Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Kościół św. Katarzyny (stary)
6
 
 
 
 
  ID: 540601

Kościół z Gręboszowa (skansen)

Kościół św. Katarzyny



Budowa
ok. 1613 / 1973
 
Kościół z Gręboszowa został wzniesiony przez ewangelików ok. roku 1613. Fundatorem był ewangelicki baron Cyprian Kottuliński, ówczesny właściciel wsi. Patronat sprawował dwór ziemski w Gręboszowie. Zbudowany z modrzewiowych bali o konstrukcji zrębowej, z dostawioną później od zachodu wieżą konstrukcji słupowej. Jeden z czterech występujących obecnie na Śląsku Opolskim drewnianych kościołów salowych, tzn. kościołów o typowo ewangelickim rozplanowaniu wnętrza - bez wydzielonego architektonicznie prezbiterium. ...
Kościół z Gręboszowa został wzniesiony przez ewangelików ok. roku 1613. Fundatorem był ewangelicki baron Cyprian Kottuliński, ówczesny właściciel wsi. Patronat sprawował dwór ziemski w Gręboszowie. Zbudowany z modrzewiowych bali o konstrukcji zrębowej, z dostawioną później od zachodu wieżą konstrukcji słupowej. Jeden z czterech występujących obecnie na Śląsku Opolskim drewnianych kościołów salowych, tzn. kościołów o typowo ewangelickim rozplanowaniu wnętrza - bez wydzielonego architektonicznie prezbiterium. Do ściany nawy od strony północnej przylega zakrystia i obudowane wejście prowadzące na empory. W 1653 roku kościół został przejęty przez katolików. Stało się to zgodnie z obowiązującą wtedy zasadą: "Cuius regio, eius religio" (czyj kraj, tego religia).

Wyznanie panującego obowiązywało także poddanych. Kościół był odnawiany kolejno w latach: 1816, 1854 i 1886. Po zbudowaniu obok nowego kościoła murowanego w Gręboszowie (1897-1899) kościół drewniany stał się kaplicą cmentarną. Z czasem przestał być używany i już przed drugą wojną światową był częściowo zrujnowany. W czasie II wojny światowej ówczesny ksiądz wikariusz założył dla młodzieży katolickiej świetlicę pod nazwą "Stary kościół" z siedzibą w kościele drewnianym.

Na wyposażenie kościoła składają się zarówno elementy wnętrza kościołów katolickich, jak i ewangelickich. Kościół z Gręboszowa, podobnie jak wiele innych na Śląsku, przechodził zmienne koleje losu, raz będąc w posiadaniu katolików, raz protestantów. Jednak raczej nie zdarzało się, aby przejmujący kościół katolicy lub ewangelicy pozbywali się przedmiotów liturgicznych innego wyznania - najczęściej funkcjonowały one obok siebie, służąc raz katolikom, innym razem protestantom.

Jedynym, oryginalnym elementem wystroju wnętrza, przeniesionym wraz z kościołem, jest późnorenesansowa (z początków XVII wieku) ambona, zdobiona ornamentem okuciowym, wykonanym techniką szablonową.

Najważniejszym elementem wyposażenia kościoła jest ołtarz pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej, pochodzący z Groszowic. Dzieło nieznanego artysty szkoły śląskiej utrzymane jest w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Ołtarz w całości wykonany z drewna, polichromowany, złocony i srebrzony, zawiera płaskorzeźbione sceny z życia św. Katarzyny. Jak głosi łaciński napis umieszczony na gzymsie wieńczącym, ołtarz został wystawiony w 1632 roku przez Georga Skopka, opolskiego dostojnika kościoła katolickiego.

Stojąca obok ołtarza XVIII-wieczna rzeżba przedstawia św. Jana Nepomucena, patrona spowiedników i tonących, wg legendy skazanego na śmierć przez utopienie za niewyjawienie tajemnicy spowiedzi. Obok figury Świętego znajduje się XIX-wieczna loża kolatorska, będąca miejscem honorowym przeznaczonym dla kolatora, czyli opiekuna i dobroczyńcy kościoła.

Na ścianie zachodniej nawy kościoła znajdują się rzadko spotykane epitafia chłopskie z lat 1786-1882, pochodzące z ewangelickiej kaplicy cmentarnej z Ligoty Górnej k/Kluczborka, wszystkie poświęcone przedwcześnie zmarłym dzieciom. Na ścianach kościoła zawieszono również obrazy olejne i oleodruki, m.in. wizerunek św. Katarzyny, patronki kościoła z Gręboszowa.

W zakrystii znajduje się szafa na paramenty kościele (przedmioty służące do celów liturgicznych) oraz szafa ubraniowa, obie bogato dekorowane malarskim ornamentem roślinnym.

Kościół otoczony jest drewnianym ogrodzeniem z bramą główną usytuowaną naprzeciwko wejścia w wieży oraz bramką boczną. Wokół kościoła znajdują się mogił, skierowane na wschód, prezentujące dawne formy nagrobków, występujących na wiejskich cmentarzach Śląska Opolskiego. Mogiły obsadzone są barwinkiem i bluszczem. Przy nich znajdują się oryginalne, żeliwne płotki z różnymi formami żeliwnych krzyży, rekonstrukcje różnych rodzai dawnych krzyży drewnianych oraz oryginalne nagrobki kamienne z cmentarza ewangelickiego z Ligoty Dolnej.


Trudno jednoznacznie określić dokładną datę powstania kościoła w Gręboszowie. Protokół wizytacyjny z 1688 r. podaje tylko, iż został on wzniesiony przez ewangelików. Z dużym prawdopodobieństwem można jednak stwierdzić, że zbudowano go ok. 1613 r. Fundatorem świątyni był ówczesny ewangelicki właściciel wsi, Ciprian Kottilinsky. Na jego polecenie wzniesiono w pobliskim lesie, na miejscu istniejącej od XIV w. zrujnowanej kapliczki św. Katarzyny, drewniany (z modrzewiowych bali) ewangelicki kościół pod takim samym wezwaniem. Była to niewielka świątynia o wnętrzu salowym z dobudowaną wieżą i zakrystią. w 1654 r. kościół został przejęty przez katolików. W latach 1897-1899 zbudowano w Gręboszowie nowy kościół murowany św. Katarzyny. Od tej pory drewniana świątynia pełniła rolę kaplicy cmentarnej i z upływem czasu popadała w ruinę.Po II wojnie światowej drewniany kościół ulegał dalszej dewastacji. W 1973 r. został przeniesiony do Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu , gdzie trzy lata później ponownie go zrekonstruowano. Dzisiaj jest on dostępny dla zwiedzających .Wg. .
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 2009
    komentarze: 3
    Widokówka Muzeum Wsi Opolskiej fot. Mirosław Sołtys.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Kościół św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Kościół św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Kościół św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Kościół św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Nagrobek na zrekonstruowanym cmentarzu przy kościele św. Katarzyny ...
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Nagrobek na zrekonstruowanym cmentarzu przy kościele św. Katarzyny ...
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 1
    Zrekonstruowany cmentarz przy kościele św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 0
    Zrekonstruowany cmentarz przy kościele św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2009-08-02
    komentarze: 0
    Zrekonstruowany cmentarz przy kościele św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2010-06-20
    komentarze: 0
    Kościół św. Katarzyny z 1613.
  • Data: 2010-06-20
    komentarze: 0
    Kościół św. Katarzyny z 1613.
  • Data: 2014-08-02
    komentarze: 0
    Kościół św. Katarzyny z Gręboszowa.
  • Data: 2016-11-21
    komentarze: 0
    Widok kościoła z Gręboszowa od strony zachodniej.
  • Data: 2016-11-21
    komentarze: 0
    Widok kościoła z Gręboszowa od strony południowo-wschodniej.