MENU
Stacja PKP Miłkowice

Dodał: Eckhard Huth° - Data: 2015-05-13 19:20:35 - Odsłon: 1936
13 maja 2015

Data: 2015:05:13 13:03:49   ISO: 100   Ogniskowa: 17 mm   Aparat: Canon EOS 60D   Przysłona: f/9   Ekspozycja: 1/250 s  


Pierwsze plany budowy Kolei Dolnośląskiej, mającej połączyć Wrocław z Berlinem powstały w latach 30. XIX w., lecz z powodu niemożności dojścia do porozumienia różnych grup interesu oraz braku odpowiednich środków pomysł nabrał kształtu dopiero na początku lat 40. W zrealizowanym w latach 1842-1844 wariancie linia biegła przez Legnicę, Miłkowice (bez budowy przystanku), Chojnów do Węglińca gdzie następowało jej rozgałęzienie na Berlin oraz na Drezno. Tuż po oddaniu linii do eksploatacji (1.10.1845 r.) zaplanowano budowę linii odciążającej magistralę, która swój początek miałaby brać początek w Miłkowicach. Budowę nowej linii pomiędzy Legnicą a Lubskiem prowadzono w latach 1872-1875 na podstawie koncesji z kwietnia 1872 r., budowę sfinansowano z francuskich kontrybucji wojennych. Jak początek linii wyznaczono Miłkowice - małą wieś na przedpolach Legnicy, skąd poprowadzono szlak w linii prostej do Żagania i dalej do Jasienia, gdzie łączył się ze starym torem linii marchijskiej. Oddawna 15.05.1875 r. linia przejęła większość tranzytowego ruchu towarowego, gdyż pociągi pasażerskie nadal w większości kursowały przez Węgliniec. Przewozy towarowe dla których powstała linia skrótowa wymagały odpowiedniej stacji umożliwiającej obsługę trakcyjną, formowanie i wyprawianie pociągów. W Miłkowicach zbudowano dworzec i rozpoczęto budowę po pn-zachodniej stronie stacji najpierw czterostanowiskowej parowozowni, którą pod koniec lat 80. XIX w. powiększono do ośmiu stanowisk. Powstały również wodociąg kolejowy z wieżą ciśnień i magazyn towarowy z rampą. Niewielkie rozmiary wachlarza parowozowni świadczą o małej randze tutejszej parowozowni w pierwszych latach istnienia. Z całą pewnością nie istniały wówczas osobne zabudowania administracujne, lokując całą obsługę w hali warsztatowej.

Sytuacja znacząco zmieniła się w pierwszej dekadzie XX w. kiedy w latach 1906-1909 w ramach gruntownej modernizacji linii z Wrocławia do Berlina wzniesiono dodatowej stanowiska przy hali parowozowej. Łącznie rozbudowany obiekt posiadał ich 18. Wjazd do rozbudowanej hali odbywał się przez obrotnicę o średnicy 20m. Wówczas powstały także zabudowania administracyjne lokomotywowni, ukończone przed I wojną światową. W niedalekim sąsiedztwie lokomotywowni powstała kolejna wieża ciśnień (350 m3) oraz kolejna pompownia. Przeprowadzone prace modernizacyjne wystarczyły na ok. 15 lat kiedy powzięto o kolejnej przebudowie magistrali. W latach 20. zupełnie zmieniono oblicze legnickiego węzła kolejowego, budując m.in. w 1925 r. 13-kilometrową, towarową obwodnicę miasta, która na zachodzie docierała do stacji w Miłkowicach. Już w 1922 roku przebudowano zaplecze lokomotywowni planując przeniesienie z Legnicy do Miłkowic punktu zmiany parowozów towarowych. Zbudowano również czterotorową, prostokątną halę naprawczą (powojenną wagonownię) na południowej stronie stacji. W połowie lat 20. utrzymywano w Miłkowicach ok. 40 parowozów (serie 55 2-5, na PKP Tp4, 57 1-3 na PKP Tw1, 58 1-2 na PKP Ty1, 94 0-1 i 94 5-17 (na PKP TKw2) , przez co tutejsza lokomotywownia stała się obiektem średnim. W latach 20., po północnej stronie linii kolejowej zbudowano duże osiedle patronackie dla kolejarzy z domami, łaźnią, noclegownią dla grup konduktorskich. Osiedle kolejowe rozbudowano w czasach Republiki Weimarskiej w latach 1926-1929.

Pod koniec lat 20. miłkowicka lokomotywownia znalazła się ponownie w kręgu zainteresowania kolei państwowej. W związku z rozwojem trakcji elektrycznej planowano w Miłkowicach budowę elektrowozowni na planowanej do elektyfikacji linii Opole - Wrocław - Zgorzelec i Kamieniec - Legnica - Żagań. Kryzys gospodarczy zniweczył plany elektryfikacji, ale zdołano w ramach tego zadania wyposażyć stację w nowoczesne urządzenia sterowania ruchem kolejowym. Miłkowice w przededniu wybuchu wojny były ważnym węzłem kolejowym, z którego wyprawiano dziennie 64 pociągi towarowe w relacjach do Brochowa, Węglińca, Żagania, Jaworzyny i Marciszowa. W czasie wojny liczba wyprawianych składów wzrosła do 136 w 1942 roku. Do pracy w lokomotywowni przydzielano nowe parowozy wprost z fabryk (serii 44 (Ty4), 50 (Ty5), 52 (Ty2), 56 2-3 (Tr6). Do utrzymania taboru oraz obsługi lokomotyw i wagonów zatrudniano 300 osób personelu. Dla obsługi coraz większej liczby personelu zbudowano w 1942 r. nowy budynek administracyjno-socjalny (podobny jak przy lokomotywowni w Jaworzynie Śląskiej).

Koniec wojny stacja przeszła prawie bez zniszczeń, ale do 20.08.1945 r. była administrowana przez Armię Czerwoną, która zorganizowała tu punkt tranzytowy dla pociągów rozbiórkowych demontujących drugi tor na liniach do Żagania i od Legnicy do Kamieńca Ząbkowickiego. Po przejęciu przez PKP lokomotywownię na stacji Jaranów (do 1947 r.) podporządkowano parowozowni głównej w Legnicy, co początkowo oznaczało spadek jej znaczenia. Szybko miejscowość zaludniała się kolejarzami z ziem wschodnich i już w marcu 1946 r. było ich tu 98 osób personelu, a w końcówce 1948 roku już 500 osób. Powojenny wzrost zadań przewozowych spowodowały że ok. 1951 miłkowicka jednostka awansowała do pocztu parowozowni I klasy. Lokomotywowni w Miłkowicach podlegała parowozownia pomocnicza (MDp) w Bolesławcu oraz stacje wodne w Miłkowicach, Rokitkach, Gromadce, Trzebieniu, Bolesławcu, Okmianach, Iwinach i Nowej Wsi Grodziskiej. Parowozowni podlegał także zespół 12 rewidentów, który wyprawiał dziennie średnio 24 pociągi towarowe. Zatrudnienie w Miłkowicach malało - pod koniec lat 50. spadło do 390 osób, co wynikało z braku kadr. W Miłkowicach prowadzono szkolenia drużyn trakcyjnych. Obsługę trakcyjną prowadzono przydzielonymi parowozami Ty42 i Ty43, które uzupełniły stan Ty2 i Tp4, a od 1948 r. - serią Ty45. W 1951 roku parowozownia utrzymywała 41 czynnych parowozów, a kilka lat później już 50. Zasięg parowozowni obejmował odcinki Miłkowice - Rokitki, Miłkowice - Niegosławice - Żagań, Miłkowice - Legnica - Głogów - Żagań, Miłkowice - Rokitki - Modła - Żagań, Miłkowice - Brochów/Gądów, Miłkowice - Legnica - Jaworzyna - Brochów/Gądów, Miłkowice - Legnica - Ścinawa - Rawicz, Miłkowice - Malczyce - Jawor - Marciszów, Miłkowice - Złotoryja - Marciszów - Lubawka, Miłkowice - Złotoryja - Raciborowice, Miłkowice - Zebrzydowa - Węgliniec/Niwnice. W połowie lat 50. angażowano dziennie 10 parowozów do obsługi składów dalekobieżnych (Leszno, Pyskowice) i 19 do obsługi pociągów zbiorczych i 3 do prac manewrowych. Ruch pasażerski obejmował rejon Legnicy i Lubina (Legnica - Chocianów przez Lubin, Chocianów - Rudna, Rudna - Legnica, Legnica - Chojnów, Legnica - Ścinawa - Góra. Po odbudowie mostu na Bobrze w Lwówku również do tego miasta zajeżdżały parowozy z Miłkowic.

Zespół funkcjonalny stacji pomimo dużej pracy przewozowej nie był objęty pracami remontowymi oraz modernizacjami po wojnie. Większość obiektów przechodziła remonty zachowawcze. Część warsztatów, schowków i magazynów lokowano w adaptowanych do tego celu pudłach starych wagonów. W połowie lat 50. powstały nowe obiekty: pompownia i rurociągi, kanały rewizyjne i szlakowe, dźwigi do nawęglania, szatnie i łaźnie, stolarnia, zapadnia, stanowisko sodafosu oraz sala wykładowa.

W 1968 roku zbudowano betonową kładkę między parowozownią a wagonownią. W 1984 roki zbudowano nowy budynek administracyjny przy wagonowni. W 1987 roku dokonano elektryfikacji linii kolejowej na odcinku Legnica - Węgliniec, jednak nie spowodowało to większych zmian w infrastrukturze kolejowej, wprowadzono natomiast obsługę trakcyjną elektrowozów, co oznaczało niechybnie koniec trakcji parowej. Lokomotywownia w Miłkowicach funkcjonowała do połowy lat 90. kiedy zlikwidowano zagłębie wałbrzysko-noworudzkie i spadła ilość pracy przewozowej, co zbiegło się również z postępującą likwidacją trakcji parowej. W 1995 roku zlikwidowano MD Miłkowice - nieużytkowana parowozownia była systematycznie dewastowana i szybko została pozbawiona wyposażenia. Już w kilka miesięcy po zamknięciu parowozowni zlikwidowano prowadzące doń tory dojazdowe i obrotnica. Postępujący upadek stacji obejmował zamknięcie wagonowni (w latach 2000. częściowo była wykrorzystywana przez rozpoczynające działalność Koleje Dolnośląskie, które w Miłkowicach miały bazę serwisową), zamknięcie dworca ok. 2003 roku i przebudowę stacji w ramach modernizacji korytarza transportowego E30 ok. 2010 roku, podczas której w Miłkowicach wprowadzono w miejsce sterowania ruchem w ramach stacji automatyzację polegającą na umieszczeniu na stacji LCS obsługującego ruch na odcinku z Chojnowa do Legnicy. Podczas przebudowy linii zlikwidowano wiele torów bocznych, postojowych - jako zbędnych. Z powodu znacznego zmniejszenia ruchu towarowego część nastawni (zwłaszcza obsługujących grupy torów i górek rozrządowych) została wyłączona z użytku. Nad niektórymi torami zdemontowano sieć trakcyjną. Niestety nie wyremontowano wówczas ani dworca (od 1987 r. w rejestrze zabytków), ani peronu w kierunku Żagania. W 2001 r. postulowano wpisanie miłkowickiej parowozowni z 1875 roku do rejestru zabytków. Wyburzenia na stacji w Miłkowicach rozpoczęły się na początku 2010 roku - zniknęła parowozownia, biura i warsztaty napraw, myjnia wagonów i kanały rewizyjne.

Upadek stacji w Miłkowicach, jednej z większych stacji rozrządowych na Dolnym Śląśku pociągnął regres całej miejscowości. Miłkowice są nazywane do dnia dzisiejszego nie wsią tylko osiedlem kolejowym, bo kiedyś cała miejscowość pracowała w tutejszym przemyśle kolejowym. To już niestety odległa przeszłość.

(moose - różne źródła w tym karty zabytków Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie z 2001 r.)

  • /foto/4099/4099098m.jpg
    1899
  • /foto/4430/4430693m.jpg
    1899
  • /foto/245/245505m.jpg
    1900
  • /foto/6804/6804971m.jpg
    1900
  • /foto/246/246965m.jpg
    1905 - 1906
  • /foto/4957/4957900m.jpg
    1905 - 1906
  • /foto/354/354298m.jpg
    1905 - 1910
  • /foto/4015/4015728m.jpg
    1905 - 1910
  • /foto/4456/4456022m.jpg
    1905 - 1911
  • /foto/245/245498m.jpg
    1905 - 1915
  • /foto/245/245502m.jpg
    1905 - 1915
  • /foto/5676/5676924m.jpg
    1906
  • /foto/245/245508m.jpg
    1910 - 1911
  • /foto/347/347447m.jpg
    1910 - 1913
  • /foto/245/245495m.jpg
    1910 - 1930
  • /foto/5066/5066211m.jpg
    1915
  • /foto/8885/8885873m.jpg
    1920 - 1930
  • /foto/256/256450m.jpg
    1920 - 1940
  • /foto/8885/8885847m.jpg
    1925 - 1930
  • /foto/4584/4584291m.jpg
    1928
  • /foto/10450/10450425m.jpg
    1930 - 1933
  • /foto/245/245504m.jpg
    1930 - 1935
  • /foto/221/221992m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/5243/5243020m.jpg
    1930 - 1940
  • /foto/282/282271m.jpg
    1936 - 1944
  • /foto/10231/10231332m.jpg
    1976
  • /foto/223/223035m.jpg
    2008
  • /foto/223/223037m.jpg
    2008
  • /foto/279/279916m.jpg
    2008
  • /foto/393/393546m.jpg
    2011
  • /foto/5456/5456494m.jpg
    2015
  • /foto/5456/5456498m.jpg
    2015
  • /foto/5456/5456503m.jpg
    2015
  • /foto/5457/5457619m.jpg
    2015
  • /foto/5457/5457631m.jpg
    2015
  • /foto/5457/5457708m.jpg
    2015
  • /foto/10186/10186482m.jpg
    2022
  • /foto/10186/10186496m.jpg
    2022

Eckhard Huth°

Poprzednie: Krzyż pokutny - Pawlikowice Strona Główna Następne: Dom nr 6-8