Socrealizm w architekturze Wrocławia nie odcisnął znacząco swojego śladu, tak jak miało to miejsce w stolicy czy pozostałych miastach Polski. We Wrocławiu lista sztandarowych przykładów tego nurtu wygląda dosyć skromnie. Zaliczyć do niej można jedynie dwie, spore jak na owe czasy, inwestycje: Kościuszkowską Dzielnicę Mieszkaniową (pierwszą kompleksową inwestycyję mieszkaniową we Wrocławiu po 1945 r) oraz budynki D-1 i D-2 Politechniki Wrocławskiej. Chcąc jednak dokonać pełnej analizy wpływu socrealizmu na architekturę Wrocławia, należy rozszerzyć katalog zrealizowanych obiektów o inne przykłady.

Z uwagi na ogromne potrzeby mieszkaniowe powojennego Wrocławia najbardziej dominującą grupą budynków, których architektura inspirowana była realizmem socjalistycznym są obiekty mieszkalne. Jednakże w przeciwieństwie do kompleksowych założeń urbanistycznych realizowanych w latach późniejszych (np.: nowe osiedla na Gajowicach, Szczepienie czy Południu), socrealistyczne budynki powstawały jako uzupełnienie zniszczonej zabudowy, z poszanowaniem przedwojennych pierzei i siatki ulic.

Nurt socrealistyczny w zabudowie mieszkaniowej skoncentrował się głównie w dwóch rejonach Wrocławia. Największe zagęszczenie takich obiektów występuje w okolicach KDM. Socrealistyczne kamienice i budynki znajdziemy przy ul. Piłsudskiego, Kościuszki, Stawowej czy Podwalu. Drugim obszarem o dużym nasyceniu architekturą z wpływami socrealizmu jest ul. Nowowiejska na wrocławskim Ołbinie. Tam socrealistyczne budynki wtopiły się w morze przedwojennych kamienic, zabudowując zniszczone ubytki.

Drugą nadreprezentatywną grupą budynków inspirowanych nurtem socrealistycznym są obiekty edukacyjne i opiekuńcze, tj. żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe czy akademiki. Najwięcej takich budynków znajdziemy na Starym Mieście oraz Ołbinie, choć pojedyncze przykłady powstały również w dalszych częściach Wrocławia (np.: na Grabiszynku). Warto dodać, że niektóre z tych obiektów, choć cechujące się wpływami socrealizmu, powstały po 1956 r., a więc po umownym końcu tego nurtu w polskiej architekturze (26 marca 1956 r. – Ogólnopolska Narada Architektów)

Architektura socrealistyczna miała wyrażać potęgę i siłę państwa, czyli ludu, a nie piękno czy elegancję. Budynki cechuje przeskalowanie, symetria oraz stosowanie wielu klasycznych i anachronicznych elementów zdobniczych, m.in.: attyki, kolumnady, ornamenty, pilastry, tralki, boniowanie i wysokie partery nadają bryłom charakter monumentalności.

Poniżej zestawienie wrocławskich budynków, których architektura nawiązuje lub inspirowana była socrealizmem.

Lp.	Obiekt	Adres	Miniatura (kliknij, aby powiększyć)	Rok budowy	Projektant
1	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Budynek nr 21-23 (20)	pl. Kościuszki 21-23, ul. Kościuszki 20		1954 -1956	Roman Tunikowski
2	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Budynek nr 1-6 (18)	pl. Kościuszki 1-6, ul. Kościuszki 18		1954 -1956	Roman Tunikowski
3	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Budynek nr 9-13 (43-51) (54-56) Pod Arkadami	pl. Kościuszki 9-13, ul. Świdnicka 43-51, ul. Piłsudskiego 54-56		1954 -1956	Roman Tunikowski
4	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Budynek nr 14-18 (42-50) (58-64) Pod Arkadami	pl. Kościuszki 14-18, ul. Świdnicka 42-50, ul. Piłsudskiego 58-64		1954 -1956	Roman Tunikowski
5	Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa - Budynek nr 20 (21-23)	pl. Kościuszki 20, ul. Kościuszki 21-23		1954 -1956	Roman Tunikowski
6	Budynek D-1 Politechnika Wrocławska	pl. Grunwaldzki 13		1950-1955	Tadeusz Brzoza, Zbigniew Kupiec
7	Budynek D-2 Politechnika Wrocławska	pl. Grunwaldzki 9		1950-1955	Tadeusz Brzoza, Zbigniew Kupiec
8	Kamienica nr 80-86 (17)	ul. Piłsudskiego 80-86, ul. Stawowa 17		1953-1955	Stanisław Tokarowski
9	Kamienica nr 94-96	ul. Piłsudskiego 94-96		1953-1954	Witold Skowronek
10	Kamienica nr 34-36	ul. Piłsudskiego 34-36		b/d	b/d
11	Budynek nr 3-7	ul. Stawowa 3-7		b/d	b/d
12	Budynek nr 39-45 (1)	ul. Kościuszki 39-45, ul. Stawowa 1		b/d	b/d
13	Budynek nr 1-9 (13)	ul. Kościuszki 1-3, pl. Muzealny 13		1955-1956	b/d
14	Budynek nr 59-63	ul. Kościuszki 59-63		1952-1955	b/d
15	Budynek nr 25-26	ul. Kołłątaja 25-26		1952-1955	b/d
16	Budynek nr 45-50	ul. Podwale 45-50		1953-1955	Witold Skowronek
17	Budynek nr 51-56	ul. Podwale 51-56		1953-1955	Witold Skowronek
18	Kamienica nr 32 (48)	ul. Nowowiejska 32, ul. Żeromskiego 48		b/d	b/d
19	Kamienica nr 34-34a	ul. Nowowiejska 34-34a		b/d	b/d
20	Kamienica nr 40 (30)	ul. Nowowiejska 40, ul. Barlickiego 30		b/d	b/d
21	Kamienica nr 56-58 (96-98)	ul. Nowowiejska 56-58, Wyszyńskiego 96-98		1954-1956	b/d
22	Kamienica nr 60-70 (99-103)	ul. Nowowiejska 60-80, Wyszyńskiego 99-103		1953-1955	b/d
23	Kamienica nr 100-104a	ul. Nowowiejska 100-104a		1953-1955	b/d
24	Budynek nr 66-68	ul. Krakowska 66-68		b/d	b/d
25	Zakładowy Dom Kultury PZL Hydral	ul. Bierutowska 2		b/d	b/d
26	Budynek nr 334	ul. Bolesława Krzywoustego 334		b/d	b/d
27	Dawny hotel robotniczny Pafawag'u (Aktualnie Dolnośląska Szkoła Wyższa  Wydział Nauk Humanistycznych)	ul. Strzegomska 47		b/d	b/d
28	Dawny hotel robotniczy FUM (Fabryka Urządzeń Mechanicznych)	al. Hallera 155-159		b/d (przebudowa lata 90' XX wieku)	b/d
29	Dom studencki "Czworak" T-4 Politechnika Wrocławska	ul. Górnickiego 22		1952-1954	b/d
30	Dom studencki "Telemik" T-2  Politechnika Wrocławska	ul. Grunwaldzka 59		1953-1955	Miastoprojekt Warszawa /  L. Jankowski (W-w)
31	Dom studencki "Straszny Dwór" T-3 Politechnika Wrocławska	ul. Grunwaldzka 61		1953-1955	Miastoprojekt Warszawa /  L. Jankowski (W-w)
32	Dom studencki "Talizman" Uniwersytet Przyrodniczny	ul. Grunwaldzka 63		1954-1955	Miastoprojekt Warszawa /  L. Jankowski (W-w)
33	Dom studencki Centaur Uniwersytet Przyrodniczny	ul. Grunwaldzka 65		1955-1956	Miastoprojekt Warszawa /  L. Jankowski (W-w)
34	Szkoła Podstawowa nr 71 (budynek B)	ul. Kołłątaja 1-6		b/d	b/d
35	Szkoła Podstawowa nr 76 im. I Armii Wojska Polskiego	ul. Wandy 13		b/d	b/d
36	Szkoła Podstawowa nr 78 im. Mikołaja Kopernika	ul. Jedności Narodowej 195		b/d	b/d
37	Zespół Szkół Salezjańskich (Przedszkole i Szkoła Podstawowa) (dawna SP 60)	ul. Świętokrzyska 45-55		b/d	b/d
38	Przedszkole nr 30 "Bajlandia"	pl. Muzealny 13a		b/d	b/d
39	Przedszkole nr 59 "U Krasnala pod Narcyzem"	ul. Narcyzowa 6		b/d	b/d
40	Przedszkole nr 31 im. Janiny Porazinskiej	ul. Kolbuszowska 6		b/d	b/d
41	Przedszkole Językowe "eNTe"	ul. Orzeszkowej 80a		b/d	b/d
42	Przedszkole nr 74 "Mały Piekarczyk"	ul. Krzywa 3		b/d	b/d
43	Przedszkole nr 34 im. Polskiego Czerwonego Krzyża	ul. Gdańska 26		b/d	b/d
44	Przedszkole nr 45 (wyburzone w 2019 r.)	ul. Kręta 23a		b/d	b/d
45	Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej AMICUR (dawny Żłobek Kotek Mruczek)	ul. Orzeszkowej 55-57		b/d	b/d
46	Żłobek nr 10	ul. Henryka Brodatego 17		b/d	b/d
47	Szkoła Podstawowa Nr 119 (dawny żłobek)	ul. Bytomska 7		b/d	b/d
48	Ośrodek Rehabilitacyjno- Edukacyjny Ostoja (dawny Żłobek nr 17)	ul. Górnickiego 37a		b/d	b/d
49	Społeczna Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Handicap (dawny żłobek)	ul. Stawowa 1a		b/d	b/d
50	Restauracja Oaza / Restauracja Saska	ul. Olszewskiego 58		1956	b/d
51	Pałac Kultury i Nauki we Wrocławiu	pl. Grunwaldzki		1952 (koncepcja)	Tadeusz Teodorowicz-Todorowski

Opracowanie: Maciej Mituła (2018/2022)