Sarny nie były nigdy samodzielną wsią. Już w XIV w. istniał tu folwark należący do rodziny von Czeschaw ze Ścinawki Średniej. Musiała też wtedy wieża rycerską, o której niewiele wiadomo, choć jej pozostałości są w piwnicach pałacu i domu bramnego. W 1406 r. Friedrich von Czeschaw sprzedał folwark Niclasowi Pradel i w tej rodzinie folwark pozostał przez cały XV w. mimo, że właściciele Ścinawki w tym czasie się zmieniali. Np. w 1480 r. właścicielem folwarku był Hans Pradel, mimo, że właścicielem Ścinawki był Sigmund von Schweidersdorf. W 1497 r. panem folwarku był Janco Pradel. Przez cały XVI w. właściciele Sarn często się zmieniali. Mimo to majątek musiał prężnie funkcjonować, skoro urzędnik i rycerz Fabian von Reichenbach, związany z cesarskim dworem w Wiedniu, ukończył w 1590 r. budowę dworu renesansowego z fortyfikacjami. Pierwotne założenie zamkowe zawierało rezydencję, dom czeladny i dom bramny, obwiedzione murem kurtynowym ze strzelnicami. Poza zamkiem wybudowano również obwiedziony murem folwark oraz mały dwór letni w parku.

Upadek zamku nastąpił podczas wojny trzydziestoletniej (1618 - 1648), ponieważ właściciele stanęli po stronie protestantów. W efekcie dobra uległy konfiskacie. W 1661 r. Sarny otrzymał hrabia von Götzen, który utworzył tu siedzibę rodową. Powstał w ten sposób jeden z większych majątków w hrabstwie kłodzkim. Rezydencję przebudowano w 1660 r. na pałac, dom czeladny rozbudowano, by pełnił funkcję pałacowego skrzydła. Duże fragmenty muru kurtynowego pozostały jako ściany dobudowanych kubatur (łącznik między rządcówką a kaplicą). Istnieją wciąż strzelnice, w tym ambrazura na działo artyleryjskie (obecnie uwidoczniona w łazience domu bramnego). Od II poł. XVII w. do 1738 r. , kiedy zmarł hrabia von Götzen , trwała rozbudowa starego dworu oraz powstawały nowe budynki gospodarcze. Po śmierci hrabiego właścicielką majątku została wdowa po nim hrabina von Götzen z domu von Stillfried, natomiast po 1771 r. przeszedł on w ręce drugiej, protestanckiej linii hrabiów von Götzen. Götzenowie doprowadzili Scharfeneck do rozkwitu, rozbudowując rezydencję i pałac letni jak i w XVIII wieku Kaplicę św. Jana Nepomucena. W 1738 r. śląski malarz barokowy Hans Franz Hoffman wykonał w kaplicy wspaniałą polichromię, obejmującą ściany, strop i ołtarz. Przedstawia św. Jana Nepomucena oraz nawiązuje do chwały rodu von Götzen. W 1850 r. polichromia była konserwowana, a także częściowo przemalowana. Ostatniej konserwacji dokonały dwie krakowskie malarki w latach 70-tych ub. wieku. W tej postaci można malowidła podziwiać do dnia dzisiejszego. W 1820 r. dwór ponownie przebudowano, powstały też kolejne budynki gospodarcze. W takim stanie dotrwał do końca II wojny światowej.

Po wojnie w majątku ulokowano PGR, natomiast sam dwór przystosowano na mieszkania. Po likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych obiekt bardzo podupadł, stając na skraju zawalenia. Właścicielem obiektu stał się spadkobierca PGR - POHZ. W 2010 r. o przejęcie Dworu Sarny starała się brytyjska fundacja Save Britain’s Heritage pod patronatem Karola, Księcia Walii. Ze względów formalnych nie doszło do transakcji. Założenie do końca 2013 r. pozostawało w stanie postępującej degradacji, będąc własnością państwową. Od początku 2014 r. znajduje się w posiadaniu fundacji założonej przez trzy osoby prywatne i jest w trakcie obliczonej na ok. 20 lat rewitalizacji. W 2014 r. zabezpieczono pałac przed zawaleniem i rozpoczęto remont kordegardy oraz prace projektowe.W ciągu pierwszego roku działalności przy udziale funduszy przekazanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego odbudowano dach na XVII-wiecznym spichlerzu. W 2016 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zarezerwowało na rzecz Fundacji 400 tys. zł na ratunkowe prace konstrukcyjne w głównym budynku zespołu oraz 180 tys. zł na remont hełmu wieży. W roku 2018 MKiDN wsparło fundację przy odbudowie konstrukcji dachu a w 2020 r. przy wykonaniu pokrycia dachowego z łupka kamiennego. W 2021 r. udało się wymienić blaszane pokrycie kaplicy na nowe. W 2020 r. Urząd Marszałkowski ponownie wsparł fundację, dzięki czemu możliwa była renowacja tarasu północnego rezydencji. Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków dwukrotnie przyznał fundusze na prowadzenie prac badawczych przy polichromiach pałacu, co skutkowało ich zabezpieczeniem i osobnym wpisem do rejestru zabytków.

Do założenia zamkowego i folwarcznego należy też park zabytkowy z 10 pomnikami przyrody – ok. 300-letnimi dębami szypułkowymi. Po 2014 r. wykonano cięcia sanitarne mające na celu uwidocznienie historycznej aranżacji parku. Odkopano historyczne zejście do parku. Na jego skraju umieszczono pasiekę.

Uruchomiono w 2017 r. po kapitalnym remoncie dom bramny, gdzie działa zamkowa kawiarnia. W latach 2020-2022 oddano do użytku dwa budynki folwarku, gdzie funkcjonuje łącznie 16 pokoi gościnnych.

Od 2015 r. odbywa się w zamku Międzynarodowa Letnia Szkoła Muzyki Dawnej a w sierpniu 2015 r. zapoczątkowano cykl „Muzyka Dawna w Hrabstwie Kłodzkim” poprzez koncerty Zespołu Męskiego Gregorianum. Od tamtego czasu odbyło się w Sarnach wiele koncertów, w tym w wykonaniu Arte dei Suonatori, jednej z najlepszych orkiestr barokowych w Europie, wraz z klawesynistą Marcinem Świątkiewiczem, laureatem Paszportu Polityki, i innymi solistami o międzynarodowej sławie.

(uzup. moose - za zameksarny.pl )