Ważnym zabytkiem w Wałach jest gród typu stożkowego. Nasyp wznosi się 3,2 m nad poziom fosy. Średnica nasypu to 30 m, majdanu 20 m. Na środku majdanu jest kolejny nasyp wysokości 1 m i średnicy 7,5 m. Szerokość fosy wynosi od 7 m do 20 m.[1]
„Z okresu wczesnośredniowiecznego pochodzi grodzisko w Wałach (…). Grodzisko, o średnicy około 30 m, otoczone jest fosą o szerokości od 7 do 20 m. To pozostałość z czasów przedpiastowskich i okresu wczesnopiastowskiego. Tego typu obiekty na Dolnym Śląsku były budowane z myślą o zabezpieczeniu granic państwa, obronie miejscowej ludności i ochronie miejsc strategicznych z handlowego punktu widzenia (np. przy przejściu brodem przez rzekę). Gród zbudowany był z wałów drewnianych o konstrukcji rusztowo-hakowej. Polegał on na układaniu bierwion drewnianych poziomo na przemian wzdłuż i w poprzek, zaopatrzonych w haki drewniane, wycięte z konarów bocznych. Wolna część była wypełniona ziemią. Gród w Wałach wykazuje cechy typowe dla budowli XI-wiecznej - wysoki nasyp stożkowy o małej średnicy, otoczony fosą, wymagał niewielkiej ilości załogi i był stosunkowo łatwy do obrony. Ludność chroniła się w nim w wypadku zagrożenia.” [2]
Jeden z mieszkańców Wałów wspominał, że dawniej „zawsze na grodzisku rosły kwiatki. Od strony północnej grodziska usypana była ścieżka z kamienia, ponieważ wody było mało, można było po kamieniach wejść na obelisk. Pewnego dnia ktoś podpalił rosnący na grodzisku buk, dzięki pomocy sąsiadom szybko udało się poinformować straż i ugasić pożar zabytkowego drzewa. Dzięki dobrze przeprowadzonemu drenowaniu pola, które rozciąga się na zachód od grodziska, zachowana jest dostateczna ilość wody. Dreny pozakładane były już przed wojną, wypalane z czerwonej gliny.”[3]
Źródła:
[1] www.wikipedia.org
[2] www.wikimapia.org
[3] wspomnienia Michała Szymona z portalu www.waly.brzegdolny.pl
/Petroniusz/