MENU
Wyjazd torowiska z zamkniętego zakładu dolnego, w kierunku działającego do dziś zakładu górnego, niestety o wiele mniej "klimatowego"

Dodał: ragnar° - Data: 2006-12-10 22:18:36 - Odsłon: 4378
grudzień 2006


Kalendarium zakładów produkcji taboru w Görlitz:
- 5 czerwca 1828 r. Johann Christoph Lüders założył na Obermarkt zakład rymarski i lakiernię. Oprócz prac rymarskich i malarskich wykonywał również wszelkiego rodzaju wozy.
- w 1849 r. miasto Görlitz ogłosiło przetarg na budowę dwóch ośmioosiowych wagonów kolejowych do transportu drewna - w przetargu uczestniczył Lüders wraz z mistrzem ślusarskim Conradem Schiedtem. 19 października 1849 r. rada miejska wybrała ofertę Lüdersa i Schiedta - data ta jest uważana za narodziny fabryki wagonów w Görlitz.
- w 1852 r. fabryka Lüdersa zatrudniała już 205 pracowników i dostarczył 81 wagonów. W 1853 przeniósł zakład na Brunnenstrasse i wyposażył fabrykę w maszynę parową i młot parowy - to był początek produkcji przemysłowej.
- w 1862 r. liczba pracowników osiągnęła 500 osób i wyprodukowano ponad 400 wagonów. Fabryka zaczęła specjalizować się w dwuosiowych wagonach przedziałowych.
- w 1869 r. Lüders sprzedaje fabrykę berlińskiemu kupcowi J. Mamrothowi za 600 000 talarów, który przekształca ją w spółkę akcyjną. W tym celu utworzono komitet założycielski, w skład którego weszli: Królewska Saksońska Rada Finansowa i dyrektor Saksońskich Kolei Państwowych Freiherr Max Maria von Weber, Królewski Rząd i Rada Budowlana oraz dyrektor kolei BSFE (Wrocławsko-Świebodzickiej) Carl Vogt oraz Cesarsko-Królewska Rada Dworska i Dyrektor Generalny Cesarskiej Kolei Północnej Wilhelm Eichler z Eichkron. Z ogłoszenia o sprzedaży akcji zebrano 3 razy większą kwotę niż zamierzano. Christoph Lüders opuścił firmę na własną prośbę, chociaż zaproponowano mu stanowisko kierownika technicznego.
- w 1872 r. zatrudnienie wzrosło do 1222 pracowników i wyprodukowano ponad 2000 wagonów - w większości bagażowych i towarowych.
- do 1892 r. wagony z fabryki były przeciągane końmi na stację kolejową, gdyż policja budowlana nie zezwalała na budowę połączenia.
- pierwsze własne parowozy przeciągały nowe wagony od 1901 r.
- w czasie pierwszej wojny spółka odnotowała rekordową produkcję - 3000 wagonów i to bez mężczyzn w zakładzie, których zastąpiły kobiety i jeńcy wojenni. W okresie I Wojny Światowej znajdował się tu szpital polowy (Reserve Lazarett IV).
- w październiku 1919 r. dokonano zmiany nazwy spółki z Aktiengesellschaft für Fabrikation von Eisenbahnmaterial zu Görlitz na Waggonfabrik Görlitz Aktiengesellschaft
- 6 stycznia 1921 r. Waggonfabrik Görlitz połączył się z Görlitzer Maschinenbau AG i Cottbuser Maschinenbau-Anstalt und Eisengießerei AG, tworząc nową spółkę akcyjną . Nowa firma działała pod nową nazwą Waggon- und Maschinenbau Aktiengesellschaft Görlitz - w skrócie WUMAG . Krótka nazwa została wprowadzona jako zarejestrowany znak towarowy we wrześniu tego roku.
- 1924 dwa lata po fuzji firma rozszerzyła się poprzez kolejne połączenie z Maschinenbau-Anstalt, Eisengießerei und Dampfkesselfabrik H. Pauksch A.-G. w Landsberg an der Warthe oraz drezdeńską Maschinenfabrik und Schiffswerft Uebigau AG - pięć firm działało niezależnie pod marką WUMAG, który od tej pory miał znacznie większy portfel zamówień obejmujący budowę statków, koparek, maszyn parowych i turbin, kotłów, silników wysokoprężnych, pras, wykańczarek tekstyliów, urządzeń chłodniczych, gorzelni i suszarni oraz taboru kolejowego. Ta różnorodność i problemy ze sprzedażą w poszczególnych działach spowodowane złą sytuacją gospodarczą na początku lat dwudziestych XX wieku spowodowały, że dział Landsberg po 1926, oddział Uebigau został przeniesiony do niezależnej spółki akcyjnej w 1927 roku, a wydział Cottbus został sprzedany w 1928 roku.
- w październiku 1924 r. na międzynarodowej wystawie techniki kolejowej w Seddin w Brandenburgii WUMAG zaprezentował nowe wagony S-Bahn dla Berlina, serię Reichsbahn 1589a / b do 1645a / b dla Hamburga, czteroosiowy wagon pociągu ekspresowego dla dla Rumunii i Jugosławii, dwuosiowy wagon przedziałowy oraz liczne wagony bagażowe i towarowe. Zaprezentowano również zupełnie nową generację wózków opracowanych przez WUMAG - tzw. wózki Görlitz, które nadal instalowane pod tą samą nazwą, ale w bardziej rozwiniętej formie w wagonach pasażerskich.
- w latach 30. WUMAG poza wagonami budował również wielkogabarytowe pojazdy użytkowe według patentu Thilo Kippinga oraz autobusy dla Poczty Niemieckiej (prowadzącej pionierską autobusową komunikację regionalną). We współpracy z firmą Kaelble powstały drogowe pojazdy użytkowe, w tym platformy do transportu drogowego wagonów (tzw. roll-bocki).
- w latach 30. koleje niemieckie ręcznie sterowały zamówieniami składanymi do zakładów zrzeszonych w DWV - Niemieckim Stowarzyszeniu Budowy Wagonów - zakład z Görlitz miał 5 miejsce pod względem wielkości zamówień w Niemczech obejmując 6,6% puli zamówień. W zakładach rozwijano konstrukcję wózka dla wagonów 4 i więcej osiowych, wprowadzono także spawanie w miejsce konstrukcji nitowanych - przez co możliwe było budowanie lekkich, ale trwałych konstrukcji jak np. wagony silnikowe dla prywatnych kolejek (od połowy lat 30.). Prawdopodobnie najbardziej znanym wagonem silnikowym produkowanym w Görlitz jest SVT 877 , lepiej znany jako Latający Hamburczyk - pociąg do obsługi połączeń bezpośrednich Berlina i Hamburga. W 1935 r. zaprezentowano po raz pierwszy wagony piętrowe i to już w koncepcji push-pull z pulpitem sterowniczym dla maszynisty w jednej części wagonu.
- wraz z przejęciem władzy przez nazistów skupiono się na realizacji zamówień dla wojska i promocji samochodów osobowych (KdF), jednak wraz z wybuchem wojny wstrzymano ich produkcję przestawiając się ponownie na budowę wagonów, głównie platform, których budowano nawet 20 dziennie! Od 1942 r. WUMAG budował coraz więcej ciężkich transporterów drogowych do przewozu wagonów (tzw. Culemeyer) o ładowności 40 ton.
- 17 września 1941 r. wybuchł wielki pożar w malarni zakładu nr 1. Zginęło 17 robotników, ponad 20 było ciężko poparzonych. Śledztwo wykazało podpalenie. Znaleziono winnego - malarza Rudolfa Hartmanna, którego osądzono i stracono w więzieniu we Wrocławiu w październiku 1942 r.
- w czasie wojny zakład wykorzystywał siłę roboczą jeńców z obozu Stammlager VIIIA w Ujeździe tzw. Dulagu - obozu przejściowego, który już zapełniano od września 1939 r. polskimi jeńcami. Z czasem do zakładu trafiali też więźniowie z filii KL Gross-Rosen.
- od maja 1945 r. po zdobyciu Görlitz w zakładach naprawiano sowieckie czołgi - robotnikami byli niemieccy jeńcy wojenni. Do końca 1945 r. maszyny zostały zdemontowane i wywiezione do Związku Radzieckiego. Pod koniec 1945 r. administracja radziecka zwróciła zakład Niemcom. Rozpoczęto produkcję platform kłonicowych, czteroosiowych wagonów krytych do przewozu zwięrząt i płodów rolnych. Na przełomie 1945 i 1946 zakład zatrudniał 240 pracowników.
- pod koniec 1946 r. w zakładach pracowało już 1500 osób - naprawiano głównie wagony towarowe - nazwę zakładów działających też dla potrzeb radzieckich zmieniono na Sowjetische Aktiengesellschaft für Transportmittelbau (radziecka spółka środków transportowych). Nazwę WUMAG przeniesiono na nową spółkę otwartą w 1946 r. w Hamburgu przez byłego dyrektora zakładów w Görlitz - Geerlinga. Zakłady te upadły w 1953 r.
- nowy początek państwowych zakładów (VEB) był bardzo trudny, ponieważ z jednej strony Deutsche Reichsbahn ograniczyła podaż uszkodzonych wagonów, z drugiej zaś brakowało środków na rozbudowę fabryk. Inicjatywa kierownictwa zakładu przekonała kolej państwową do zlecenia produkcji nowych wagonów. W latach 50. główny nacisk nadal kładziono na naprawę uszkodzonych pojazdów lub przebudowę. Budowano wagony specjalistyczne - mobilne szpitale, wagony rentgenowskie, dentystyczne, stacje nadawcze radia oraz wagony sypialne, także w wersji luksusowej dla operatora MITROPA. Od 1949 r. coraz więcej wagonów eksportowano, głównie do ZSRR jednak zakład cały czas borykał się z trudnościami materiałowymi i brakiem fachowej kadry. Konieczne było otwarcie szkoły branżowej. W miarę rozwoju zakładu zatrudnienie zwiększyło się do 5754 w 1950 r.
- w czerwcu 1953 r. w zakładzie wybuchł strajk i zarzewie powstania robotniczego, które szybko zostało stłumione demonsracją siły przez wojsko AC.
- główny nacisk pozostał na budowie taboru kolejowego. W latach 50-tych firma prowadziła naprawy wagonów tramwajowych w Berlinie i Dreźnie. W 1954 r. zbudowano ostatnie dwa. W zakładzie dokonano również naprawy dziesięciu mocno zniszczonych, trzyczęściowych pociągów podmiejskich dla Polskich Kolei Państwowych (PKP). W 1951 r. równolegle z produkcją eksportową do Związku Radzieckiego, Chin, Polski, Korei i Czechosłowacji rozpoczęła się produkcja czteroczęściowych piętrowych pociągów przegubowych dla Deutsche Reichsbahn. W latach sześćdziesiątych XX wieku do krajów, do których eksportowała fabryka w Görlitz, należały Bułgaria, Rumunia i Indonezja. Irak, Ghana, Syria, Uganda i Węgry. Wiele pojazdów było fabrycznie nowych, co wiązało się z 360 patentami krajowymi i 163 zagranicznymi.
- pod koniec 1967 r. z zakładu wyjechał wagon nr 5000. Wraz ze specjalizacją producentów pojazdów szynowych w NRD pod koniec lat 60., zakład w Görlitz przekazał produkcję dalekobieżnych wagonów restauracyjnych i osobowych zakładowi w Halle-Ammendorf. Zakład w Görlitz pozostał z budową wagonów sypialnych i piętrowych. Z 246 wagonami sypialnymi dostarczonymi w 1981 r. I 270 wagonami osobowymi w 1982 r. firma osiągnęła maksimum produkcji.
- W Görlitz w połowie lat 80. zakończono budowę wózków. Jednym z ostatnich wózków opracowanych w Görlitz był model GP 200 , który został opracowany we współpracy z Praskim Instytutem Badawczym Pojazdów Szynowych . Następnie produkcję wózków przekazano firmie VEB Vetschau. Od 1988 r. zatrudniano pracowników z Polski do zabezpieczenia produkcji wagonów. Aby pomieścić robotników, z których część pochodziła z Górnego Śląska przy Alexander-Stachanow-Strasse (dziś Christioph-Lüders-Strasse) zbudowano pięciokondygnacyjny dom z prefabrykatów. W 1988 r. Przy budowie wagonów pracowało 3576 Niemców i 240 Polaków.
- wraz ze zmianą polityczną nastąpił przełom w życiu gospodarczym - z licznych państwowych spółek i zrzeszeń powinny wyłonić się firmy sektora prywatnego. 1 maja 1990 roku VEB Waggonbau Görlitz stał się spółką zależną DWA Waggonbau Görlitz GmbH. Tego samego dnia miasto postanowiło zmienić nazwę ulicy przed Zakładem I przy Christoph-Lüders-Straße na pamiątkę założyciela budowy wagonów w Görlitz. W okresie NRD nosiła nazwę Alexander-Stachanow-Straße.
- kontynuowano zamówienia sprzed transformacji jednak wraz z ze zjednoczeniem Niemiec w październiku 1990 r. produkty stały się niedostępne dla klientów z bloku wschodniego, a zakład stracił główne rynki zbytu. Nieuchronna stała się restrukturyzacja zakładu, wyłączanie udogodnień socjalnych i zwolnienia.
- dopiero w 1992 pojawiły się pierwsze zamówienia kolei niemieckich (wagony piętrowe). W 1992 r. zatrudnienie spadło do 2100 osób.
- w 1995 roku dwie niezależne fabryki połączyły się z Deutsche Waggonbau AG (DWA). Przedsiębiorstwo budowy wagonów z Görlitz zmieniło nazwę z Waggonbau Görlitz GmbH . DWA kontynuowała realizację celów oszczędności kosztów i restrukturyzacji. W ramach restrukturyzacji zakładom przypisano określone kluczowe kompetencje. Zakład w Görlitz otrzymał obszary produkcyjne wagonów piętrowych i zestawów intercity ICE-T. W marcu 1996 r. sprywatyzowano spółkę DWA. W tym roku pracowało 1200 pracowników i 105 praktykantów.
- luty 1998 r. DWA przejmuje kanadyjska grupa Bombardier i zostaje włączona do działu Bombardier Transportation. W 1999 rozebrano pozostałości tzw. zakładu I, a biurowiec przy Teichstrasse przekazano policji. Brak dużych zamówień powoduje dalsze zwolnienia - 300 osób w 2000 r.
- w 2001 r. Bombardier ogłasza radykalny plan zamknięcia fabryk w Europie jednak zakład w Görlitz przetrwał z uwagi na magazyn stali i centrum obróbki stali narzędziowych dla całej grupy. Główne dostawy obejmowały wagony piętrowe dla DB ale także dla kolei duńskich oraz w 2008 dla Kolei Mazowieckich (37 wagonów). Zakład zaczął się specjalizować w produkcji wagonów metra (Indie), a część produkcji wyprowadzono do zakładu w Indiach Rumunii (Vadodar).
- docelowo zakład w Görlitz ma zostać przekształcony w centrum kompetencji. Fabryka powinna w przyszłości specjalizować się w produkcji aluminiowych pudeł. Produkcja stalowych korpusów i ostateczne wnętrze pojazdów miałyby pochodzić z lokalizacji zakładu w w Budziszynie, gdzie w przyszłości ma odbywać się ostateczny montaż długich zespołów trakcyjnych oraz wagonów metra. Pracownicy w Görlitz są przeciwni tym zmianom.
(moose - wg wikpedia .
Warto dodać, że od 1943 r. w zakładach tych modernizowano - dla potrzeb armii niemieckiej - zdobyte w walce czołgi radzieckie T-34, które następnie trafiały na front w barwach niemieckich. [W.Sikora]

  • /foto/5107/5107164m.jpg
    1900
  • /foto/437/437057m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/5736/5736472m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/5958/5958722m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/5958/5958723m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/5963/5963372m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/6006/6006663m.jpg
    1900 - 1905
  • /foto/437/437058m.jpg
    1900 - 1910
  • /foto/5871/5871486m.jpg
    1903
  • /foto/5871/5871487m.jpg
    1903
  • /foto/5871/5871488m.jpg
    1903
  • /foto/5871/5871489m.jpg
    1903
  • /foto/5871/5871490m.jpg
    1903
  • /foto/5871/5871491m.jpg
    1903
  • /foto/4397/4397593m.jpg
    1905
  • /foto/6399/6399552m.jpg
    1905
  • /foto/449/449512m.jpg
    1910
  • /foto/3413/3413756m.jpg
    1910 - 1911
  • /foto/3413/3413769m.jpg
    1910 - 1911
  • /foto/3866/3866372m.jpg
    1911
  • /foto/3381/3381355m.jpg
    1915
  • /foto/4272/4272255m.jpg
    1915
  • /foto/5224/5224982m.jpg
    1915
  • /foto/9212/9212668m.jpg
    1915
  • /foto/10629/10629900m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/5323/5323445m.jpg
    1916
  • /foto/10048/10048126m.jpg
    1916 - 1918
  • /foto/3425/3425679m.jpg
    1920 - 1925
  • /foto/449/449558m.jpg
    1927
  • /foto/449/449565m.jpg
    1927
  • /foto/3608/3608228m.jpg
    1927
  • /foto/5702/5702755m.jpg
    1927
  • /foto/3398/3398174m.jpg
    1928
  • /foto/5315/5315191m.jpg
    1928
  • /foto/6895/6895714m.jpg
    1928
  • /foto/9467/9467180m.jpg
    1928
  • /foto/9467/9467181m.jpg
    1928
  • /foto/7048/7048632m.jpg
    1929
  • /foto/7048/7048633m.jpg
    1929
  • /foto/7048/7048634m.jpg
    1929
  • /foto/7048/7048638m.jpg
    1929
  • /foto/3497/3497627m.jpg
    1930
  • /foto/7344/7344813m.jpg
    1930
  • /foto/8983/8983315m.jpg
    1931
  • /foto/6026/6026773m.jpg
    1932
  • /foto/6714/6714105m.jpg
    1936
  • /foto/4656/4656705m.jpg
    1938
  • /foto/4656/4656706m.jpg
    1938
  • /foto/437/437410m.jpg
    1940 - 1942
  • /foto/437/437409m.jpg
    1941
  • /foto/3869/3869640m.jpg
    1952
  • /foto/3869/3869641m.jpg
    1952
  • /foto/3867/3867138m.jpg
    1959
  • /foto/6223/6223992m.jpg
    1960 - 1970
  • /foto/5262/5262905m.jpg
    1975
  • /foto/4451/4451452m.jpg
    1980 - 1984
  • /foto/4451/4451453m.jpg
    1980 - 1984
  • /foto/121/121501m.jpg
    2006
  • /foto/121/121502m.jpg
    2006
  • /foto/207/207870m.jpg
    2008
  • /foto/203/203538m.jpg
    2008
  • /foto/207/207871m.jpg
    2008
  • /foto/207/207860m.jpg
    2008
  • /foto/207/207861m.jpg
    2008
  • /foto/207/207863m.jpg
    2008
  • /foto/207/207864m.jpg
    2008
  • /foto/207/207866m.jpg
    2008
  • /foto/207/207867m.jpg
    2008
  • /foto/207/207868m.jpg
    2008
  • /foto/207/207869m.jpg
    2008
  • /foto/4082/4082061m.jpg
    2013

ragnar°

Poprzednie: Siemens Turbinenwerk AG Strona Główna Następne: Krużganki z wieżami i kaplicą