Graniczny, najwyższy (1423 m npm. na poziomie gruntu - pomiary AGH lipiec 2020 r., 1427 m npm. liczone w najwyższym punkcie gruzu skalnego ze zniszczonej wieży widokowej, już nieaktualne) szczyt Sudetów Wschodnich w Masywie Śnieżnika. Śnieżnik jest trzecią najwyższą górą Czech.
Śnieżnik jest rozrogiem - zwornikiem aż sześciu grzbietów:
- grzbietu północnego ze Żmijowcem, Rudką, Janowcem i Krzyżnikiem, Czarną Górą i Krowiarkami,
- północno-wschodniego ramienia góry Stromej (1166 m n.p.m.) i Młyńska (991 m n.p.m.),
- wschodniego grzbietu granicznego schodzącego do Przełęczy Płoszczyna,
- południowego grzbietu Sušiny i Podbělki, położonego w całości w Czechach,
- południowo-zachodniego grzbietu granicznego, z Małym Śnieżnikiem i Trójmorskim Wierchem,
- zachodniego ramienia Średniaka (1210 m n.p.m.).
Śnieżnik leży na europejskim dziale wodnym mórz Czarnego i Bałtyckiego. Przebieg działu pokrywa się w obrębie szczytu z przebiegiem granicy państwowej – potoki polskiej strony spływają do Bałtyku, czeskiej – do Morza Czarnego. Historycznie znajdowała się tu granica Czech, Moraw i Śląska (przypomina o tym kamień trzech granic).
Śnieżnik zbudowany jest ze skał metamorficznych. Wschodnia część góry jest zbudowana z lokalnych odmian gnejsów, zwanych śnieżnickimi i gierałtowskimi. Zachodnią część tworzą metamorficzne łupki łyszczykowe. Występują tu na strefie kontaktowej soczewy marmurów, jak również łupków łyszczykowych z granatami, łupków kwarcowych, łupków grafitowych, amfibolitów, serpentynitów i eklogitów. Skały te należą do metamorfiku Lądka i Śnieżnika. Na stokach Śnieżnika występują rumowiska skalne, powstałe w czasie plejstocenu w klimacie peryglacjalnym - pozostałości poglacjalne. Z tego samego okresu pochodzi nisza niwalna w południowym zboczu. W zagłębieniu tym, ok. 200 m od szczytu, bierze początek Morawa, jedna z większych rzek Czech i największa rzeka Moraw. Świat przyrodniczy jest najbogatszy w całych Sudetach, występują tu czytelnie zaznaczone piętra roślinności z najbardziej cennymi - łąkami górskimi powyżej 1250 m, gdzie występują liczne gatunki roślin rzadkich. Już w 1938 r. ustanowiono na Śnieżniku rezerwat przyrody, odtworzony w 1965 r. jako ścisły, obejmujący partię szczytową powyżej 1150 m npm., o pow. 192 ha. W roku 1977 utworzono Rezerwat przyrody Jaskinia Niedźwiedzia, a w 1981 Śnieżnicki Park Krajobrazowy, obejmujący Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie i Góry Złote. Cała czeska część góry należy do Parku Narodowego Králický Sněžník, który został ustanowiony w 1990 roku - powierzchnia 1694,67 ha.
Śnieżnik musiał być znany turystom już pod koniec XVIII wieku – z tego okresu pochodzą pierwsze utrwalone informacje (panoramy i wzmianki pisane). W 1809 r. istniała pod szczytem zbudowana przez hr. Magnisa obora i szałasy pasterskie Prawdziwy rozkwit turystyki rozpoczął się po 1838 roku, kiedy Śnieżnik i jego okolice stały się własnością królewny Marianny Orańskiej. Szczyt stał się modnym celem wędrówek – podziwiano na nim wschody i zachody słońca. W 1871 roku na zlecenie księżnej zbudowano na Hali pod Śnieżnikiem schronisko (szwajcarkę), które stoi do dziś. W latach 1895–1899 zbudowano na szczycie kamienną wieżę widokową w kształcie cylindrycznej baszty. Wzniesiona została z inicjatywy Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego (GGV) i miała służyć podniesieniu atrakcyjności wycieczek na szczyt. Potężna konstrukcja, nawiązująca do modnego wówczas romantycznego stylu naśladującego średniowiecze, miała 6 kondygnacji i wysokość 33,5 m. Nadano jej imię cesarza Wilhelma I i dobudowano budynek mieszczący małe schronisko. W 1912 roku po czeskiej (wówczas austro-węgierskiej) stronie, w pobliżu źródeł Morawy, Związek Górski Morawsko-Śląski (MSSGV) oddał do użytku kolejne schronisko – Schronisko księcia Liechtensteina na Śnieżniku (Fürst Johann Liechtenstein Schutzhaus). Po II wojnie światowej infrastruktura turystyczna zaczęła podupadać. W 1971 roku rozebrano czeskie schronisko (do dziś widoczne są fundamenty), a 11 października 1973 roku wysadzono w powietrze solidną, wbrew opiniom o złym stanie technicznym, lecz zaniedbaną wieżę widokową. Jej resztki przez wiele lat tworzyły kulminację na kopule szczytowej, która miała wpływ na różne odczyty wysokości góry (ostatecznie ustalono w 2020 r., że wysokość Śnieżnika to 1423 m). Od połowy lat 90. XX w. do 21 grudnia 2007 r. funkcjonowało na szczycie piesze przejście graniczne Śnieżnik – Vrchol Kralického Snežníku.
W latach 2020-2022 zbudowano na Śnieżniku po polskiej stronie nową wieżę widokową. Uroczyste otwarcie wieży miało miejsce 26 września 2022 r. o g. 12. Godzinę później wieża była już dostępna dla turystów.
(moose)
/
