W swoim doświadczeniu zawodowym miałem epizod z opracowaniem due diligence dla NORDIS Chłodnie Polskie (chłodnie i fabryki mrożonek), które pod wpływem spontanicznej decyzji ówczesnego właściciela, śp. Kazimierza Jarząbka, zachwyconego wałbrzyską porcelaną, zapragnęło kupić od syndyka fabrykę porcelany KRZYSZTOF, będącą od 2009 r. w stanie upadłości (to też temat na artykuł dla Petroniusza - jak doszło do tej upadłości). Pomysł był ryzykowny (rozbieżne całkowicie branże), ale po połączeniu biznesowych kropek i wykorzystaniu kompetencji ludzi którzy pracowali w Krzysztofie i chcieli dalej pracować w tej branży - to zaskoczyło na tyle skutecznie że Krzysztof-Kristoff wrócił na rynki z ciekawymi fasonami i dobrym marketingiem. W zasadzie do 2020 roku Krzysztof-Kristoff działał poprawnie, choć sprzedaż krajowa była niska i nierentowna i słyszane były głosy o zdekapitalizowanym majątku i planie budowy nowej fabryki na strefie w... Swiebodzicach. Polacy odwrócili się jednak od polskiej porcelany, swoje zrobiła też demografia (!) bo kiedyś kupowano zasatawy na 12-24 osoby, także jako posag! A tu trzeba było przestawić się z głębokich waz na małe sosjerki dla singli. To wszystko było jeszcze do udźwignięcia, bo fabryka złapała kontrakt z IKEA, więc produkcja szła. Potem w zakład uderzył COVID, a dobił kryzys gazowy i wojna i wstrzymanie eksportu na rynki wschodnie. Trzeba było wychodzić z biznesu i tak zrobiła rodzina Jarząbków sprzedając całą grupę Nordis Ukraińcom, a ci nie mieli już sentymentów - Dlaczego o tym piszę? Ano dlatego, że trzeba być w biznesie czujnym i nic nie jest dane na zawsze. Fabryki porcelany działały, bo była tania energia z węgla. Zasilane produkowanym "pod nosem" gazem koksowniczym przewagę konkurencyjną nad fabrykami w Europie gdzie jeszcze stosowano do opalania pieców drewno, węgiel drzewny lub węgiel kamienny. Potem jednak zamknięto koksownie i skończył się gaz węglowy, trzeba było przejść na gaz ziemny - i trzeba było produkować więcej, żeby pokryć te koszty. Żeby produkować więcej trzeba było powiększać hale, wydłużać piece. W zasadzie tylko na to szansę miał Książ zbudowany w PRL od podstaw, inne fabryki były ograniczone w swoich starych poniemieckich murach (a najbardziej Krzysztof). Wałbrzyskie fabryki porcelany nie osiągnęły zatem "masy krytycznej" funkcjonując z bardzo wysokim, ponad 40% udziałem kosztów pracowniczych w kosztach działalności operacyjnej - nie było automatyzacji w procesach odlewania, pakowania, magazynowania. Nie było pieniędzy na inwestycje odtworzeniowe. I tak to działało do kiedy można było płacić ludziom śmieszne pieniądze, a z czasem, dekorowana ręcznie, luksusowa porcelana zaczęła kosztować tyle, że rachunek ratował tylko eksport. I pojawiła się ekspozycja na ryzyko kursowe. I jak to mówi prosta prawda - "było dobrze, dopóki było dobrze". A od końca lat 90. rynki walutowe zaczęły się chwiać, kto nie zabezpieczał pozycji walutowej, ten tonął. Na taką polisę też trzeba było mieć pieniądze. Nie zabezpieczył kursów ani należności "Wałbrzych" i rozjechała zakład umowa z Egipcjanami, którzy najpierw dostali termin 90 dni, a potem przestali płacić. Płacili natomiast z góry (w walizkach) Rosjanie, tylko że te pieniądze przejadano, zamiast realizować zamówienie. Błąd za błędem, a pensje zarząd "Wałbrzycha" sobie wypłacał krociowe (20 tys. zł miesięcznie 15 lat temu!). Skończyło się wywożeniem zarządu na taczkach i strzałami z broni w gabinecie (1995 r.). 5 lat później Zarząd "Wałbrzycha" chodził osobiście po bankach prosząc o zawieszenie realizacji zajęć na rachunkach żeby zapłacić wynagrodzenia, a potem już w "Wałbrzychu" pojawili się spekulanci i spadochroniarze, których celem było spieniężenie wszystkiego co możliwe, a potem choćby potop... Kurcze, jednak człowiek coś tam widział przez te ostatnie 30 lat.

A moje oczy już nie widziały agonii wałbrzyskiego przemysłu, ale widziały zagładę zakładu, w którym pracowałem prawie 20 lat.