Jedlina Zdrój

Dawne nazwy miejscowości
Charlottenbrunn (ok 1743), Bad Charlottenbrunn (od ok. 1910)

Etymologia nazwy
Pierwotna nazwa Charlotten-brunn oznaczała tyle samo, co źródło Charlotty; wywodzi się od imienia założycielki uzdrowiska.

Kalendarium ważniejszych wydarzeń z historii miejscowości :

1697 – naturalnie wypływające z porfirowego podłoża źródło uznano za lecznicze. Ze względu na kwaśny, szczawianowy odczyn wody, źródło nazwano Sauerborn lub Tannhauser - Sauerbrunnen. Znajdowało się ono na terenie pastwisk, stanowiących własność Caspara Schala, kmiecia z Jedlinki. Początkowo z uzdrawiających właściwości wody korzystali tylko chorzy z okolicznych wsi. W związku z tym dla okolicznych przybyszów właściciel parceli założył przy źródle kram z wiktuałami a w 1723r. postawił tam dom mieszkalny Grundhof (Budynek wielokrotnie przekształcany, przetrwał do 1945 r., następnie został rozebrany. W miejscowej tradycji uznawany był za najstarszą budowlę w Jedlinie. Źródła ikonograficzne z ok. pot. XVIII w. umiejscawiają ją w południowo zachodniej części późniejszego Placu Zdrojowego. Lokalizację tą (u zbiegu obecnej Alei Niepodległości i Placu Zdrojowego) potwierdzają nowsze XX w. już przekazy kartograficzne. W 1926 r. Grundhof zaliczany był do najciekawszych hoteli w Jedlinie. Posiadał salon, salę bilardową, piwiarnię i winiarnię oraz wielki ogród z Kolonnadą.)
1723/1724 – parcela ze źródłem została wykupiona przez właścicieli dóbr w Jedlince. Wydarzenie to uznano jako historyczny moment założenia uzdrowiska w Jedlinie. Wokół źródła powstały pierwsze budynki, które dały początek obecnemu centrum uzdrowiska.
1726 – medyk Georg Jachmann ze Świdnicy jako pierwszy opracował opis składu mineralnego i właściwości leczniczych źródła. Kolejne charakterystyki wód wykonano w 1789r. (chemik Klaproth z Berlina), 1825 ( Carl Beinert, aptekarz i biolog ).
1738/1743 - kolonia i zarazem uzdrowisko, uzyskało prawa wsi targowej (Marktflecken) wraz z zezwoleniem rocznych i tygodniowych targów oraz przywileje dla mistrza łaziennego, piekarza, rzeźnika i szewca. Wkrótce w centrum kurortu pojawiły się kramy handlowe, uwidocznione ok. 1830 r. na grafice. Właścicielką zdroju była Charlotta Maximiliana, hrabina von Seher-Thoss, z domu von Piickler, wdowa po marszałku polnym, baronie Hansie Christophie, władająca majątkiem w Jedlince. Od jej imienia źródło a następnie utworzona przy źródle kolonia otrzymały nazwę Charlottenbrunn. Miejscowość jako część majątku pańskiego w Jedlince dzieliła z nim kolejne zmiany właścicieli do 3 ćwierci XIX w., to jest do czasu utworzenia gminy miejskiej.
Do 1746 r., Charlotta von Seher-Thoss poczyniła szereg inwestycji w Jedlinie, zyskując sobie miano założycielki kurortu. Z jej inicjatywy przy Placu Zdrojowym (dom nr 6), wzniesiono niewielki barokowy dwór (Schlossel,), pełniący funkcję pensjonatu dla rodziny właścicieli uzdrowiska (został on rozebrany po 1945 r.). W 1746 r. Charlotta von Seher-Thoss zrzekła się prawa do majątku na rzecz swojego syna, Johanna Augusta (zm. 1786 r.). Sama zmarła w 1770 r. w Oleśnicy. Zbudowano w tym czasie dom rozrywki, tzw. Grosse Haus, pawilon do gry w bilarda, traktiernię, bazar.
1743/1744-w czasie wojny prusko-autriackiej, której działania objęty najbliższe okolice, w Jedlinie przebywał cesarz Fryderyk II, nadzorujący ruchy wojsk. Jego kwatera znajdowała się w pałacu w Jedlince.
1748 - w sierpniu założono fundamenty pod budowę protestanckiego zboru. Nowej parafii podlegały wsie Jedlinka, Olszyniec, Jedlinka Górna (Blumenau), od 1758 r. Suliszów i od 1769 r. Glinica. Dokładne miejsce posadowienia kościoła nie jest znane. Wiadomo jedynie, że ta niewielka budowla o konstrukcji szkieletowej, stanęła w pobliżu dzisiejszego Placu Zdrojowego. Być może znajdowała się ona nieopodal nieco późniejszego, wykonanego również w konstrukcji szkieletowej (1751-1752) domu pastora, (obecnie szachulcowy budynek przy ul. Wałbrzyskiej l). Wieżę kościoła wzniesiono dopiero w 1814 r. z fundacji Marii Gróger z JeleniejGóry. ( Początki budowy XVIII w. świątyni nie są jednak jasne. Z 1899r. pochodzi informacja, że w 1748 r. w Jedlinie Zdroju byt bazar, który przekształcono na zbór, użytkowany do czasu wybudowania w 1863 r. nowego, murowanego kościoła ewangelickiego. Lokalizacja szachulcowej świątyni, może się zatem wiązać z budynkiem oznaczonym na późniejszych przekazach kartograficznych jako bazar. W tym miejscu, na obrzeżu promenady, jeszcze dziś widoczne są relikty fundamentów jakiejś budowli. Taka lokalizacja świątyni wydaje się prawdopodobna ze względu na sąsiedztwo dawnej pastorówki (szachulcowy dom, ul. Wałbrzyska l) a także położenie dawnego cmentarza ewangelickiego (ul. Warszawska, pomiędzy obecnymi domami 2 i 4. Mimo istnienia przekazów na temat dokładnej daty założenia fundamentów XVIII w. zboru ewangelickiego i wobec odmiennych na ten temat informacji płynących z różnych źródeł, sprawa budowy i lokalizacji świątyni pozostaje otwarta.
Do czasu oddania wspomnianego zboru do użytku, gmina ewangelicka korzystała m.in. z posług kościoła w Olszyńcu, przejętego od katolików i przebudowanego w 1546 r. Gdy w 1654 r. kościół w Olszyńcu przywrócono parafii katolickiej, przez pewien czas część ewangelików uczęszczała do kościoła Pokoju w Świdnicy a także do zboru w Głuszycy. Zebrania liturgiczne odbywały się również w przystosowanych do tego celu pomieszczeniach publicznych lub prywatnych, m. in. w latach 1724—1748 w tzw. Grosse Saale (świetlica dla kuracjuszy,) oraz w budynku zwanym Gartenhaus .
1751/1752 (lub 1773 r.) - budowa domu pastora (obecnie dom ul. Wałbrzyska l) oraz w 1754 r. założenie cmentarza ewangelickiego z fundacji majątku w Jedlince (teren ogrodu przy posesji, ul. Warszawska 2). W 1788 r. na terenie cmentarza postawiono kaplicę grobową dla rodziny von Seher-Thoss. Cmentarz został zlikwidowany na początku XX w. W jego miejscu już pod koniec XIX w. powstał park przy willi. W pobliżu tego cmentarza, przy rozwidleniu ulic Warszawskiej i Wałbrzyskiej zbudowano szkołę ewangelicką (około 1780 r.), która w XIX w. użytkowana była przez parafię jako dom wdów. Jako pensjonat Gartenhaus budowla ta przetrwała w ruinie do 1945 r. i następnie została rozebrana.
1755 - zniszczenie wielu gospodarstw i domów mieszkalnych w wyniku powodzi, spowodowanej oberwaniem chmury.
1762 - w czasie wojny siedmioletniej, cesarz Fryderyk II prowadzący inspekcję stanowiska ogniowego na wzgórzu Blockberg (nazwa od zbudowanego tam Blockhausu) zatrzymał się — jak głosi tradycja — w karczmie (obecnie dom przy ul. T. Chałubińskiego 5). Powstało tam z czasem osiedle Neu-Kretscham.
1764 i 1766 - ustanowiono targi sukiennicze w Jedlinie i Walimiu. Następstwem tego posunięcia był rozwój handlu płótnem lnianym i bawełnianym o początkowo lokalnym znaczeniu. W XIX w. handel płócienniczy z Jedliny osiągnął rynki europejskie a także kontynent afrykański i Amerykę.
1766/1767 - okres epidemii i głodu.
1770 - wobec zwiększającej się liczby parafian zbór protestancki został powiększony. W 1780 r. świątynię zaopatrzono w nowe organy a w 1817 r. wzniesiono nową wieżę, którą wyposażono w dzwon przeniesiony z kościoła Św. Krzyża w Świdnicy. Przeprowadzono także remont domu parafialnego.
1771- w Jedlinie Zdrój było 153 mieszkańców, z których najliczniejszą grupę stanowili rzemieślnicy różnych dziedzin wytwórczości. Była także grupa kilku tkaczy, dająca początek późniejszemu przemysłowi włókienniczemu oraz kupcy, karczmarze i in.
1785 - w Jedlinie było 7 leczniczych źródeł. Woda - jak opisuje Zimmermann - jest smaczna, klarowna i ma orzeźwiający zapach, jest lekko słona i gazowana. Wypływające pośrodku miejscowości źródła ujęte były w jeden strumień drewnianą rurą. Studnię omurowano kamiennymi płytami i zaopatrzono w pompę, za pomocą której do cysterny czerpano wodę przeznaczoną do picia i do leczniczych kąpieli.
Zdrój z wodą osłonięty był pawilonem, otoczonym kratą i zwieńczonym kopułą z wieżyczką. Na piętrze znajdowało się pomieszczenie z kominkiem, które służyło kuracjuszom jako schronienie przed deszczem.
1786 - zmarł ostatni spadkobierca majątku w Jedlince, Johann August, syn Charlotty von Seher-Thoss, założycielki uzdrowiska. Do końca XVIII w. i w l ćw. XIX w. majątkiem i uzdrowiskiem opiekowała się spokrewniona ze zmarłymi właścicielami, rodzina von Piickler. W okresie od ostatniej ćwierci XVIII w. do lat 20. XIX w. przekazy źródłowe odnotowują regres w działalności kurortu, po części spowodowany zapewne częstymi zmianami nabywców posiadłości.
1803 - dane statystyczne z tego czasu wskazują, iż Jedlina znana dotąd głównie z leczniczych źródeł, przekształcała się równocześnie w ośrodek górnictwa i tkactwa. Gdy w 1771 r. było tam 4 tkaczy i l górnik, to w 1803 r. miejscowość zamieszkiwało 28 gwarków, l sztygar oraz 21 tkaczy. Jeszcze w XIX w. liczba ta ulegnie wyraźnemu zwiększeniu.
1807 - w czasie wojen napoleońskich miała miejsce bitwa pod Walimiem. Przemieszczające się i kwaterujące w Jedlinie wojska wirtemberskie i francuskie, poczyniły liczne zniszczenia.
1811 - W czasie jarmarku zielonoświątkowego niemal doszczętnie spłonął hotel Deutsche Haus (Plac Zdrojowy 9), którego właścicielem był niejaki Menzlow.
1813 - W ramach kampanii wyzwoleńczej wojny napoleońskiej, na terenie uzdrowiska stacjonował korpus straży strzeleckiej. Główna strażnica mieściła się w Domu Zdrojowym, późniejszej aptece (Plac Zdrojowy 6, budynek rozebrano po 1945 r.).
1823 - Dom zdrojowy, zbudowany ok. poł. XVIII w. dla rodziny von Seher-Thoss, nabył geolog, biolog i aptekarz, od ok. 1850 r. inspektor uzdrowiska, Cari Beinert (zm. 1868 r). W budynku tym zamieszkał oraz urządził on aptekę i winiarnię dla gości zdroju. Działalność Beinerta, zmierzająca do uatrakcyjnienia uzdrowiska i zainteresowania nim kuracjuszy, zapoczątkowała ponowny rozkwit kurortu. Beinert wykupił część terenów leśnych w Jedlinie, które w późniejszych latach zaadaptował do użytku kuracjuszy, jako miejsce rekreacji i wypoczynku.
1829 - Powódź zniszczyła wszystkie mosty i drogi. Woda zniosła dom straży miejskiej. W tym samym miejscu w 1837 r. zbudowano szkołę ewangelicką.
1830 - Z tego roku pochodzi kolejny opis budynku ujęcia źródła Charlotty, świadczący o
jego przekształceniach. Byt to ośmioboczny, wykonany z kamiennych ciosów pawilon z napisem na dachu Sub umbra altissimi. Woda źródlana zbierana była do cysterny, znajdującej się w Borsenhaus (dom kupiecki), skąd pompą przez rynnę doprowadzano ją do kadzi i kotłów, znajdujących się w Domu Zdrojowym (Pl. Zdrojowy l). Oprócz kuracji pitnej źródło wykorzystywano do kąpieli leczniczych, które odbywały się w tym samym Domu Zdrojowym z użyciem drewnianych wanien umieszczonych w 18 kabinach. Wodę mineralną do celów spożywczych używali także mieszkańcy Jedliny i okolic.
1836/1837 - gruntowna przebudowa Domu Zdrojowego.
1837- po wielu poszukiwaniach, aptekarz Dr Beinert w czasie trwania przebudowy Dom Zdrojowego odkrył przy budynku nowe źródło, któremu nadano nazwę Elisenquelle. Jeszcze w tym samym roku doprowadzono wody źródła do piwnic Domu Zdrojowego. W ostatniej ćwierci XIX w. otrzymało ono nazwę Theresienquelle. (Nazwę utworzono ok.1864 r. od imienia żony właściciela uzdrowiska Teresy Krister). W 1837 r. oprócz źródła Charlotty i Elizy eksploatowano jeszcze dwa inne, zwane Woyrschquelle i Tirquelle. Dwa ostatnie używano wyłącznie do kąpieli leczniczych.
W tym samym roku z inicjatywy ówczesnego właściciela uzdrowiska, Benjamina Rothenbacha z Wrocławia, przebudowano XVIII-w. źródło Charlotty.
W Jedlinie w 1837 r. stosowano na szerszą skalę kurację mleczną, wprowadzoną przez specjalistę w tej dziedzinie, niejakiego Mansera z Appenzell w Szwajcarii. W majątku pańskim w Jedlince, gdzie hodowano około 100 kóz, przygotowywał on dwa razy dziennie serwatkę i żętycę z mleka koziego. Ubrany w strój narodowy, Szwajcar rozprowadzał produkt bezpośrednio przy promenadzie, bądź w pawilonie źródła Charlotty. Część zamówionego, mlecznego specyfiku umieszczona była w specjalnych butelkach, oznaczonych nazwiskami kuracjuszy. Niektórzy goście pili także ośle mleko. Zalecano, aby kurację mleczną stosować dwa razy dziennie przez 2 do 4 godzin od godz. 6 rano i od 16-tej. W trakcie tych kuracji przebywano najczęściej na ocienionym kasztanami Placu Zdrojowym, obok źródła lub w połączonym z źródłem pomieszczeniu, zwanym Colonnada. Czas kuracji umilały koncerty kapeli, muzykującej w specjalnym pawilonie, położonym przy promenadzie.
1840 - Karl Beinert wykupił graniczącą z jego posesją (Pl. Zdrojowy 6) parcelę, gdzie na stoku wzgórza urządził terrasy i tereny spacerowe z ławkami, tzw. Chamissohohe lub Chamisso Platz. Nazwa miejsca upamiętniała nazwisko goszczącego w Jedlinie w latach 30-tych XIX w. poety i pisarza Chamisso - Teren spacerowy znany byt również z dobrego widoku w kierunku centrum uzdrowiska.
1845 - Jedlina Zdrój wzmiankowana jako miasteczko uzdrowiskowe i rzemieślnicze z 4 jarmarkami rocznie. Wiodącą dziedziną przemysłu było tkactwo. W domach tkaczy funkcjonowało 35 krosien do tkania lnu. Rzemieślników wszystkich dziedzin wytwórczości było 77, ponadto 18 kupców i handlarzy, l lekarz uzdrowiskowy. Poza terenem zasiedlonym w Jedlinie działały 3 kamieniołomy ze złożami piaskowca oraz kopalnie węgla: Karl Gustaw i Karl Christian. Centrum uzdrowiska stanowił Plac Zdrojowy, ocieniony 4 starymi kasztanami i aleja (Brunnenallee) z ławkami. Naturalnymi kompleksami spacerowymi były: Doringsche Naturpark przy lasku brzozowym, usytuowany na stoku Góry Rzepisko , Beinertshohe (w północnym zbiegu obecnych ulic Warszawskiej i Wałbrzyskiej), wzgórze Blockberg (nad skrzyżowaniem ulic Chojnowskiej i Piastowskiej).
1848 - założono policję miejską, której zadaniem była ochrona bezpieczeństwa miasta. W niedługim czasie powstało bractwo strzeleckie.
Około poł. XIX w. - z inicjatywy i fundacji kupca Teodora Duringa założono park (ok. 10 ha) z placem zabaw i stawem. Znajdował się on na tyłach zespołu willowo- ogrodowego przy obecnej ul. Warszawskiej 2. Już jako park zdrojowy został powiększony w 3 ćw. XIX w. z inicjatywy i fundacji właściciela dóbr w Jedlince i Jedlinie Zdroju, Engelsa. Ścieżkami spacerowymi powiązano wówczas park zdrojowy z zalesionym stokiem góry Rzepisko. W roku 1899 powierzchnia parku wynosiła 28 ha. Znajdowały się tam takie urządzenia, jak fontanna, staw, pomnik bohaterów wojny, punkty widokowe.
1848/1849 - na wykupionym w 1823 r. od wolnych kmieci, zalesionym wzgórzu, aptekarz i biolog Karol Beinert (zm. 1868 r.) urządził dla kuracjuszy teren parkowo-rekreacyjny, zwany Karlshain. Na wykarczowanych fragmentach lasu wprowadzono aklimatyzowane drzewa liściaste i iglaste oraz założono aleje. Miejsca te ozdobiono rzeźbami, pomnikami, altaną, ławkami.Urządzone w ten sposób części Lasku Karola oraz punkty widokowe nosiły nazwy
pochodzące od nazwisk postaci historycznych lub współczesnych Beinertowi osobistości życia publicznego. Na wzniesieniu Ludwigshohe w 1848 r. wystawiono obelisk (Beinertdenkmal), upamiętniający zasługi Beinerta. W następnych latach postawiono pawilon koncertowy z ławkami i stołami oraz wprowadzono geologiczne i botaniczne osobliwości, jak skamieniały pień drzewa, kwarcowy głaz i oznaczono grupę drzew pomnikowych. Ok. poł. XIX w. staraniem Beinerta w parku leśnym wzniesiono niewielką gospodę, tzw.
Szwajcarkę , oferującą przyjezdnym pokoje gościnne i leczniczą kurację mleczną (obecnie jest to częściowo przebudowany dom, ul. Poznańska 17). Rysunkowy plan parku leśnego Karlshain oraz okolicznych terenów wykonał ok. poł XIX w. wraz z legendą Ernest Schober . Na terenie parku w 1893r. stanął nowy obelisk poświęcony fundatorowi założenia, Beinertowi.
1852 - oprócz takich urządzeń centrum zdroju, jak Dom Zdrojowy (Badehaus), pawilon (Brunnenhaus) z ujęciem źródła Charlotty, źródło Elisenquelle, apteka z winiarnią i restauracją, wzmiankowany jest także budynek Gallerie, do którego należała tzw. traktiernia (Tracteur). Już w tym czasie w pobliżu Jedliny Zdroju przebiegała linia kolejowa. Przeprowadzono również regulację dwu szos: drogę zachodnią, prowadzącą do Wałbrzycha (obecna ul. Wałbrzyska) i drogę, prowadzącą w kierunku południowym przez Jedlinkę i Głuszycę do Broumowa w Czechach (ul. Piastowska i Noworudzka).
1856 - pochodzący z tego roku opis urządzeń zdrojowych, świadczy o ich kolejnej modernizacji. Woda z pawilonu źródeł była doprowadzana przy pomocy pomp do laboratorium na parterze Domu Zdrojowego. W laboratorium zbierano ją w dwóch cysternach; jedna zawierała wodę Charlotty, druga Elizy. Z tych zbiorników przez metalowe rury płynęła dwoma ujęciami woda zimna i ciepła, ta druga podgrzewana maszyną parową. Wodociąg dostarczał wodę do gabinentu kąpielowego z 12 cynkowymi wannami oraz zaopatrywał osobne pomieszczenie z natryskiem. Górna kondygnacja Domu Zdrojowego miała 9 pokoi, natomiast na drugim piętrze urządzono pokój wypoczynkowy dla kuracjuszy.
1857 - w Jedlinie przebywał cesarz Fryderyk Wilhelm w towarzystwie generała von Moltke.
1859 - z icjatywy Beinerta założono aleję lipową, prowadzącą do leśnego parku Karlshain. Zapewne chodzi tu o aleję przy obecnej ulicy H. Sienkiewicza (Beinert Allee)
1861 - uzdrowisko, jako część majątku Jedlinka zakupił Cari Krister, śląski przemysłowiec z Wałbrzycha, założyciel fabryki porcelany w Wałbrzychu. Wykupił on również odłączone od majątku części Jedliny Zdroju, m.in. urządzone wcześniej przez Karola Beinerta tereny rekreacyjne. W krótkim okresie władania kurortem Krister dokonał modernizacji i rozbudowy uzdrowiska. Z jego też inicjatywy w 1863 r. gruntownie przebudowany i powiększony został Dom Zdrojowy . Przy promenadzie zbudowano także nową halę spacerową i pawilon muzyczny, przebudowano pawilon z źródłem Chorhttenquelle oraz zmodernizowane zostały tereny rekreacyjne Zdroju. Zabudowę uzdrowiska w formie nadanej mu w ramach wspomnianych przekształceń, ukazują późniejsze pocztówki z początku XX w. Po śmierci Kristera w 1864 r. dobra w kurorcie zarządzane były przez jego rodzinę do 1880 r. Okres ten (od 1864 do 1880 r) charakteryzuje stagnacja w działalności inwestycyjnej uzdrowiska.
1861 - przy ul. Piastowskiej, z fundacji Karla Kristera zakupiona została parcela pod budowę murowanego kościoła ewangelickiego z cmentarzem. Planowano także budowę domu parafialnego i szkoły. Fundator zastrzegł sobie wydzielenie na cmentarzu miejsca pod budowę rodzinnej kaplicy grobowej. Budowę kościoła ukończono w 1863 r.
1866 - w czasie wojny austriacko-pruskiej w uzdrowisku kwaterowało dowództwo wojsk pruskich. Siedzibą główną dowództwa był pałac w Jedlince i Dom Zdrojowy w Jedlinie Zdroju. Główna strażnica wojskowa mieściła się w starym budynku szkoły przy promenadzie. W hali spacerowej (Colonnada) urządzono punkt zaprowiantowania a w tzw. Doringsche Saale, szpital polowy. W hotelach Preussische Krone (nieistniejący, znajdował się przy ul. Chojnowskiej) i Friedenshoffhung (usytuowany był w miejscu, gdzie obecnie jest dom ul. Piastowska 28) założono punkty alarmowe. 14 lipca z kwatery w Książu przybył na inspekcję wojskową król Fryderyk Wilhelm.
1866 - zbudowano szkołę dla dzieci wyznania katolickiego. W 1877 r. uczęszczało do niej 101 dzieci z Jedliny i okolic. W 1878 i 1888 r. budynek powiększono.
1874 - założenie Alei O. Bismarcka (obecnie Aleja Niepodległości) z pomnikiem Bismarcka oraz pomnikiem wojennym, wykonanym przez rzeźbiarza Niggl'a z Wrocławia. Aleja miała długość ok. 410 m.
1876/1880 - budowa linii kolejowej Wałbrzych-Kłodzko z 3 tunelami i 5 wiaduktami. Do prac zaangażowano robotników sprowadzonych z Włoch. Uroczyste otwarcie linii i dworca odbyło się 16.08.1880 r.
1883/1884 - zaniedbane uzdrowisko wykupione zostało od ówczesnego właściciela posiadłości w Jedlince, Artura von Klitzinga przez założoną w 3 ćwierci XIX w. gminę Jedlina Zdrój. Pod patronatem naczelnika gminy i inspektora zdroju Wilhelma Loose, kurort w ciągu kilku lat podźwignięto z upadku.
1894 - regulacja granic Jedliny Zdroju. Należący dotąd do gminy Jedlinka teren na północ od torów kolejowych (obecnie południowy odcinek ul. Piastowskiej) przyłączono do gminy Jedlina Zdrój.
1899 - w Jedlinie działała spedycja pocztowa z telegrafem. Około 1900 r. gmina władała już niemal całym obszarem Jedliny Zdroju. Zapoczątkowało to okres modernizacji i rozbudowy uzdrowiska. Udrożniono zanieczyszczone piaskiem źródła wód leczniczych. Uruchomiono łaźnie z wodą mineralną, przeznaczone zarówno dla przyjezdnych, jak i dla mieszkańców miasteczka. Skanalizowano przepływający przez Jedlinę potok. Wydzielono chodniki dla pieszych, które wyłożone zostały płytami kamiennymi. Przebudowano i powiększono Szwajcarkę (ul Poznańska 17) w parku leśnym Karishain.
1901 - na skwerku położonym przed kościołem ewangelickim stanął pomnik zwycięstwa wykonany przez Niggla, rzeźbiarza z Wrocławia.
1902/1903 - do wszystkich domów doprowadzono instalacje wodociągowe z naturalnie gazowaną wodą mineralną, pochodzącą z miejscowych źródeł. Ukończono wykładanie nawierzchni głównych ulic kamiennymi płytami. Drogi i ulice otrzymały oświetlenie gazowe, natomiast w budynkach uzdrowiskowych założono oświetlenie elektryczne. W parku zdrojowym urządzone zostały boiska do tenisa i krykieta oraz plac zabaw dla dzieci. W mieście funkcjonowało blisko 60 hoteli, zajazdów i domów gościnnych.
1902 - pierwszego czerwca rozpoczęto budowę linii kolejowej Weistritzthalbahn, prowadzącej do Świdnicy.
1903 - budowa nowej szkoły katolickiej z dwiema klasami i mieszkaniem dla nauczyciela.
1904 - pierwszego grudnia otwarto dworzec (obecnie nieczynny dworzec Jedlinka Dolna) i linię kolejową tzw. Weistritzthalbahn. Dworzec był końcową stacją trasy kolejowej z Wrocławia przez Sobótkę, Świdnicę do Jedliny Zdroju.
1904 - w pobliżu zespołu kościoła ewangelickiego, pomiędzy lasem a katolickim cmentarzem zbudowano tymczasowy kościół katolicki, funkcjonujący do 1914 r.
1926 - większość budynków mieszkalnych wyposażona była w oświetlenie elektryczne, w pozostałych używano jeszcze oświetlenia gazowego. W najbliższym czasie planowano założenie kanalizacji.
1932/1934 - budowa katolickiego kościoła p.w. Św. Trójcy przy ul. Piastowskiej, wg projektu i pod nadzorem architekta Alfonsa Weigera z Wałbrzycha, przy współudziale malarza Paula Meyera-Speera z Hofheim-Taunus. Ozdobne, barwione i trawione szkło okien z cytatami biblijnymi i przedstawieniami figuralnymi wykonane zostało przez artystę Richarda Siissmutha z Pieńska.
1934/1936 - gruntowna przebudowa głównych urządzeń uzdrowiska, m.in. hali spacerowej, pijalni wody mineralnej. Domu Zdrojowego. Z funduszy społecznych i przy czynnym udziale mieszkańców miasteczka zbudowano kąpielisko przy ul. Chojnowskiej.
1937- Jedlina Zdrój była znanym na Śląsku uzdrowiskiem z szeroką działalnością kulturalną i rozrywkową, m.in. koncertami orkiestr i chórów, festynami leśnymi, turniejami tanecznymi. Większość spektakli odbywała się w leśnym parku Karlshain, gdzie w 1934 r. założono scenę.
1939 - w uzdrowisku funkcjonowało źródło Theresien-Quelle (dawniej zwane Charlotten Quelle) oraz odkryte w 1928 r. Neue Quelle. Oba źródła znajdowały się we wspólnym pawilonie, umiejscowionym pośrodku Placu Zdrojowego. W uzdrowisku działały hotele: Deutsches Haus (ob. Plac Zdrojowy 9), Grundhof (nieistniejący), Parkhotel (Plac Zdrojowy), Schiitzenhaus (ul. Piastowska 16), Weisses Lamm (ul. Chojnowska), Preussische Krone (nieistniejący, ul. Chojnowska) oraz kilkadziesiąt domów gościnnych dla kuracjuszy.
Po 1945 r. zaniechano eksploatacji wód mineralnych. Miasto straciło status uzdrowiska.
1962 - Jedlinę Zdrój włączono do zespołu uzdrowisk w Szczawnie-Zdroju, skąd sprowadzane są wody lecznicze do kąpieli i inhalacji.

Kalendarium zaczerpnięte z książki " Jedlina Zdrój studium historyczno - urbanistyczne" Bożeny Adamskiej.