MENU
ZNACZNIKI
Szkic sytuacyjny z czasów budowy nowego kościoła katolickiego, wykonany przez mistrza murarskiego Matthiasa. Kopia ze zbiorów pana Tadeusza Łazowskiego.

Dodał: SyG° - Data: 2013-04-29 22:42:03 - Odsłon: 5362
09 stycznia 1872

Data: 2013:04:29 22:01:45  


Piersze informacje o kościele w Bielawie pochodzą z 1288 r. Był to niewielki obiekt w stylu gotyckim, który przetrwał do 1864 r. po czym ze względu na stan techniczny (groził niekontrolowanym zawaleniem), został rozebrany. Od 1530 r. do 9 marca 1654 był kościołem ewangelickim. Obecny kościół został zbudowany w latach 1868-1876, wg projektu i pod osobistym nadzorem Alexisa Langera z Wrocławia , w stylu neogotyckim. Uroczyste położenie kamienia węgielnego nastąpiło 14.04.1868 r. a zakończenie budowy w dniu 15.11.1876 r. Murowany, halowy na planie krzyża , z wieżą od frontu. Wieża o wysokości 101 m była do niedawna trzecią, tej wielkości w Polsce (teraz pozycja 7). Był remontowany w latach 1961-1966 i 1976. We wnętrzu kościoła zachowało się pierwotne wyposażenie z okresu budowy i kilka elementów (kamienne epitafia nagrobne) ze starego kościoła. Więcej Uzupełnił i poprawił /SyG/.

  • /foto/14/14068m.jpg
    1860 - 1866
  • /foto/441/441317m.jpg
    1865
  • /foto/441/441319m.jpg
    1865
  • /foto/60/60082m.jpg
    1892 - 1899
  • /foto/5937/5937274m.jpg
    1895 - 1899
  • /foto/5876/5876461m.jpg
    1899
  • /foto/7818/7818189m.jpg
    1900
  • /foto/156/156669m.jpg
    1900 - 1906
  • /foto/56/56579m.jpg
    1900 - 1940
  • /foto/4564/4564875m.jpg
    1901 - 1930
  • /foto/8715/8715367m.jpg
    1902
  • /foto/4838/4838640m.jpg
    1902 - 1914
  • /foto/3236/3236635m.jpg
    1904
  • /foto/6299/6299116m.jpg
    1905 - 1915
  • /foto/6328/6328534m.jpg
    1906
  • /foto/5581/5581350m.jpg
    1907 - 1914
  • /foto/4126/4126473m.jpg
    1907 - 1920
  • /foto/4451/4451879m.jpg
    1908
  • /foto/445/445523m.jpg
    1910
  • /foto/8724/8724005m.jpg
    1911
  • /foto/4446/4446576m.jpg
    1920 - 1930
  • /foto/7746/7746833m.jpg
    1925 - 1935
  • /foto/13/13981m.jpg
    1929
  • /foto/14/14025m.jpg
    1940
  • /foto/439/439726m.jpg
    1946
  • /foto/3892/3892659m.jpg
    1960 - 1975
  • /foto/6020/6020178m.jpg
    1964
  • /foto/313/313489m.jpg
    1984 - 1988
  • /foto/4238/4238321m.jpg
    1990 - 1995
  • /foto/84/84212m.jpg
    1997
  • /foto/17/17938m.jpg
    2004
  • /foto/61/61387m.jpg
    2005
  • /foto/61/61388m.jpg
    2005
  • /foto/61/61389m.jpg
    2005
  • /foto/100/100752m.jpg
    2006
  • /foto/175/175388m.jpg
    2007
  • /foto/445/445341m.jpg
    2007
  • /foto/450/450905m.jpg
    2007
  • /foto/188/188922m.jpg
    2007
  • /foto/445/445110m.jpg
    2008
  • /foto/3594/3594835m.jpg
    2008
  • /foto/232/232543m.jpg
    2008
  • /foto/297/297541m.jpg
    2009
  • /foto/440/440631m.jpg
    2009
  • /foto/3419/3419199m.jpg
    2011
  • /foto/5494/5494698m.jpg
    2011
  • /foto/6925/6925475m.jpg
    2011
  • /foto/3710/3710901m.jpg
    2013
  • /foto/4472/4472772m.jpg
    2013
  • /foto/4184/4184637m.jpg
    2013
  • /foto/4562/4562521m.jpg
    2014
  • /foto/4562/4562538m.jpg
    2014
  • /foto/4564/4564835m.jpg
    2014
  • /foto/4574/4574295m.jpg
    2014
  • /foto/4574/4574300m.jpg
    2014
  • /foto/4671/4671544m.jpg
    2014
  • /foto/4671/4671870m.jpg
    2014
  • /foto/4672/4672833m.jpg
    2014
  • /foto/4672/4672856m.jpg
    2014
  • /foto/4728/4728099m.jpg
    2014
  • /foto/5306/5306655m.jpg
    2014
  • /foto/5306/5306658m.jpg
    2014
  • /foto/4728/4728065m.jpg
    2014
  • /foto/5308/5308967m.jpg
    2014
  • /foto/5309/5309177m.jpg
    2014
  • /foto/5031/5031184m.jpg
    2014
  • /foto/5031/5031195m.jpg
    2014
  • /foto/5149/5149661m.jpg
    2014
  • /foto/5800/5800167m.jpg
    2015
  • /foto/5800/5800169m.jpg
    2015
  • /foto/5800/5800173m.jpg
    2015
  • /foto/5800/5800175m.jpg
    2015
  • /foto/5432/5432692m.jpg
    2015
  • /foto/5725/5725127m.jpg
    2015
  • /foto/8116/8116849m.jpg
    2015
  • /foto/5939/5939669m.jpg
    2016
  • /foto/5939/5939672m.jpg
    2016
  • /foto/5939/5939693m.jpg
    2016
  • /foto/6021/6021215m.jpg
    2016
  • /foto/6021/6021218m.jpg
    2016
  • /foto/6396/6396495m.jpg
    2016
  • /foto/6396/6396496m.jpg
    2016
  • /foto/6396/6396497m.jpg
    2016
  • /foto/6478/6478425m.jpg
    2017
  • /foto/6830/6830736m.jpg
    2017
  • /foto/7782/7782483m.jpg
    2019
  • /foto/7782/7782484m.jpg
    2019
  • /foto/7782/7782485m.jpg
    2019
  • /foto/8387/8387902m.jpg
    2019
  • /foto/8387/8387903m.jpg
    2019
  • /foto/8457/8457696m.jpg
    2019
  • /foto/8457/8457697m.jpg
    2019
  • /foto/9130/9130620m.jpg
    2021
  • /foto/9130/9130621m.jpg
    2021
  • /foto/9213/9213931m.jpg
    2021
  • /foto/9336/9336053m.jpg
    2021
  • /foto/9336/9336054m.jpg
    2021

Zbiory prywatne

Poprzednie: Wnętrza pawilonu wejściowego Strona Główna Następne: Pocztówki z Görlitz i Zgorzelca


sawa | 2019-02-11 09:48:31 | edytowany: 2019-02-20 18:19:41
Sylwester, nie chce mi się wierzyć, że ten malutki obiekt to stary kościół (1/4 domu parafialnego ??? ) To jest na pewno projekt kaplicy cmentarnej. Stary kościół miał 85 stóp długości, 35 stop szerokości i mógł pomieścić 800 osób. Obecny kościół, wzniesiono na miejscu starego w latach 1876 - 1876 jako "neogotycką, trójnawową świątynię na planie krzyża łacińskiego, mającą 200 stop długości, 72 stopy szerokości i 62 stopy wysokości, a poprzeczna nawa miała 100 stóp, zaś wieża nowej świątyni miała aż 312 stóp wysokości" i mógł pomieścić 3 razy więcej ludności niż stary kościół.
Rafał z Bielawskich | 2019-02-13 15:05:34
No właśnie, też mnie to zastanawia. Gdzieś spotkałem się z info, że nowy kościół zbudowano odwrotnie względem starego, tam gdzie była wieża - obecnie jest ołtarz. Za tą opcją przemawia również wzmianka o krypcie pod wieżą starego kościoła, wyremontowanej przez Netzów i wejście do tej krypty zlokalizowane w lewej zakrystii nowego kościoła. Byłem dzisiaj zrobić tam zdjęcie płyty nagrobnej młodej Sandreckiej, ale tak zastawili ją szafą i jakimiś szpargałami, że ledwo wystaje. Przy okazji obejrzałem sobie ten właz do krypt - nadal tam jest ;)
sawa | 2019-02-13 18:43:01
Opis starego kościoła zawarty jest w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, opisany jako "Tagebuch 1648". Zawarta jest tam relacja komisarzy, którzy dokonali akcji rekatolicyzacyjnej na terenie księstwa świdnicko - jaworskiego w latach 1653 - 54. W październiku 1667 r. ziemie te ponownie odwiedzili wizytatorzy powołani przez biskupa wrocławskiego Rostoca, aby ocenić skutki rekatolizacji. Edycji ich zapisków spisanych w języku łacińskim, dokonał w 1902 r. dr. Josef Jungnitz. W Roczniku Dzierżoniowskim 2006 jest bardzo ciekawy rozdział "Kościoły powiatu dzierżoniowskiego w wizytacjach 1667 r., cz. 1" Sobiesława Nawrotnego. O tej płycie ... młodej kobiety też gdzieś czytałam. A jeżeli chodzi o wieżę starego kościoła, to myślę, że stała jako pierwsza, a nawa za nią. Nowy kościół został wybudowany na miejscu starego, tylko, że bliżej bramy głównej, w wyniku czego ołtarz znajduje się teraz na miejscu starej wieży. Przeanalizowałam to zdjęcie w którego tle jest raczej Łysa Góra, a nie góry Sowie. A więc kierunek obu kościołów jest ten sam ...wschód - zachód. A może było inaczej, kto to wie :)
SyG | 2019-02-13 19:32:34
Wieża średniowiecznego kościoła stała w części zachodniej kościoła, gdyż był to tzw. kościół orientowany (prezbiterium od strony wschodniej). Widać to na ilustracji Wielkość pierwszego kościoła widać też na obrazie Mimo, że autor zapewne nieco powiększył jego wielkość, to rozmiary na obrazie. istniejących do dziś budynków, pozwala ocenić jego wielkość. Również inne obiekty na planie, posiadają proporcje istniejących do dziś budynków, więc nie sądzę, by autor mapki zmienił wielkość i położenie średniowiecznego kościółka na powyższym szkicu. Odpowiedź dałyby tylko badania archeologiczne, ale na to raczej nie widzę szans.
sawa | 2019-02-13 19:43:55
Oj Sylwester, zupełnie mnie nie przekonałeś :P :) To malutkie "cos" to na pewno nie rzut starego kościoła :)
SyG | 2019-02-13 21:16:18
Ja jednak pozostanę przy swoim. Bielawian w XIII w. na pewno nie było stać na większy kościół. Sandreccy też swój zamek wybudowali dopiero w końcu XVII w., a kościół ewangelicki powstał w połowie XVIII w.
sawa | 2019-02-14 11:16:52
Na dole zamieszczona jest podziałka, mam nadzieję, że w stopach pruskich :)
SyG | 2019-02-15 00:01:56
I wszystko się zgadza ! Pomierzyłem wielkość kościółka na fotografii (biorąc za podstawę wzrost nauczyciela ok 170 cm wyszło mi że jego długość wynosiła ok.13 m. Taki sam wymiar ma zaznaczona na mapce długość w metrach wg podziałki na powyższej mapce. To był naprawdę maleńki kościółek z wieżą dobudowaną dopiero w XIV w. Prawdopodobnie stało się to w 1333 r. którą to datę przyjęto w naszej historiografii jako rok powstania (czy raczej pierwszej wzmianki o kościele w Bielawie) Jednak kronika Hoenow'a jednoznacznie mówi o dacie 11 stycznia 1288 r. i sporze w sprawie prebendy uzyskiwanej z bielawskiego kościoła. Czyli świątynia musiała powstać przed tą datą. Kościół podlegał pod bezpośredni nadzór kościoła św. Krzyża we Wrocławiu. Pierwotnie świątynia nie miała wieży (podobnie jak znacznie później powstała świątynia protestancka na pl. Kościelnym), którą dobudowano dopiero w XIV w. (być może stąd pojawia się data 1333 r. jako powstanie kościoła).
sawa | 2019-02-15 08:27:29 | edytowany: 2019-02-15 09:59:56
Sylwester, ja się nie upieram, mam tylko wątpliwości i żadnej pewności, Rafał też. Ja się odnoszę do tego planu i podziałki (w stopach). Jeżeli 1 stopa pruska ma 0,31385 m, to 85 stóp x 0,31 m = 26 m (długość starego kościoła) zaś 200 stóp x 0,31 m = 62 m (długość nowego kościoła). Wychodzi mi, że nowy kościół jest 2,3 razy dłuższy od starego. Zresztą ten budynek jest opisany, jak każdy tutaj, tylko, że trudno odczytać. Stary kościół był pewnie takiej samej wielkości co pieszycki bo pochodzi z tego samego okresu i pewnie tak samo podlegał rozbudowie . Wystarczy porównać oba kościoły. Trzeba do Pieszyc pojechać :))) Kto to zrobi ?
tadpole | 2019-02-15 15:18:46
Murarz to szkicowal, nie architekt.
sawa | 2019-02-15 16:03:03
August Matthias - mistrz murarski - pruska szkoła, jak najbardziej wiarygodny