Mury obronne Warszawy – podwójny ciąg murów miejskich wokół Starej Warszawy, wzniesionych w XIII–XVI w., odbudowanych w latach 1950–1963 i częściowo później. Najlepiej zachowane fragmenty biegną równolegle do ulicy Podwale od Zamku Królewskiego do Barbakanu i dalej do skarpy wiślanej. Prace nad budową pierwszych odcinków warszawskich murów obronnych rozpoczęły się prawdopodobnie około 1280 roku za księcia mazowieckiego Konrada II, a kończone były za Bolesława II i Trojdena I. Najwcześniejsza wzmianka w dokumencie pisanym dotycząca murów pochodzi z 1326 roku, w przywileju dla klasztoru czerwińskiego proboszcz Kościoła św. Jana opisany jest jako „proboszcz kościoła w obrębie murów Warszawy”.
Już w XV wieku umocnienia te wydawały się niewystarczające, przystąpiono więc do budowy drugiej linii murów od Zamku do Wieży Marszałkowskiej, zgodnie z postanowieniem zawartym w przywileju księcia Janusza I z 1413 roku.
W latach 1621-1624 powstał nowy pas umocnień ziemno-bastionowych tzw. Wał Zygmuntowski, który już był znacznie oddalony od murów miejskich. Żywiołowo rozwijającą się zabudowa miasta pochłonęła nie tylko mury miejskie, ale także już wkrótce i Wał Zygmuntowski, który nie konserwowany i nieprzydatny wkrótce zniknął z krajobrazu miasta. W czasie potopu szwedzkiego mury uległy uszkodzeniom, które w okresie późniejszym nie zostały już naprawione, w tym okresie też ostatni raz odegrały one znaczenie militarne.
W XVII wieku powoli rozpoczęła się rozbiórka murów, wybito też dla wygody nowe przejścia, choć nadal w dobrym stanie były bramy i wieże. W XVIII wieku do murów przyległy zabudowania, początkowo drewniane, w XIX wieku wyparte przez kamienice. Jeszcze w XVIII wieku Warszawę otoczyły nowe wały - tzw. Okopy Lubomirskiego, które stanowiły kordon sanitarny wokół miasta. W XIX wieku także uległy zniszczeniu bramy miejskie, jako zbyt wąskie w stosunku do potrzeb.
Pierwsze próby renowacji podjęte zostały w 1936 pod kierownictwem Jana Zachwatowicza i próba odsłonięcia murów objęła fragment pomiędzy Bramą Poboczną (Wąski Dunaj) a Barbakanem, w trakcie której odkopano fosę i usunięto zabudowę. Kolejne prace wznowiono dopiero po II wojnie światowej, a prace nad rekonstrukcją umocnień ułatwił m.in. stopień zniszczeń Warszawy. 22 lipca 2008 zakończył się oficjalnie remont murów miejskich, które oświetliło 300 reflektorów.
Źródło i więcej opisu: Wikipedia
/Petroniusz