Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Zdjęcia niezidentyfikowane (Wrocław), Wrocław
pavelo: Całkiem możliwe, że ten napis to Heringe. Byłoby dobrze, jakby tak jeszcze sprawdził kol. pietrzepawle w adressbuchach z 1911 lub 1912, czy faktycznie wcześniej też handlowano tam rybami. Jakoś ciężko mi znaleźć inne podobnie wyglądające skrzyżowanie...
Instalacja Paprykarz Szczeciński, ul. Wendy Apolinarego Tadeusza, Szczecin
MacGyver_74: Jeżeli chcesz przypomnieć sobie tamte wrażenia to polecam paprykarz z firmy Łosoś w Ustce. Zachowali oryginalne proporcje. :)
Miejska Szkoła Artystyczna I stopnia im. Konstantego Ryszarda Domagały, ul. Jana Pawła II, Mińsk Mazowiecki
Zdzisław K.: W Krakowie przed wejściem do baru "Vis a Vis" ustawiona jest ławeczka Piotra Skrzyneckiego.
Stacja kolejowa Warszawa Główna, ul. Kolejowa, Warszawa
MacGyver_74: Przeniosłem :)
Budynek nr 1-9, ul. Chachaja Władysława, Wrocław
Zdzisław K.: W tle osiedle Nowy Oporów.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

MacGyver_74
Sendu
Parsley
Sendu
Rob G.
Rob G.
MacGyver_74
MacGyver_74
Sendu
Sendu
Danuta B.
Danuta B.
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Danuta B.
Alistair
Zbigniew Waluś
Zbigniew Waluś
Danuta B.
Alistair
Danuta B.

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
KRZYŻE POKUTNE NA TERENIE MIASTA WAŁBRZYCHA
Autor: hs°, Data dodania: 2007-07-29 12:39:58, Aktualizacja: 2014-06-02 14:40:34, Odsłon: 7947

[tekst dotyczący istniejących krzyży opracowano z maluteńkimi zmianami wg Kroniki Wałbrzyskiej, reszta tekstu wg Sagen Waldenburger Umgebung i Durch Waldenburger Straßen] Pod koniec XIX w. w granicach obecnego miasta Wałbrzycha było sześć krzyży. Według Daumanna i Steina (1925 rok) na początku tego wieku było już tylko pięć krzyży pokutnych, dziś natomiast są tylko cztery. Jeden z nich-zlokalizowany na Białym Kamieniu uległ zniszczeniu podczas wojny lub w okresie bezpośrednio po niej. Cztery pozostałe krzyże znajdują się : w Lubiechowie-dwa, w Poniatowie i w Gaju po jednym.

Sühnekreuz I, Liebichau (Lubiechów) zobacz zdjęcia krzyża
W Wałbrzychu-Lubiechowie przy ulicy Wilczej 25, ale na gruntach ornych posesji numer 30, stoi na obecnej miedzy, a dawnej drodze wiejskiej,regularny (łaciński) krzyż pokutny z pełną aureolą,wykuty w średnioziarnistym zlepieńcu dolnokarbońskim (kulmowym), który buduje podłoże terenu. Na krzyżu brak jakichkolwiek znaków i napisów. Ponieważ ramiona krzyża są równoległe do dawnej drogi, przy której stoi,wydaje się, że jego ustawienie jest pierwotne.
Według informacji miejscowej ludności część obiektu tkwiąca w gruncie wynosi około 70 centymetrów. Ogólna zatem wysokość krzyża wynosi około 140-150 centymetrów. Długość ramienia wschodniego wynosi 20 centymetrów, zachodniego 27 centymetrów, a ich szerokość 23 i 20 centymetrów. przy grubości krzyża 26-27 centymetrów grubość aureoli wynosi 13 centymetrów.
Zatem kształt i rzeźba krzyża zdają się wskazywać na jego stosunkowo młody wiek, prawdopodobnie na początek wieku XVI. Obiekt jest pod dobrą opieką miejscowej ludności i ze względu na lokalizację nie zagraża mu zniszczenie.

Sühnekreuz II, Liebichau (Lubiechów) zobacz zdjęcia krzyża
Drugi z istniejących w Lubiechowie krzyży pokutnych znajduje się przy dawnej drodze z Lubiechowa do Książa i Świebodzic,biegnącej obok posesji przy ulicy Wilczej 25. Zlokalizowany jest na poboczu drogi u podnóża skarpy (stok pagórka) w odległości około 150 metrów od krzyża z aureolą.
Obiekt skryty jest w krzewie dzikiej róży i w pokrzywach. Jest to prosty wysoki krzyż o zaokrąglonych ramionach, ukierunkowanych na północ-południe, a właściwie w kierunku 35 st.,równolegle do drogi.
Rozpiętość ramion wynosi 86 centymetrów,długość ramino 26-28 centymetrów, a grubość 28-30 centymetów. Wykonany jest on ze średnioziarnistego zlepieńca karbonu dolnego (kulmu), którego odsłonięcie znajduje się w małym nieczynnym kamieniołomie w odległości około 30 metrów.

Sühnekreuz, Seitendorf (Poniatów) zobacz zdjęcia krzyża
Trzeci z zachowanych krzyży pokutnych w Wałbrzychu stoi obok ogrodzenia posesji nr 13 przy ulicy Świerkowej (dawna ulica Sergiusza Kirowa), w tzw. Poniatowie Nowym, na przełęczy między Lisim Kamieniem a Czarnuszką (obok Kolonii Trzech Róż).
Jest to prosty, masywny krzyż regularny,wykonany z miejscowego zlepieńca dolnokarbońskiego.Część nadziemna jest prawie symetryczna : 89 centymetrów wysokości i 92 centymetry rozpiętości ramino.Szerokość ramion wynosi około 30 centymetrów, a grubość 28 centymetrów. Ustawienie ramion,jak już zostało wcześniej powiedziane, jest wtórne.Uprzednie ukierunkowanie różniło się od obecnego o 90 st. i było równoległe do drogi biegnącej z Wałbrzycha do Poniatowa.
Północne ramię krzyża zostało w latach 70-tych utącone przez pracujący w polu ciągnik-obecnie jest ono połączone (spojone) z korpusem krzyża przy pomocy cementu i prętów. Przy przestawianiu krzyża zmieniono nie tylko jego ustawienie, ale też nieco głębiej wkopano go w ziemię-na głębokość około 75-80 centymetrów. Na krzyżu brak jakichkolwiek widocznych znaków rytych, co dowodzi,iż nie należy on do typu najstarszych.

Sühnekreuz, Stadtparksiedlung (Gaj) zobacz zdjęcia krzyża
Na terenie byłego Szpitala Dziecięcego (dawny Szpital nr 3) przy ulicy Stanisława Moniuszki 110 na osiedlu Gaj znajduje się czwarty z wałbrzyskich krzyży pokutnych. Przed laty, wskutek zagrożenia zniszczeniem podczas budowy transformatorowni i obiektów magazynowych, został z inicjatywy pracownika szpitala, P.A.Paciorkowskiego, przeniesiony na odległość około 6 metrów od pierwotnego miejsca i podobno ustawiony w pozycji poprzedniej.
Jego część nadziemna wynosi 113 centymetrów, a w ziemię jest wkopany rzekomo na głębokość około 1,2 metra. Kształt krzyża był łaciński, regularny,choć o bardzo krótkich ramionach, przy czym ramię zachodnie jest utrącone. Obiekt został wykonany z miejscowego zlepieńca górnokarbońskiego, którego pokłady odsłaniają się w pobliżu w przekopie drogi koło wiaduktu kolejowego. Struktura skały wykazuje wyraźne i gwałtowne przejście facjalne od piaskowca średnioziarnistego do zlepieńca. Skała ta jest mniej odporna i zwięzła od zlepieńców dolnokarbońskich i to zapewne było przyczyną, iż krzyż ma aż 86 centymetrów grubości.
Na stronie »piaskowcowej« krzyża (od północy) widnieją płytko wyryte litery "AR". Krój liter wskazuje na stosunkowo młody wiek napisu. Wydaje się, że obiekt ten jest najmłodszy wiekiem ze wszystkich krzyży po-kutnych w Wałbrzychu.

Sühnekreuz, Waldenburg (Śródmieście, nie istnieje)
Zaginiony (zniszczony) pod koniec XIX w. krzyż ten lokalizowany był na mapie Fürstlichen Pleßischen Grubenverwaltung z 1789 r. nieopodal dawnej kopalni Hermanschacht. Został on podobno znaleziony w małym stawie leżącym na granicy ówczesnego Wałbrzycha i Starego Zdroju przez mierniczego dokonującego pomiary na rzecz górnictwa. Krzyż ponoć był dużych rozmiarów i posiadał nieczytelne napisy.
Nie zaliczano go jednak do krzyży typowo pokutnych tj. stawianych na miejscu zbrodni. Krzyż po wydobyciu ze stawu przetransportowano na odległe o ponad 1.000 kroków miejsce. Od niego wzięła nazwę niedaleko znajdująca się Ob. ulica S. Kunickiego (Kreuzstraße) i leżąca przy jej południowym końcu gospoda »Zum Steinernen Kreuz«.

Sühnekreuz, Weißstein (Biały Kamień, nie istnieje)

Zdjęcie nr 1

Na Białym Kamieniu (przy ulicy gen. Władysława Andersa, w części górnej wsi-Oberdorf, obok rozebranego już kościoła ewangelickiego)-uległ zniszczeniu podczas wojny lub w okresie bezpośrednio po niej. Okolica w której znajdował się krzyż wcześniej była niezabudowana, były to błonia, pastwiska porośnięte trawą i krzewami, należały one do tzw. Dorfaue (Dorfanger). Z upływem czasu następowała powolna zabudowa i krzyż znalazł się na rogu budynku graniczącego z nieopodal położoną gospodą. Również jak w przypadku krzyża z ulicy S. Kunickiego stojąca obok gospoda nosiła nazwę »Zum Steinernen Kreuz«. Wg przekazu wioskowego pisarza (wpis z 1863 r.) krzyż ten stał na pamiątkę popełnionej tu zbrodni a popełnionej przez gospodarskiego syna na jego rówieśniku z sąsiedniego gospodarstwa. Przyczyną była miłość obu młodzieńców do pięknej córki miejscowego rzemieślnika.
Obdarzane przez obu konkurentów kosztownymi prezentami dziewczę nie było zdecydowane, którego z nich wybrać. W tej sytuacji doszło do umówionego przez obu przeciwników pojedynku a w efekcie do zabójstwa. Morderca (a może pojedynkowicz) został oskarżony i jako karę (czy główną, czy dodatkową tego pisarz nie podaje) wyznaczono mu postawienie krzyża na miejscu zabójstwa. A dziewczę, no cóż ... poproszona o ręka przez pozostałego przy życiu rywala odmówiła, tłumacząc, że nie może przecież wyjść za mordercę. Następnie opuściła wieś udając się w nieznane.


/ / / / 110 /
/ / / / 10 /
/ / / / /
moose | 2007-08-08 16:04:20
Gratuluję wiedzy i źródeł. Czy A. Scheer objął obszarem zainteresowania również wałbrzyskie krzyże pokutne?
teresa, teresa kozlowski | 2007-08-12 13:20:25
Dlaczego trzeba zaznaczac "miasto Walbrzych" ? Czyzby istniala wies tez o tej nazwie ?
moose | 2007-08-12 21:45:09
Pomijając ironię zawartą w drugim pytaniu odniosę się do meritum zawartym w pierwszej kwestii. Otóż jest to konsekwencja istnienia w Wałbrzychy do połowy lat 90-tych równolegle dwóch jednostek samorządowych szczebla powiatowego, tj. powiatu grodzkiego i ziemskiego - sytuacja charakterystyczna w dawnych miastach wojewódzkich. Powiat grodzki nazywano - ''powiatem Wałbrzych'', gmina miejska natomiast wyróżniała się określeniem ''miasto Wałbrzych''. Powiatu grodzkiego już nie ma - ''miasto Wałbrzych'' zostało w bieżącym użyciu. Warto też to zauważyć, że dziś wpisując w Hydralu przy Wałbrzychu - pokaż zdjęcia z tego powiatu mamy wyłącznie zdjęcia z Wałbrzycha, choć od razu powinny nam się pokazać miejscowości powiatu ziemskiego. Te zaś dopiero można odnaleźć klikając na "pokaż...." przy np. Szczawnie, czy Boguszowie. Jest to niezgodne ze stanem faktycznym, ale do przełknięcia dla stałych użytkowników. Regards, moose.
jacekq | 2007-08-13 17:18:30
Powiat grodzki Wałbrzych został połączony z ziemskim w 2002 roku. Na stronie został utrzymany podział na miasto i powiat i jeśli chcemy wyszukać miejscowości powiatu wałbrzyskiego, to musimy wybrać z listy powiatów "wałbrzyski".
Jacek_K | 2007-09-18 11:18:33
Krzyż pokutny na Białym Kamieniu był, może także na ulicy Piasta. Ja dysponuję kartką pocztową, na której jest krzyz pokutny. Pocztówka z ok. 1915r. Krzyż stał na ulicy Andersa obok gospody Zum Steinernen Kreuz - obecnie warsztaty MZB.
Jacek_K | 2007-09-19 18:03:40
Przed chwilą zamieściłem pocztówkę, na której bardzo ładnie widać krzyż pokutny na Białym Kamieniu.
moose | 2007-09-19 21:24:46
Proszę się wskanować w tenże, gdyż niewątpliwie jest to jak dotychczas jedyne jego odwzorowanie.
hs | 2007-09-20 20:20:25
Śliczne dzięki za serię białokamieńskich pocztówek, przepiękne. Tą z krzyżem podpiąłem pod artykuł. Jeszcze raz poczytałem i stwierdzam, że w niemieckich źródłach jest mowa o jednym krzyżu. Zmieniłem opis w oparciu o niemieckie źródła a ulicę podałem zgodnie z twoją uwagą
Jacek_K | 2007-09-20 23:30:35
Gratuluję wiedzy, pozazdrościć. W opisie do jednej z pocztówek z Białego Kamienia (mam ich w ok. 300) wspomniałem, że dysponuję książeczką wydaną w 50 rocznicę budowy Kościoła Ewangelickiego. Sporo tam historii oraz danych statystycznych. A i ciekawych fotografii też jest kilka. A moze i o krzyżu coś napisali? Niestety napisana jest w gotyku. Pozdrawiam.
heck | 2023-01-10 21:53:11 | edytowany: 2023-01-10 21:54:27
Tu ( strona 93 ) także kilka lokalizacji krzyży.