Kościół p.w. św. Krzyża był częścią kompleksu klasztornego Klarysek, które do Głogowa sprowadził książę Henryk III . Aktem fundacyjnym w 8.02.1307 roku przekazał im klasztor i kościół . Całe założenie ulokował w północno – wschodnim krańcu miasta , na terenie własnej jurydyki w miejscu , gdzie pierwotnie znajdowała się szubienica.
Nie wiadomo jak dokładnie wyglądał pierwotny kościół . Badania archeologiczno – architektoniczne wskazują , że była to jednonawowa budowla , czteroprzęsłowa , założona na planie prostokąta o wymiarach zew. 27/13,1 m . Równocześnie z budową kościoła powstał klasztor , który przylegał do północnej ściany kościoła , na rozpiętość dwóch środkowych przęseł . Kościół wzniesiono z kamienia polnego (fundamenty) i cegły gotyckiej w jednowozówkowym wątku . Całość nakryto dwuspadowym dachem .
Stopniowo dokonywano przebudów kościoła . Najpierw w południowo – zachodnim narożniku budowli pojawiła się wieża , później (jeszcze w średniowieczu) przebudowano sklepienia świątyni , opierając je na 12 filarach ( do tej pory cztery pola sklepień opierały się na przyporach ściennych ) .
W okresie renesansu także dokonano przebudów (najprawdopodobniej po wielkim pożarze miasta w 1615 roku, kiedy spłonął także kościół ) . Świadczą o tym renesansowe szczyty zdobione pilastrami , widoczne jeszcze na rycinach z XIX i XX w. W czasie wojny XXX letniej w 1642 roku kościół był splądrowany przez Szwedów i zamieniony na zbrojownię
W okresie baroku wybudowano w kościele m.in. kryptę grobową w poł.–wsch. części kościoła . Również wieża w tym okresie otrzymała ozdobny hełm , co przedstawiają rysunki F.B. Wernehra .
Kościół w posiadaniu Klarysek znajdował się do roku 1810 . Kiedy dobra klasztorne skasowano na rzecz państwa z kościoła uczyniono zbrojownię , natomiast w 1818 budynki klasztorne adoptowano na koszary .
W 1813 roku , kiedy w twierdzy głogowskiej bronili się Francuzi , rozebrali częściowo wieżę kościelną w celu uzyskania drewna na opał a wspomniany barokowy hełm zastąpiono czterospadowym daszkiem .
Demontaż drewnianych konstrukcji wieży przez wojska napoleońskie w 1813 r.
Od czasu , kiedy kościół przestał pełnić pierwotną funkcję , jego stan techniczny pogarszał się . W 1876 roku musiano spajać klamrami sklepienie , które stanowiło zagrożenie.
W latach 30-tych budynek kościoła należał do Urzędu Finansowego . Przedzielony on był wówczas dwoma stropami , tworzące trzy kondygnacje . W szczególny sposób wyróżniała się trzecia kondygnacja , gdyż na sklepieniach znajdowały się złote sztukaterie i malowidła obrazujące sceny z życia świętych .
W czasie II wojny światowej , podczas oblężenia miasta kościół podzielił losy pozostałych budowli . Jako ruina przetrwał do lat 60-tych , po czym został rozebrany.
O wyposażeniu kościoła wiemy niewiele . Wiadomym jest , że znajdowały się w nim obrazy malowane na drewnie , przedstawiające sceny pasyjne (z datą 1520) na których występowały postacie o słowiańskich rysach i fizjonomii oraz w polskich strojach . Obrazy te , zapewne po 1810 r. przewieziono do Wrocławskich Muzeów . Z kościoła tego pochodził również obraz wotywny przedstawiający św. Hieronima , znajdujący się obecnie we wrocławskim Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Rafael Rokaszewicz

LITERATURA
1. J.Blaschke „Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes” Glogau 1913 .
2. H.Hoffman „Die katolischen Kirchen in Glogau” Breslau 1937
3. A.Królak „Głogów i Ziemia Głogowska” Warszawa 1954
4. C.Lasota , M.Karst „Kościół Klarysek w Głogowie” w Szkice Legnickie t. XIV Legnica 1992
5. J.Chutkowski „Dzieje Głogowa” t. I i II Legnica 1991
6. J.Chutkowski „Wędrówki po dawnym Głogowie” BEZG t. XI Głogów 1997
Artykuł pochodzi z Encyklopedii Ziemi Głogowskiej -