MENU
Uroczyste otwarcie jaskini dla turystów. Zdjęcie pochodzi z książki W. Ciężkowskiego "Jaskinia Niedźwiedzia - 40 lat eksploracji, badań, ochrony i turystyki".

Dodał: Zbigniew Waluś° - Data: 2012-11-04 20:41:09 - Odsłon: 2824
Rok 1983

Data: 2011:11:29 09:16:47   ISO: 125   Ogniskowa: 5 mm   Aparat: Canon PowerShot SX20 IS   Przysłona: f/2.8   Ekspozycja: 1/30 s  


Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie jest najdłuższą z jaskiń sudeckich i jedną z najdłuższych i najgłębszych w Polsce. Jaskinia jest rozwinięta horyzontalnie na trzech poziomach. Znana długość sal i korytarzy (na 2016 rok) wynosi ponad 5 km, natomiast głębokość to ponad 100 m. Poziom górny zachowany jest szczątkowo. Poziomem środkowym biegnie udostępniona dla turystów niezwykle atrakcyjna trasa turystyczna z niepowtarzalną i dobrze zachowaną szatą naciekową jaskini oraz dużą ilością kości zwierząt epoki plejstocenu. Partie dolne są niedostępne dla turystów. Powstanie Jaskini Niedźwiedziej wiąże się ściśle z występowaniem skał węglanowych. Marmury wchodzące w skład budowy geologicznej Masywu Śnieżnika są wieku prekambryjskiego (ok. 600 mln lat). Występują w postaci izolowanych ławic lub soczew pływających w masie niekrasowych skał krystalicznych budujących tę część Sudetów. Takie występowanie skał wapiennych nazywamy krasem sudeckim lub wyspowym. Skały te powstały w wyniku osadzania się szczątków ówczesnych organizmów zamieszkujących morza występujące na tych terenach. Warstwy te w kolejnych okresach były przykrywane innymi osadami i poddawane działaniu olbrzymich ciśnień i temperatur panujących we wnętrzu skorupy ziemskiej. W ten sposób wapienie przekształciły się w wapienie krystaliczne, czyli marmury. U stóp Jaskini Niedźwiedziej szumi potok Kleśnica. To właśnie wodom tego potoku zawdzięczamy w dużej mierze wyrzeźbienie Jaskini Niedźwiedziej. Wszystko zaczęło się ok. 28 mln lat temu, kiedy wody powierzchniowe zainicjowały tworzenie podziemnego systemu jaskiniowego, łącząc swoje siły przez system spękań i szczelin istniejących w skale. W ten sposób przez miliony lat tworzyły się korytarze, sale, kominy. Woda nie tylko niszczy górotwór, ale i potrafi pięknie tworzyć, czego efektem jest szata naciekowa jaskini z wielką różnorodnością form i barw. Podczas zlodowaceń powstawały w jaskini namuliska bogate w szczątki żyjących wtedy zwierząt. Największe ilości szczątków należą do niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaelus), stąd też jaskinia wzięła swoją nazwę. Znaleziono w niej również kości lwa jaskiniowego, hieny jaskiniowej, wilka, żubra, kuny, nietoperzy (kilka gatunków), bobra, sarny, dzika, lisa i wielu gryzoni. Pochodzenie tych szczątków bywa różne. Są to kości zwierząt zamieszkujących jaskinię, ofiary drapieżników, czy w końcu kości naniesione tu przez wodę.

Jaskinię odkryto w trakcie eksploatacji marmuru w wyrobisku kamieniołomu Kletno III. 14 października 1966 r. około godz. 13.00 po jednym z odstrzałów ładunków na ścianie wyrobiska na wysokości 750 m npm. odsłonił się soczewkowaty otwór, który prowadził do wnętrza Góry Stroma. Wokół unosił się zapach jaskini, a w samym otworze i na zewnątrz pomiędzy blokami skalnymi widać było duże ilości kości. Do otworu zaglądnęli wiertacz strzałowy Roman Kińczyk wraz z więźniem pracującym w kamieniołomie. Widok takiej ilości kości skojarzył się ze zbiorową mogiłą, zawiadomiono więc dyrekcję Strońskich Zakładów Kamienia Budowlanego oraz milicję. Otwór w kształcie poziomej szczeliny ok. 2 m powyżej poziomu eksploatacji prowadził do niewielkiej komory nazwanej później Salą Niedźwiedzia. Część końcowa tej sali zachowała się do dzisiaj i jest widoczna w śluzie wejściowej do Jaskini. Ze względu na naukową i przyrodniczą wagę tego odkrycia w grudniu 1966 roku wstrzymano eksploatację kamieniołomu. Była to na ówczesne czasy bezprecedensowa decyzja, gdyż dokumentacja geologiczna złoża marmuru w kamieniołomie Kletno III stwarzała poważne podstawy rozwoju wydobycia surowca rzędu 200 tys. t/rok.

Odkryciem jaskini zainteresowali się żywo naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz wrocławskiej Akademii Rolniczej. Równolegle z badaniami postępowała eksploracja jaskini prowadzona przez Sekcję Grotołazów Akademickiego Klubu Turystycznego we Wrocławiu oraz Sekcję Grotołazów ze Stronia Śląskiego. Do końca 1966 r. odkryto korytarze środkowego piętra jaskini po Salę Lwa oraz dolne partie, co sprawiło, że długość jaskini sięgała już 200 m. W kolejnych latach prowadzono tam intensywne badania naukowe. 3 grudnia 1967 r. po zakończeniu wykopu w stropie sali Lwa Jaskiniowego zespół w składzie: A. Piesiewicz, M. Pulina, T. Wiszniowska, G. Ziembicki dokonał odkrycia Sal Pałacowych oraz Korytarza Człowieka Pierwotnego z przyległymi korytarzami Jaskinia liczyła teraz już 350 m. W latach 1968-69 prowadzono dalszą eksplorację, w trakcie których odkryto tzw. stare wrocławskie piętro, położone za Salą Blokową oraz silnie strzaskane tektonicznie partie z Korytarzem Wodnym. W grudniu 1971 r. długość jaskini przekraczała 800 m. W dniach 26-29 stycznia 1972 r. czteroosobowy zespół Strońskiej Sekcji Grotołazów odkrył duży system korytarzy i sal nazwany dolnym nowym piętrem jaskini o łącznej długości ponad 1 km. W skład zespołu wchodzili: J. Bieroński, Z. Dumański, K. Łukaszewicz, J. Panek. Kolejne prace skupiały się na penetracji Komina Maurycego w Sali Szampańskiej i przekopach w Korytarzach Błotnych, położonych tuż za wielką szczeliną w dolnym piętrze jaskini. W ich wyniku długość jaskini przekroczyła 2,5 km.

Na początku lat siedemdziesiątych zostaje powołany Naukowy Komitet Opiekuńczy Jaskini Niedźwiedziej przy Państwowej Radzie Ochrony Przyrody w Warszawie. Staje się on inicjatorem prac badawczych w jaskini oraz sprawuje kontrolę nad ochroną tego obiektu. W 1977 r. dla ochrony Jaskini oraz cennego kompleksu przyrodniczego w bezpośredniej bliskości jaskini został utworzony Rezerwat Przyrody "Jaskinia Niedźwiedzia" na powierzchni 89,05 ha, dla ochrony ciekawych i rzadkich gatunków chronionych oraz naturalnych zbiorowisk roślinnych. Rezerwat utworzono głównie jako otulinę, dla zachowania i ochrony Jaskini Niedźwiedziej, otaczającego drzewostanu z interesującymi gatunkami roślin runa leśnego i rzadkimi gatunkami roślin wokół jaskini oraz zjawisk krasowych. Ochroną objęto dolny zachodni fragment wzniesienia Stroma (1166 m n.p.m.) z Jaskinią Niedźwiedzią, oraz górną część doliny Kleśnicy, na których występują stanowiska świerka sudeckiego i fragmenty naturalnego lasu mieszanego. Trasę turystyczną wykonało w latach 1974-1976 Przedsiębiorstwo Robót Górniczych w Wałbrzychu. 11 czerwca 1983 r. po ośmioletnich pracach przygotowawczych (prace górnicze i budowlane w jaskini, założenie oświetlenia, budowa pawilonu wejściowego, modernizacja dróg dojazdowych i parkingu) otwarto Jaskinię Niedźwiedzią dla ruchu turystycznego.

Oprócz udostępniania jaskini trwały w niej cały czas prace badawcze (które w związku z funkcjonowaniem rezerwatu wymagały każdorazowo zgód służb ochrony przyrody). 2 maja 2012 roku, grupa speleologów z Sekcji Grotołazów Wrocław oraz jej sekcji-córki, Sekcji Speleologicznej „Niedźwiedzie” dokonała serii sensacyjnych odkryć, których efektem było poznanie i zbadanie ok. 1,5 km nowych, nieznanych do tej pory ciągów Jaskini Niedźwiedziej z Salą Mastodonta, oraz dobrze rozwiniętych sal i korytarzy za Salą Mastodonta. Nadano tym częściom jaskini umowną nazwę - Partie Mastodonta. Jako pierwsi do odkrytych partii weszli: Szymon Kostka i Sebastian Czwor. Dalszych odkryć dokonał zespół odkrywców w składzie: Dariusz Data, Radosław Dubicki, Szymon Kostka, Sebastian Czwor, Anna Haczek, Marek Markowski, Emil Hamera, Aleksandra Królak i Lech Zając. Nie tylko wielkości sal i korytarzy tej części Jaskini Niedźwiedziej są zaskakujące. Także szata naciekowa nie ma sobie równych pod względem wielkości oraz bogactwa. Jaskinia przewyższa wszystkie poznane do tej pory polskie jaskinie. W Balkoniku oraz w Sali Mastodonta spotyka się stalaktyty i stalagmity o średnicach u nasady przekraczających 1 m. W sali Mastodonta wyrosło kilka kopuł naciekowych o średnicach dochodzących u podstawy do 4 m . Jednak absolutną królową „nowej” Jaskini jest Wielka Kaskada. Grubość narosłego w niej kalcytu szacowana jest nawet na kilkanaście metrów. Narosłe po sąsiedzku Organy, to wielka draperia o nieznanej miąższości i wysokości ponad 20 m. Dalsze prace badawcze polegają na monitoringu temperatury powietrza oraz zawartości radonu. Działania prowadzone są w rejonie Predatora czyli w najbardziej wysuniętej na południe części jaskini, poszukując obejścia zawaliska, które blokuje drogę dojścia do domniemanych partii jaskini rozwiniętych w kierunku Śnieżnika. Poszukiwania prowadzone są też w Sali Mastodonta (odkrytej w 2012 r.) w kierunku północnym czyli w stronę Starego Wywierzyska. Prześwity w korytarzach, a także przepływ powietrza świadczą o tym, że to jeszcze nie koniec odkryć w rejonie Sali Mastodonta.

(wprowadził Z.W., uzupełnił i dopisał moose w oparciu głównie o stronę internetową Jaskini Niedźwiedziej)

  • /foto/5787/5787648m.jpg
    1967
  • /foto/6894/6894750m.jpg
    1967
  • /foto/453/453706m.jpg
    1983
  • /foto/3469/3469282m.jpg
    1983
  • /foto/9047/9047701m.jpg
    1983
  • /foto/6297/6297484m.jpg
    1987
  • /foto/422/422501m.jpg
    2011
  • /foto/422/422503m.jpg
    2011
  • /foto/422/422504m.jpg
    2011
  • /foto/422/422515m.jpg
    2011
  • /foto/3538/3538031m.jpg
    2011
  • /foto/3539/3539565m.jpg
    2011
  • /foto/425/425839m.jpg
    2011
  • /foto/6451/6451353m.jpg
    2017
  • /foto/6991/6991494m.jpg
    2017

inne

Poprzednie: Dom nr 24 Strona Główna Następne: Jaskinia Niedźwiedzia


Zbigniew Waluś | 2023-01-14 19:04:20
Budowa trasy prowadzącej do Sali Mastodonta w Jaskini Niedźwiedziej coraz bliższa realizacji :