Miejscowość Kruszyna położona jest w pobliżu Sulechowa, przy drodze prowadzącej z tego miasta do Trzebiechowa.
Pałac usytuowany jest w zachodniej części wsi, na północnym obrzeżu założenia parkowego, po stronie południowej wspomnianej drogi. Obecnie w pałacu mieści się Ośrodek Pomocy Społecznej, w obrębie którego działają Centrum Usług Socjalnych wraz ze Środowiskowym Domem Samopomocy.
W XVIII wieku dobra ziemskie Kruszyny, podzielone na trzy części, należały do rodzin von Troschke, von Bone i von Steinbart. Dotąd nie ustalono, do którego rodu należała ta część wsi, na której powstał interesujący nas pałac, klasycystyczny, wzniesiony na przełomie XVIII – XIX wieku.
Budynek założony został na planie litery U o krótkich ramionach otwierających się w stronę południową, gdzie rozplanowano założenie zieleni. Po przeciwnej stronie, do północnego boku, na jego osi centralnej, przylega ryzalit. Obiekt jest parterowy z sutereną, nakryty w bryle głównej dachem czterospadowym, w członach bocznych – dwuspadowym. Ryzalit ma dach dwuspadowy. Budynek zachował w czystej formie pierwotny wygląd klasycystyczny.
Pod względem architektoniczno-plastycznym wszystkie elewacje opracowane zostały podobnie, podzielone poziomo płaskim gzymsem kordonowym nad sutereną i podobnym, wzmocnionym pasmem listwy, gzymsem wieńczącym. W elewacji ryzalitu, jego szczyt wydzielony jest również bogato profilowanym gzymsem. Przerywane pasmo poziome tworzą również profilowane gzymsy parapetowe. Akcenty pionowe podkreślone są przez boniowane naroża, a w ryzalicie elewacji północnej przez pilastry. Ryzalit zwieńczony jest faliście uformowanym szczytem. Wszystkie otwory okienne prostokątne, ujęte zostały w płaskie obramienia. Elewacja frontowa pięcioosiowa w trzonie głównym, z pojedynczymi oknami w bocznych aneksach. Do umieszczonych pośrodku drzwi, zamkniętych łukiem odcinkowym, prowadzą reprezentacyjne schody, ujęte uskokowo ukształtowanymi, murowanymi policzkami. Ośmioosiową elewację północną zdobi dwuosiowy ryzalit, zwieńczony szczytem o wklęsło-wypukłych bokach. Układ wnętrz jest trzytraktowy z sienią od frontu i salą, niegdyś reprezentacyjną, na jej przedłużeniu.
Zachowana częściowo oryginalna stolarka okienna, posiada charakterystycznie opracowane ślemię umieszczone w połowie wysokości okna. Ten typ okien obecny jest m.in. w dużej sali pełniącej obecnie rolę świetlicy.
W okresie powojennym, jak wiele podobnych majątków, założenie w Kruszynie było siedzibą PGR. Obecnie planowane są prace remontowe obiektu (odnowienie elewacji, wzmocnienie więźby i prawdopodobnie odtworzenie dawnej stolarki okiennej w oparciu o zachowane okna świetlicy).
Małgorzata Szymańska-Dereń
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego" ze strony konserwatora zabytków
OBECNIE
Miejscowość Kruszyna jest dzielnicą Sulechowa - ul. Kruszyna. Czas budowy określa się na koniec XVIII wieku. Kubatura obiektu 680 m,obiekt jednokondygnacyjny na wyniesionym podpiwniczeniu. Obiekt przykryty czterospadowym dachem, na skrzydłach dachy trójspadowe. Elewacja bogata w detale architektoniczne, sklepienie piwnic kolebkowe, ceglane i ościnkowe. Od 1965 roku adaptowane na cele oświatowe. Od roku 1996 Centrum Usług Socjalnych.