Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
  ID: 512745

Pałac Jelenin Dolny (ruina)

Schloss Hirschfeldau



Budowa
XVIII w.
Status
Istnieje częściowo
 
Pałac usytuowany jest na końcu wsi, w jej południowo-zachodniej części, przy trakcie Ko­żuchów-Żagań, nieopodal drogi prowadzącej do Jabłonowa. Podwórze gospodarcze odsu­nięte jest od pałacu w kierunku północnym. Od strony wschodniej otacza go park typu krajobrazowego.

Posiadłość Jelenin od średniowiecza stanowiła własność rodziny von Knobelsdorff i być może już wówczas istniała tam jakaś siedziba rycerska. W 1620 roku na czterdzieści lat do­bra przeszły w ręce rodziny von Nechern a następnie ...
Pałac usytuowany jest na końcu wsi, w jej południowo-zachodniej części, przy trakcie Ko­żuchów-Żagań, nieopodal drogi prowadzącej do Jabłonowa. Podwórze gospodarcze odsu­nięte jest od pałacu w kierunku północnym. Od strony wschodniej otacza go park typu krajobrazowego.

Posiadłość Jelenin od średniowiecza stanowiła własność rodziny von Knobelsdorff i być może już wówczas istniała tam jakaś siedziba rycerska. W 1620 roku na czterdzieści lat do­bra przeszły w ręce rodziny von Nechern a następnie weszły w skład dóbr klasztoru żagań­skich augustianów. W roku 1787 Jelenin kupił generał von Franckenberg, który najpraw­dopodobniej był inicjatorem budowy pałacu. Wzniósł go między 1787 a 1797 rokiem. Po jego śmierci, do 1805 roku, majątkiem zarządzała wdowa Maria Charlotta von Francken­berg. Kolejnymi właścicielami byli Henryk Gottlob von Franckenberg, Ernest von Kno­belsdorff, Jan Ludwik Bonte, po którym dziedziczyła córka. Jej syn Feliks rezydował tam do 1945 roku, kiedy to dobra zostały przejęte przez Skarb Państwa i zarządzane przez PGR. Obecnie pałac nadal jest własnością Skarbu Państwa w zarządzie AWRSP.

Obecnie pałac stanowi wpisaną w krajobraz ruinę. Mimo tego, z zachowanej bryły moż­liwe jest odczytanie jego pierwotnej formy. Jest dwukondygnacyjny, murowany, tynko­wany, pierwotnie zamknięty mansardowym dachem krytym dachówką ceramiczną kar­piówką, obecnie pozbawiony dachu. Osadzony na wysokim podpiwniczeniu – suterenie. Wszystkie elewacje otrzymały pasowe boniowanie pierwszej kondygnacji. Otwory okienne i drzwiowe parteru zwieńczone są kluczem a pierwszego piętra osadzone w prostokątnych, gładkich płycinach. Elewacja frontowa i ogrodowa zostały urozmaicone trójosiowymi i trójkondygnacyjnymi ryzalitami. Ryzalit fasady wieńczy w partii dachu trójkątny naczó­łek. Jedyna dekoracja fasady ogranicza się właściwie do ryzalitu, w którym trzy osie okien­ne i drzwiowe przedzielone zostały czterema płaskimi pilastrami o jońskich kapitelach. Partia nadokienna ostatniej kondygnacji ryzalitu otrzymała zdobienia w formie roślinnych girland i dekorowanych rozetą zworników okiennych. Nad tym wszystkim rozciąga się pas architrawu, nad którym rozpięty jest tympanon obwiedziony wystającym gzymsem i fry­zem kostkowym. W przyziemiu ryzalitu mieści się centralnie umieszczone wejście do wnę­trza – obecnie zamurowane, zamknięte łukiem odcinkowym. Nad wejściem umieszczono dekoracje w formie tryglifów.

Ryzalit elewacji ogrodowej posiada zakończenie o charakterze attyki o litej balustradzie. Nad otworem wejściowym zamkniętym łukiem odcinkowym zachowała się dekoracja w formie wstęg zawieszonych jak girlandy oraz tryglifów ozdobionych rozetkami. Pod oknami ostatniej kondygnacji ryzalitu widoczne są wąskie płyciny z motywem dekora­cji cekinowej.

Obecnie bardzo zubożona forma elewacji ze względu na ubytki tynków utrudnia jedno­znaczny opis architektoniczny ze względu na większościowy brak detalu. Jednakże porów­nując stan obecny z przekazem ikonograficznym, jakim jest widok pałacu z pracy A. Dunc­kera Die Ländliche Wohnzitze, Schlösser und Residenzen, można zauważyć, że powyższy opis nie odbiega zbytnio od formy, którą uwiecznił on w 2. poł. XIX wieku. Jedynie otwory okienne i drzwiowe ryzalitu posiadały zamknięcie łukiem odcinkowym, a w okulusie tym­panonu mieścił się zegar. Także nieco inaczej prezentują się głowice pilastrów. Bardziej zbli­żone są do wysokich głowic korynckich, niż do istniejących obecnie jońskich. Na dachu budynku widoczna jest ażurowa metalowa balustrada i najprawdopodobniej sygnaturka. Przed wejściem głównym do pałacu rozciągał się ukwiecony podjazd, z którego obecnie za­chowało się jedynie gruzowisko. W formie architektonicznej i zachowanym detalu elewa­cji pałacu można dopatrzyć się schyłkowej formy baroku, przemawiającej jedynie w girlan­dach i wachlarzowym ułożeniu schodów przy podjeździe do rezydencji. Pozostałe elemen­ty oscylują już w kierunku klasycyzmu.

Pałac założony został na planie kwadratu o trójtrakowym rozplanowaniu wnętrza. Piwnice przesklepione zostały krzyżowo i kolebkowo. Z analizy układu wnętrz wynika, że za wej­ściem głównym rozciągał się reprezentacyjny hall z rozlokowanymi wokół niego pomiesz­czeniami. Z hallu prowadziło zejście do piwnicy oraz dwubiegowe schody na piętro. Ze względu na stan zachowania pałacu nie ma możliwości opisu ani identyfikacji wystroju wnętrz, którego po prostu brak.
Opis zaczerpnięto ze strony Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1857-1883
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie (Dolnym) wybudowany pod koniec XVIII w. przez ...
  • Data: 1864-1865
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie Dolnym (A. Duncker)
  • Data: 1906
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie Dolnym.
  • Data: 1910-1915
    komentarze: 1
    Pocztówka z przedwojennego Jelenina. Na zdjęciach od góry widać ...
  • Data: 1927
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie Dolnym.
  • Data: 1927-1936
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie Dolnym na rysunku Elfriede Springer.
  • Data: 2009-01-28
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie.
  • Data: 2009-01-28
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie
  • Data: 2009-01-28
    komentarze: 0
    Pałac w Jeleninie
  • Data: 2015-07-17
    komentarze: 0
    Ruiny pałacu.
  • Data: 2015-07-17
    komentarze: 0
    Ruiny pałacu.
  • Data: 2015-07-17
    komentarze: 0
    Ruiny pałacu.
  • Data: 2020-06-28
    komentarze: 0
    Ruina pałacu w Jeleninie Dolnym