|
Samochody osobowe i motocykle na polskich drogach w PRL-u
Autor:
bogdanow°,
Data dodania: 2025-05-31 13:17:29,
Aktualizacja: 2025-05-31 22:08:08,
Odsłon: 507
|
|
W PRL-u do napędu silników z zapłonem iskrowym stosowano paliwa z dodatkiem tetraetyloołowiu.
|
W kilka lat po drugiej wojnie światowej do silników spalinowych z zapłonem iskrowym (gaźnikowych) wprowadzono etylinę, czyli benzynę z dodatkiem tetraetyloołowiu (PbEt4) jako środka przeciwstukowego. Najpierw wprowadzono etylinę o liczbie oktanowej 70, potem w II połowie lat 50. o liczbie oktanowej 80. Oprócz tego stosowano mieszanki benzynowo-alkoholowe (BA) i mieszanki benzynowo-alkoholowo-benzolowe (BAB), obie o liczbie oktanowej 70. W składzie mieszanki BAB benzyna stanowiła 70% składu, alkohol absolutny 16% a benzol motorowy 14%. Przejściowo w grudniu 1965 roku wprowadzono etylinę o liczbie oktanowej 87.
W 1966 roku do silników z zapłonem iskrowym wprowadzono etyliny o zmienionych liczbach oktanowych, zastępując dotychczas stosowane:
-
etylinę niebieską o liczbie oktanowej 78 (liczba oznaczona metodą badawczą RM), co odpowiadało liczbie oktanowej 76 (liczba oznaczona metoda motorową MM)
-
etylinę żółtą o liczbie oktanowej 94 (liczba oznaczona metodą badawczą RM), co odpowiadało liczbie oktanowej 88 (liczba oznaczona metoda motorową MM)
Paliwa te przystosowane były do napędu przeważającej części silników z zapłonem iskrowym wtedy eksploatowanymi w Polsce. Jednak pewna liczba silników wymagała stosowania liczby oktanowej większej od 78, a stosowanie do nich etyliny 94 nie było konieczne. Dla takich silników można było stosować mieszaninę etyliny 78 z etyliną 94 w odpowiednim stosunku procentowym. Stacje benzynowe (wtedy CPN) miały obowiązek napełniać bak samochodu i motocykla w odpowiedniej proporcji etyliny 78 i etyliny 94.
Orientacyjny stosunek mieszaniny etyliny 78 i etyliny 94 dla uzyskania wymaganych liczb oktanowych (LO/B) w tabeli.
| Wymagania LO/B |
78 |
82 |
85 |
88 |
90 |
94 |
| Etylina 78 w % |
100 |
80 |
60 |
40 |
20 |
0 |
| Etylina 94 w % |
0 |
20 |
40 |
60 |
80 |
100 |
Do silników dwusuwowych stosowano mieszankę paliwa z olejem, Mieszanka była wymagana ze względu na brak lub skromne wykorzystanie układu smarowania w tych silnikach. Najczęściej stosowano mieszanki w proporcji od 1:20 (1 litr oleju na 20 litrów paliwa) do 1:50 (1 litr oleju na 50 litrów paliwa). Wtedy silniki dwusuwowe smarowane były olejami Mixol S, Lux dw lub Extra 15 oraz zastępczo olejami S-17 lub AK-15.
A silniki czterosuwowe niżej wymienionymi:
-
olejami letnimi (Extra 10U, Lux 7L, Lux 10, S-10, S-13, S17)
-
olejami zimowymi (Extra 7U, Lux 5, Lux 7Z, SZ-6, SZ-10)
-
olejami rocznymi (Selektol 9)
Oleje Lux były olejami rafinacji selektywnej, zaś oleje S – rafinacji kwasowej.
Przykładowy wykaz samochodów osobowych z silnikiem gaźnikowym i motocykli spotykanych na polskich drogach w 1967 roku.
| Marka i typ samochodu (1) |
Zalecana liczba oktanowa (2) |
Charakterystyka silnika (3) |
| Samochody z silnikiem dwusuwowym |
| DKW Junior DKW F11 DKW F12 |
? ? ? |
3-cylindrowy, 741 cm3 3-cylindrowy, 796 cm3 3-cylindrowy, 889 cm3 |
| AWZ P-70 |
? |
2-cylindrowy R2, 690 cm3 (0,7 l ) |
| IFA F9 |
? |
3-cylindrowy R3, 901 cm3 (0,9 l), gaźnik BVF9 |
| Syrena 100, 101, 102 Syrena 103 Syrena 104 |
miesz. 85 miesz. 85 miesz. 85 |
2-cylindrowy R2 typu S-15, 746 cm3, gaźnik BVF H362/13 2-cylindrowy R2 typu S-150, 746 cm3 3-cylindrowy R3 typu S-31, 842 cm3 |
| Trabant 600 Trabant 601 |
miesz. 82 miesz. 90 |
2-cylindrowy R2, 594,5 cm3 (0,6 l) 2-cylindrowy R2, 594,5 cm3 (0,6 l), gaźnik BVF28H |
| Wartburg 312, 1000 |
miesz. 82 |
3-cylindrowy R3, 993 cm3 ( 0,9 l) |
| Samochody z silnikiem czterosuwowym |
| Citroen 2CV Citroen DS19 Citroen ID19 |
miesz. 85 miesz. 85 miesz. 85 |
425 cm3 4-cylindrowy R4, 1911 cm3 (1,9 l) ? |
| Fiat 600 Fiat 1300 Fiat 1500 Fiat 2300 |
miesz. 85 94 94 94 |
4-cylindrowy R4, 633 cm3 (0,6 l) 4-cylindrowy R4, 1295 cm3 4-cylindrowy R4, 1481 cm3 6-cylindrowy R6, 2279 cm3 |
| Ford Consul Ford Taunus 17M |
94 miesz. 90 |
? 4-cylindrowy L4, (1,7 l) |
| Hillman Super Minx |
94 |
4-cylindrowy R4, 1265 cm3 (1,3 l) |
| Mercedes Benz 220S (W180) |
94 |
6-cylindrowy typu M 180 III, 2195 cm3 |
| Moskwicz 403 Moskwicz 408 |
miesz. 85 miesz. 85 |
4-cylindrowy typu M-407, 1358 cm3, gaźnik K-59 4-cylindrowy R4, 1358 cm3 |
| NSU Prinz 1000 |
miesz. 85 |
? |
| Opel Kapitan Opel Rekord Opel Olympia |
94 94 ? |
6-cylindrowy R6, 2473 cm3 4-cylindrowy 4-cylindrowy, 1488 cm3 |
| Renault Dauphine Renault R8, R10 |
94 94 |
4-cylindrowy R4, 845 cm3 4-cylindrowy R4 |
| Simca Aronde Simca 1300 Simca 1500 |
miesz. 85 94 94 |
4-cylindrowy R4 4-cylindrowy R4, 1290 cm3 (1,3 l) 4-cylindrowy R4, 1475 cm3 (1,5 l) |
| Skoda 440 Spartak Skoda Octavia Super Skoda Octavia TS Skoda Popular Skoda 1000 MB |
? miesz. 85 miesz. 85 ? 94 |
4-cylindrowy, 1089 cm3 1221 cm3 (1,2 l) 1089 cm3 (1,1 l) 4-cylindrowy, 1995 cm3 4-cylindrowy R4 |
| Tatra T603 |
78 |
8-cylindrowy V8, 2,4 l |
| Warszawa M20 Warszawa 203 Warszawa 204 |
78 miesz. 85 miesz. 85 |
4-cylindrowy typu M20, 2120 cm3, gaźnik K-25A 4-cylindrowy typu S-21, 2120 cm3, gaźnik Jihov 40SOP 4-cylindrowy typu M20, 2120 cm3 |
| Volkswagen VW 1200 Volkswagen VW 1500 |
miesz. 85 miesz. 85 |
4-cylindrowy, 1192 cm3 4-cylindrowy typu B4, 1493 cm3 (1,5 l) |
| Volvo P1800S Volvo PV444 Volvo 122S Volvo PV60 |
? ? ? ? |
4-cylindrowy typu B18, 1778 cm3 (1,8 l ) 4-cylindrowy, 1414 cm3 4-cylindrowy typu B16B, 1580 cm3 6-cylindrowy, 3670 cm3 |
| Wołga M21W |
miesz. 85 |
4-cylindrowy R4, 2445 cm3 (2,5 l) |
| Zastawa 750 |
miesz. 85 |
4-cylindrowy R4, 767 cm3 (0,8 l) |
| Motocykle i skutery z silnikiem dwusuwowym |
| Jawa 175 (typ 356) |
78 |
1-cylindrowy, 172 cm3 |
| Jawa 250 (typ 353) |
78 |
1-cylindrowy, 248,5 cm3, gaźnik Jihov 2924H |
| Jawa 350 (typ 354) |
78 |
2-cylindrowy, 354 cm3 |
| MZ ES 175 |
94 |
1-cylindrowy, 175 cm3 |
| MZ ES 250 |
94 |
1-cylindrowy, 250 cm3 |
| Pannonia 250 |
miesz. 85 |
1-cylindrowy, 250 cm3 |
| SHL 150 (M06) |
miesz. 85 |
1-cylindrowy typu S06, 148 cm3 |
| SHL 175 (M11) |
miesz. 85 |
1-cylindrowy typu S32, 173 cm3 |
| WFM 125 (M06) |
miesz. 85 |
1-cylindrowy typu S01, 123 cm3 |
| WSK 125 (M06) |
miesz. 85 |
1-cylindrowy typu S01, 123 cm3 |
| Osa 150 (M50) |
78 |
1-cylindrowy typu S06A, 147,9 cm3 |
| Motocykle z silnikiem czterosuwowym |
| Junak 350 |
miesz. 85 |
1-cylindrowy, 349 cm3 |
(1) Spis samochodów i motocykli z publikacji ''Stacje benzynowe CPN'' (wyd. 1967)
(2) Liczby oktanowe etyliny z publikacji: "Stacje benzynowe CPN "(wyd. 1974-75)
(3) Charakterystyka silników ze stron Wikipedii (w tym obcojęzycznych)
B.W.
|
