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Za
/
