Opodal Bramy Krośnieńskiej znajduje się najstarszy z zachowanych kościołów, kościół farny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, który powstał prawdopodobnie ok. XIII w. Niegdyś prawdopodobnie kamienny, z fragmentami zachowanymi w przyziemnych partiach obecnej budowli. Niektórzy datują powstanie świątyni na wiek XII jako budowli prostokątnej, jednoprzestrzennej, z wieżą od zachodu. Do wielkiej przebudowy świątyni przystąpiono w 1488 r. M.in. Piotr Dysten ok. 1499 r. wzniósł trójnawowy korpus ceglany, podwyższając równocześnie prezbiterium. W 1527 r. kościół został przejęty przez gminę luterańską. W czasie pożaru w 1557 r. runął szczyt zachodni, wieża i sklepienia. Do 1562 r. świątynia została odbudowana przez budowniczego Tadeusza Blitzli. Przy odbudowie zlikwidowano wieżę zachodnią i wzniesiono w 1572 r. nową od strony południowej. W 1609 r. od pioruna zapaliła się wieża, którą naprawiono w 1611 r. Kolejnego remontu wieży dokonano w 1693 r. W XVIII w. po zakończeniu wojny siedmioletniej dokonano kolejnych renowacji wnętrza (1766-1772). W latach 1884- 1893 r. nadbudowano górną kondygnację wieży oraz przeprowadzono renowację i częściową rekonstrukcję wnętrz i elewacji. Renowacje przeprowadzono także w 1925 i 1966 r. W XIX w. do romańskiego kościoła dobudowano gotyckie prezbiterium i zakrystię od północy.