Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Bełchatów
Danuta B.: Ok.
ul. Kamieńska, Trzęsacz
heck: A po lewej - spory obiekt już powstał
Dom wczasowy Slavia (dawny), ul. Promenada Gwiazd, Międzyzdroje
Mmaciek: Dzięki!
Dom nr 21 (dawny), ul. Wolności, Szczytna
Termit: Tu jest bład całego obiektu bo to nie jest numer 21 tylko 19
Zdjęcia niezidentyfikowane (Szczytna), Szczytna
Hellrid: AB1927: Linke August, Fleischermstr. (na pewno Szczytna).
Radków
Hellrid: Zgodnie z mapą, dom strzelecki znajdował się powyżej budynku

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

krzych[k]
Tony
Paulus,
krzych[k]
Ireneusz1966
Ireneusz1966
Alistair
MacGyver_74
Hellrid
Rob G.
atom
Rob G.
Alistair
atom
atom
atom
atom
atom
atom
atom
LukaszGrzelik

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
Fabryka materiałów wybuchowych w Brożku Zasiekach / Sprengchemie Forst-Scheuno
Autor: gosc_nty°, Data dodania: 2008-05-07 14:54:04, Aktualizacja: 2022-06-29 12:43:08, Odsłon: 14006

Krótki opis historii fabryki Sprengchemie w Brożku na podstawie dostępnych źródeł .

Fabryka w Brożku, a dokładnie w Forst-Scheuno była własnością Deutsche Sprengchemie GmbH, Berlin przy W9 Linkstrasse 25, która posiadała 9 obiektów produkcyjnych: Klietz (Bismarck), Moschwig (Buche), Torgelow (See), Geretsrried (Tal), Oderberg (Damm), Kraiburg (Fichte), Forst Scheuno (Wald), Dreetz (Aue), Dannenwalde (Eiche).

Prace projektowe w Zasiekach rozpoczęto w 1938 r, a prace ziemno-betoniarskie rozpoczęły się jesienią 1939 r. a zakończono w 1941 r. Dla pokrycia zapotrzebowania na energię DSC zbudowano elektrownię wodną, stacje rozrządową z dwoma nastawniami i trzema torami kolejowymi. Obiekt o powierzchni 500-600 ha posiadał 72 km ulic betonowych, 38 km torów kolejowych i 60 km rur wodociągowych i zawiera ok 400 (ponoć dokładnie 394) bunkrów, a otaczał go 2,5 m płot. Łączna powierzchnia naziemnych i podziemnych budowli wynosiła 300 tys.  mkw. Bunkry powyżej terenu miały na 2-3 metry grube ściany betonowe, które znowu nasypywawane były gruntem grubości 3 m, na czym był mech i młode sosny, zasadzone celem lepszego maskowana. Budynki zagłębiono na 20 m w ziemię. Kotłownia, do której wjeżdżał cały pociąg, ma wysokość czteropiętrowego budynku, ale nad ziemią jest tylko jedna kondygnacja. W czasie nalotów kominy o teleskopowej budowie były chowane do wewnątrz, a para i spaliny rurami odprowadzane były do rzeki. Ściany bunkrów, ulice betonowe i linie kolejowe zostały pomalowane zielonym kolorem maskującym. Zakłady nie mogły być rozpoznane przez z powietrza. Zakład był podzielony na obszary produkcyjne ukryte w bunkrach: walcownie, suszarnie, pakowalnie, wytwórnię "makaronów", czyli waty strzelniczej (oryg - "Makkaronischneidereien"), nitrowniach (oryg. Nitrierunge). Były budowle socjalne, rampy załadunkowe, perony osobowe, ukryte magazyny paliwa. Produkowano w niej proch strzelniczy i NITROPEN. Dwa bliźniacze zakłady w Brożku wytwarzały go w ilości 1 600 ton miesięcznie. Pracujący tu w czasie wojny robotnicy mieli na nogach drewniane sandały podbite gumą. Posadzka była wyłożona ołowiem. Pomimo tego do szpitali w Żarach i Lubsku dowożono poparzone osoby, w wybuchach zatrudnieni często tracili kończyny. Początkowo pracowali tam Niemcy, ale potem dowożono przymusowych robotników. Do budowy fabryki oraz kombinatu koło Nowogrodu Bobrzańskiego ściągnięto około 25 tys. robotników przymusowych pochodzących z Belgii, Czech, Francji, Holandii, Jugosławii, Rosji, Słowacji, Ukrainy, Włoch i Polski. Oczywiście nie brakowało również ludności pochodzenia żydowskiego z obozów koncentracyjnych. Robotnicy znali tylko swoje stanowisko pracy (bunkier) i nikt nie wiedział jak duży był obiekt łącznie. Poruszanie było dozwolone tylko z legitymacja służbową.

22 lutego 1945 wybuchła stacja napełniająca 250 bomb lotniczych, zginęło 64 osoby, 200 było rannych. w promieniu 5 km wypadły wszystkie szyby w oknach. Produkcja trwała tu do ostatnich dni przed wkroczeniem Armii Czerwonej w lutym 1945 r. W pośpiechu Niemcy zdołali jedynie zdemontować tylko część najcenniejszych instalacji i wywieźć je w głąb Rzeszy. 28 lutego 1945 r. radzieckie oddziały wkroczyły na teren obiektów. Wielu robotników uciekło do Forst, Keune i innych miast. Po wyzwoleniu pozostała część wyposażenia stała się łupem zwycięzców. W 1946 r. zdemontowane urządzenia - przez wydzielone ekipy wojskowe i kolejarskie - zostały przewiezione m. in. do zakładów: Rokita Brzeg Dolny, Boruta Zgierz, Blachownia Kędzierzyn, a także do Poznania, Warszawy, Lublina i Zamościa. Zarządzeniem Dyrektora Naczelnego Centralnego Zarządu Przemysłu Chemicznego z dnia 28.01.1947 r. utworzono Centralne Biuro Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Chemicznego, przekształcone następnie w Centralę Zaopatrzenia Przemysłu Chemicznego. Ramy działania Centrali Przedsiębiorstwa Państwowego zgodnie z przepisami dekretu z 3.01.1947 r. o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 8, poz. 421) zostały ustalone zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu ( L.dz. DOIDO 140 z 07.05.1947 r.). Centrala stała się instytucją nadrzędną w stosunku do wszystkich jednostek zaopatrzeniowych zjednoczeń podległych CZPCH w Gliwicach. Z dniem 01.01.1948 r. Centrala Zaopatrzenia Przemysłu chemicznego stała się samodzielnym przedsiębiorstwem wyodrębnionym. Na mocy zarządzenia CZPCH z 13.12.1949 r. Centrala przyjęła od Nadodżańskich Zakładów Przemysłu Organicznego Zakład Demontażu Krzystkowice-Barść. Pewien dokument, zwany "Sprawozdaniem" i sporządzony 28 czerwca 1953 r. w czterech egzemplarzach, z których jeden przechowywany jest w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, wspomina o tzw. (...) Zakłady Demontażu Barść i podlegały Ministerstwu Przemysłu Chemicznego. I na zlecenie tego właśnie resortu 16. Batalion Saperów Wojska Polskiego skierowano w okolice Zasiek oraz do innego gigantycznego kombinatu chemicznego, koło Nowogrodu Bobrzańskiego nad Bobrem. Od 3 lutego do 20 czerwca 1953 roku saperzy niszczyli tam pozostałe materiały wybuchowe. Dopiero na przełomie 1960/1961 r. obszar został opuszczony przez wojsko i usunięto długi na 7 km płot. 

W dniu 15.05.2003 r. na terenie fabryki doszło do wybuchu bunkra, w wyniku którego zginęły dwie osoby. W dniu 27 kwietnia 2004 na doszło do wybuchu pozostałości materiałów wybuchowych w studzience kanalizacyjnej, w wyniku którego zginął mężczyzna. W maju 2007 na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze opracowano opinię mającą na celu określenie wartości zabytkowych obiektów i obszaru po dawnej fabryce zbrojeniowej w Zasiekach (wizja lokalna ok. 200 budowli) w związku z wnioskiem o planowanej likwidacji. Kilka z ponad trzystu bunkrów zaadoptowano na zakład przemysłowy zajmujący się obróbką elementów żeliwnych. Zakład daje pracę kilkudziesięciu ludziom zarówno z gminy Brody jak i okolicznych gmin. Niektóre pomniejsze obiekty, będące kiedyś suszarniami - magazynami, zaadoptowano na pieczarkarnie, a fragment na teren dla miłośników gier taktycznych - paintball.

Zdjęcie nr 1
Zdjęcie nr 2
Zdjęcie nr 3
Zdjęcie nr 4

1. Der Rüstungsbetrieb Dt. Sprengchemi, http://www.vimudeap.de/139_0168.html
2. Das verbotene Werk oder "Nie wieder Krieg" http://www.foxtrott-india.de/seiten/chroni/polen.htm
3. 1933-1945 Dynamit Aktiengesellschaft, vormals Alfred Nobel & Co. Troisdorf, und ihre Tochterfirmen http://www.floerken.de/tdfns/html/1939/1945%20dag_toechter.htm
4. Deutsche Sprengchemie Moschwig http://www.abenteuer-heimat.de/folie4/infos.php
5. Fabryka amunicji Zasieki (Brożek), http://gjpwz.eksploracja.org.pl/zasieki.html
6. Fabryka materiałów wybuchowych w Brożku (gm. Brody) jest ciągle niebezpieczna. Góry nitrogliceryny, http://www.zagan.com.pl/index.html?operation=100&nv_alp=0&nv_art=183&article_id=6980&category_id=1&PHPSESSID=72435406a5cbb3afc726aa45c7c9ecab
8. Fabryki w służbie śmierci, LESZEK ADAMCZEWSKI, Twój Tydzień Wielkopolski środa 11 stycznia 2006, http://przewodnik.iq.pl/tygodnik/nr01_98_s_01_07.pdf
9. DAG - Fabryka w lesie, 20 sierpień 2005, 12:21 http://www.nowogrodbobrz.pl/sport-i-turystyka/ciekawe-miejsca/98/
10. Miejscowości Gminy Brody http://www.brody.pl/UrzadGminy/index.php?solectwa
11. Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Zielonej Górze
data dodania: 14.03.2007 (data modyfikacji: 08-08-2007) http://www.kobidz.pl/app/site.php5/Show/1105.html
12.. Działania ratownicze podczas wybuchu bunkra w przedwojennej fabryce amunicji - Zasieki/Brożek 15-16. 05. 2003 r. http://www.straz.zary.pl/galeria/a2003/brozek/brozek.htm
13. Wybuch w studzience na terenie byłej fabryki amunicji w miejscowości Brożek - 27 kwietnia 2004 r. http://www.straz.zary.pl/galeria/a2004/brozek/brozek.htm
14. BROŻEK http://www.ziemialubuska.pl/1610,1577,,.html
15. Centralny Zarząd Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Chemicznego w Gliwicach http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=en&mode=show&zespoly_id=19840


/ / / /
/ / /
U.N. | 2008-05-07 17:33:34
Na temat tego obiektu istnieje film, którego fragment można obejrzeć pod
tadpole | 2008-05-08 13:46:14
Czy to takie dziwne, ze udzialy posiadal kapital amerykanski ? Nie zdziwilbym sie, ze udzialy mogl miec kapital polski czy francuski. Mamy ty doczynienia z KAPITALEM, ktory nie zna granic.
Danuta B. | 2009-12-10 19:58:39
Po słowach: Fragment planu fabryki w Brożku z jakiegoś opracowania niemieckiego brakuje tego planu.
Po słowach Pewien dokument, zwany „Sprawozdaniem” i sporządzony 28 czerwca 1953 r. w czterech egzemplarzach, z których jeden przechowywany jest w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie, wspomina o tzw. brakuje chyba tekstu.
Teren "gier taktycznych" to szkoła przetrwania dla młodych, morowo odzianych, łysych chłopaków. Dziwne wrażenie robi.
moose | 2022-06-29 12:44:04
Tekst poprawiłem gramatycznie, usunąłem niektóre niedokończone zdania.